Quốc hội chính thức bấm nút thông qua 3 dự án cao tốc trọng điểm phía Nam!

>> Đại biểu Quốc hội Vũ Tiến Lộc: Cần “đường cao tốc” trong tư duy chính sách

Quốc hội bấm nút thông qua…

Theo đó, ngày 16/6/2022, Quốc hội bấm nút thông qua và quyết định đầu tư 3 dự án cao tốc trọng điểm phía Nam, gồm: Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột và Biên Hòa - Vũng Tàu, với tổng mức đầu tư hơn 84.000 tỉ đồng.

Cụ thể, dự án Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng dài 188,2 km, có tổng mức đầu tư sơ bộ là 44.691 tỉ đồng. Trong đó, nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 là 30.758 tỉ đồng, ngân sách giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 13.933 tỉ đồng.

Trong giai đoạn 2021-2025, ngân sách T.Ư là 26.935 tỉ đồng, trong đó, trong đó: 14.248 tỉ đồng nguồn vốn ngân sách T.Ư trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, 1.166 tỉ đồng nguồn vốn từ rà soát, sắp xếp lại kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của Bộ Giao thông vận tải, 3.800 tỉ đồng nguồn vốn ngân sách nhà nước để đầu tư phát triển trong gói hỗ trợ, phục hồi kinh tế và 7.721 tỉ đồng nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi ngân sách T.Ư năm 2021. Nguồn ngân sách địa phương 3.823,5 tỉ đồng, trong đó: tỉnh An Giang là 1.000 tỉ đồng, TP.Cần Thơ là 1.000 tỉ đồng, tỉnh Hậu Giang là 823,5 tỉ đồng và tỉnh Sóc Trăng 1.000 tỉ đồng.

Đối với Dự án Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột dài 117,5 km, có tổng mức đầu tư sơ bộ là 21.935 tỉ đồng. Trong đó nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 là 15.096 tỉ đồng; giai đoạn 2026 - 2030 là 6.839 tỉ đồng.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, ngân sách T.Ư là 13.831 tỉ đồng, trong đó: 6.539 tỉ đồng nguồn vốn ngân sách T.Ư trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, 572 tỉ đồng nguồn vốn từ rà soát, sắp xếp lại kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của Bộ Giao thông vận tải, 2.320 tỉ đồng nguồn vốn ngân sách nhà nước để đầu tư phát triển thuộc gói hỗ trợ phục hồi kinh tế và 4.400 tỉ đồng nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi ngân sách T.Ư năm 2021.

Nguồn ngân sách địa phương là 1.265 tỉ đồng, trong đó: tỉnh Đắk Lắk là 916,5 tỉ đồng và tỉnh Khánh Hòa là 348,5 tỉ đồng.

Và Dự án Biên Hòa - Vũng Tàu dài 53,7 km, có tổng mức đầu tư sơ bộ là 17.837 tỉ đồng. Trong đó, nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 là 14.270 tỉ đồng; giai đoạn 2026 - 2030 là 3.567 tỉ đồng.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, ngân sách T.Ư là 11.000 tỉ đồng trong đó: 5.360 tỉ đồng nguồn vốn ngân sách T.Ư trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025, 465 tỉ đồng nguồn vốn từ rà soát, sắp xếp lại kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của Bộ Giao thông vận tải, 3.500 tỉ đồng nguồn vốn ngân sách nhà nước để đầu tư phát triển thuộc gói hỗ trợ phục hồi, phát triển kinh tế và 1.675 tỉ đồng nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi ngân sách T.Ư năm 2021.

Nguồn ngân sách địa phương là 3.270 tỉ đồng, trong đó: tỉnh Đồng Nai là 2.600 tỉ đồng và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là 670 tỉ đồng. Đặc biệt, về tiến độ, Quốc hội yêu cầu cả 3 dự án này cơ bản phải hoàn thành và đưa vào sử dụng từ năm 2025 - 2027.

… và cho áp dụng cơ chế mở, đặc biệt…

Theo các dự thảo nghị quyết vừa được thông qua, Quốc hội đồng ý cho các dự án được áp dụng nhiều chính sách đặc biệt.

Cụ thể, các dự án được áp dụng các cơ chế đặc thù về chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn; gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật; gói thầu thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư; gói thầu xây lắp. Trong đó, các dự án này được giao cho các địa phương làm chủ đầu tư mà có các đoạn đi qua địa bàn, và được quy định tại Nghị quyết 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi kinh tế của Quốc hội.

Ngoài ra, các dự án còn được áp dụng các chính sách đặc thù khác như cho phép Bộ Giao thông vận tải chủ trì, phối hợp Bộ Tài chính, các bộ, cơ quan T.Ư, các địa phương liên quan xây dựng phương án thu hồi vốn đầu tư dự án hoàn trả vào ngân sách T.Ư và ngân sách địa phương theo tỷ lệ vốn góp đầu tư dự án.

Quốc hội cũng cho phép phân chia các dự án thành phần theo địa giới hành chính của các địa phương thuộc phạm vi của dự án. Trong trường hợp, dự án điều chỉnh chủ trương đầu tư trong thời gian Quốc hội không họp, Quốc hội ủy quyền Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định (theo quy định hiện hành, việc điều chỉnh dự án trọng điểm quốc gia phải do Quốc hội quyết định).

Tuy nhiên, các địa phương chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong việc bảo đảm nguồn vốn và tiến độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án.

Trường hợp chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn của địa phương có chiều hướng tăng/giảm, so với chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án, thì địa phương đó có trách nhiệm cân đối nguồn vốn từ ngân sách địa phương theo tỷ lệ vốn góp chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án.

Đặc biệt, khi các cơ quan được giao làm cơ quan chủ quản sẽ phải chịu trách nhiệm về khâu bảo đảm tiến độ, chất lượng của dự án thành phần được giao.

Đáng chú ý, trước đó, Kiểm toán Nhà nước từng có báo cáo gửi Quốc hội nêu ý kiến về 3 dự án đường cao tốc trọng điểm phía nam, gồm: Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng; Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; Biên Hòa - Vũng Tàu (giai đoạn 1), là “không có khả thi”.

Bởi, đối với dự án Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, dự án có quy mô, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, tổng mức đầu tư lớn… có nhiều cầu lớn và hạng mục đường phải xử lý nền đất yếu cần thời gian thi công dài. Trong khi thực tế đến năm 2026 (còn khoảng hơn 4 năm) cho công tác chuẩn bị và thực hiện để hoàn thành. Ngoài ra, chưa kể khó khăn về dịch COVID-19, nguồn nguyên vật liệu có thể ảnh hưởng đến việc triển khai thực hiện dự án.

Do đó, Kiểm toán Nhà nước đánh giá, việc đặt ra tiến độ cơ bản hoàn thành dự án vào năm 2026 là khó khả thi nếu không có các giải pháp cụ thể nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.

Cùng với lý do tương tự, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột đều khó khả thi để hoàn thành cơ bản vào năm 2025 và 2026 như tờ trình của Chính phủ.