Tối ngày 18/3, tại đền Cửa Ông (thành phố Cẩm Phả) đã long trọng diễn ra Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông, thành phố Cẩm Phả và huyện Vân Đồn.
Về dự và trao Bằng xếp hạng di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt có đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các Bộ, ngành Trung ương, các nhà nghiên cứu khoa học, Viện sử học, Viện nghiên cứu Hán Nôm.
Đền Cửa Ông thờ hai vị tướng đã có công lao lớn trong sự nghiệp đánh giặc và bảo vệ đất nước của dân tộc, đó là Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng và Hoàng Cần - người địa phương có nhiều công đánh phá giặc, cướp. Đây cũng là ngôi đền cũng là nơi hiếm hoi tại Việt Nam thờ đầy đủ gia thất Trần Hưng Đạo và các cận thần của ông. Đền tọa lạc trên một ngọn núi thấp trông ra vịnh Bái Tử Long, có phong cảnh tuyệt đẹp, thuộc phường Cửa Ông, thị xã Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh.
Đền được xây bằng các loại vật liệu như: đá đúc, gạch Bát Tràng, vữa hồ pha mật, gạch lát nền bằng đất sét nung, ngói mũi đất nung… Cấu trúc đền Cửa Ông Quảng Ninh trang trí theo các điển tích: Long, Ly, Quy, Phượng…
Phần bên trong Đền được sử dụng bằng các loại gỗ bền, chắc, đẹp như: đinh, lim, trắc, gụ… Khung ngôi đền được dựng theo lối: kèo, cầu, dường, trụ…trên đó được khắc hoạ bằng các bức phù điêu, bức trướng, câu đối… và các hoa văn được sơn son, thếp vàng lộng lẫy.v.v…
Phía trước cửa ngôi Đền là vịnh Bái Tử Long, một “rừng” đảo muôn hình, muôn vẻ nổi bật trên nền xanh biếc của nước biển…
Nằm trong cảnh rừng, biển, núi non, sơn thuỷ hữu tình, vị trí cửa di tích Đền Cửa Ông Cẩm Phả Quảng Ninh đã được người xưa ca tụng: “Nghìn trùng nước biếc buông tay áo. Bốn phía non xanh tạc hoạ đồ”.
Nằm trong quần thể Di tích quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông còn có đền Cặp Tiên (xã Đông Xá, huyện Vân Đồn). Đền thờ cô bé Cửa Suốt, quan Chánh, các nhân thần và thờ Mẫu. Tương truyền, cô bé Cửa Suốt là con gái Trần Quốc Tảng, thống lĩnh thủy quân cùng cha trấn giữ nơi này, sau khi mất thường hiển linh giúp dân, âm phù đánh giặc rất linh ứng. Với những giá trị lịch sử, văn hóa đặc biệt của di tích, đền Cửa Ông được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.
Phát biểu tại Lễ đón nhận, ông Trương Hòa Bình - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ nhấn mạnh: Khu di tích lịch sử Đền Cửa Ông được xếp hạng di tích Quốc gia thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với nơi đóng quân đồn trú bảo vệ tuyến biên giới và lãnh hải phía Đông Bắc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông; là sự tri ân đối với công đức lớn lao của các bậc tiền nhân đã có công bảo vệ và xây dựng đất nước.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ yêu cầu, Quảng Ninh cần đẩy mạnh công tác quản lý, tôn tạo và tu bổ các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; ngăn chặn, đẩy lùi các hiện tượng tiêu cực, làm phai mờ, xói mòn những giá trị, bản sắc văn hóa và ý nghĩa tốt đẹp của lễ hội truyền thống; tiến tới kiểm soát hoàn toàn những tác động tiêu cực thương mại hóa trong tổ chức và hoạt động lễ hội.
Đặc biệt tuyên truyền, quảng bá các giá trị lịch sử văn hóa và tôn vinh công trạng của danh nhân được thờ để nâng cao nhận thức của cộng đồng cư dân, nhất là lớp trẻ, hiểu biết sâu sắc về giá trị của di tích, tự hào về nét đẹp văn hóa truyền thống và có trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và các giá trị vốn có của khu di tích; khuyến khích các nhà đầu tư, các thành phần kinh tế trong và ngoài nước, nhất là kiều bào ta ở nước ngoài tham gia đầu tư tôn tạo các di tích; giữ gìn di sản văn hóa vật thể và văn hóa phi vật thể, tham gia hoạt động tổ chức lễ hội để hướng đồng bào về với nguồn cội, tổ tiên, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Đức Long - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Trên địa bàn tỉnh có trên 600 di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng và danh lam thắng cảnh, có 5 di tích Quốc gia đặc biệt; có di sản kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long 2 lần được tổ chức UNESCO công nhận Di sản thiên nhiên thế giới; có núi Bài Thơ lịch sử và huyền thoại bài thơ Lê Thánh Tông bên bờ Vịnh Hạ Long thơ mộng; có Yên Tử linh thiêng huyền bí, một Bạch Đằng Giang hào hùng khí thế Đông A; có quần thể di tích Nhà Trần Đông Triều, chùa Ngọa Vân nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn.
Đền Cửa Ông đã được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia đặc biệt, là vinh dự, tự hào, song cũng là trọng trách rất lớn của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Quảng Ninh. Để tiếp tục phát huy những kết quả trong quản lý, tôn tạo cũng như giá trị di tích, tỉnh sẽ tập trung quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt này; kết nối các nội dung hoạt động, đảm bảo giao thông thông suốt giữa các điểm di tích đền Cửa Ông - Cặp Tiên thành một điểm du lịch tâm linh tiêu biểu trong hệ thống các điểm du lịch trên địa bàn tỉnh; tiếp tục huy động nguồn lực hoàn thiện đầu tư theo quy hoạch, gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử, tâm linh hơn nữa để quần thể khu di tích lịch sử đền Cửa Ông mãi trường tồn, xứng tầm với vị thế của một Di tích quốc gia đặc biệt, Chủ tịch UBND Quảng Ninh nhấn mạnh.
Ngay sau lễ trao Bằng di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông, là các hoạt dộng văn nghệ và màn trình diễn pháo hoa thời lượng 15 phút, tạo không khí lễ hội ấn tượng cho nhân dân và du khách thập phương về tham dự.