Thanh Hóa: Dân sống nơm nớp dưới đập chứa bùn thải mỏ khai thác quặng

Vỡ bất cứ khi nào?

Theo phản ánh của người dân, cách đây khoảng hơn 3 năm, Công ty Cổ phần thương mại và Xây dựng Tây Đô được cấp phép và bắt đầu hoạt động khai thác, tuyển quặng rầm rộ tại 2 xã Yên Thắng và Trí Nang. Đó cũng là lúc, người dân luôn phải sống trong cảnh ô nhiễm vì bụi bặm, đường xá hư hỏng, nhất là nguy cơ vỡ đập chứa bùn thải mỗi khi mùa mưa bão đến. Cũng từ khi mỏ quặng đồng về đây khai thác dòng suối Ngàm trở nên đục ngầu người dân không thể dùng để ăn uống, sinh hoạt.

Ông Vi Văn Chính, Trưởng bản Vần Trong cho biết: Hồ chứa bùn, nước thải trong quá trình khai thác, tuyển quặng rất mong manh, mùa mưa lũ chuẩn bị bước vào cao điểm, nguy cơ đập bị vỡ rất cao. Có đợt bùn thải tràn vào nhà, ruộng của người dân dù công ty đã hỗ trợ, đền bù nhưng năng suất của những ruộng ấy về sau giảm gần một nửa so với trước đây. Mùa mưa năm 2017, sự cố tràn đập đã khiến 7 sào lúa và một số đoạn kênh mương của dân bản bị vùi lấp”.

Cúng theo ông Chính, khoảng giữa tháng 6, chỉ có một cơn mưa nhỏ mà nước từ đập chứa bùn thải tràn vào khe Na Khọ. Rất may là cơn mưa không kéo dài nếu không thì chưa biết chuyện gì sẽ xảy ra. Chúng tôi đã nhiều lần đề nghị UBND xã Yên Thắng yêu cầu công ty gia cố thân đập để yên tâm sinh sống. Không chỉ thế, việc chở quặng đi tiêu thụ cũng khiến 600m đường cấp phối của bản Vần Trong cũng bị xuống cấp, bụi bặm, ô nhiễm. Phía công ty hứa sẽ đầu tư làm đường bê tông nhưng đến nay vẫn chưa thấy triển khai.

Theo ghi nhân của PV, đập chứa bùn thải của mỏ khai thác quặng nằm giữa chừng ngọn núi Pu Tên, sát với Quốc lộ 350 nối từ thị trấn Lang Chánh vào xã Yên Thắng. Tại đập chứa phía đông bản Vần Trong, xã Yên Thắng thân đập được đắp bằng đất sơ sài, chiều rộng đỉnh đập chỉ chừng 2 - 3m, cao phải đến cả chục mét theo chiều thẳng đứng. Trên đỉnh đập, chủ mỏ mở một đường thoát nước, hễ nước dâng thì tự động tràn ra ngoài. Phía dưới chân đập, nước rò rỉ khiến không ít bùn đỏ tràn xuống mương nước chảy ra suối Ngàm khiến người dân không dám sử dụng nước ở đây để sinh hoạt nữa.

Ngoài đập chứa ở phía đông bản Vần Trong còn có 1 đập chứa bùn thải sát khu tuyển quặng nằm ngay sau khu dân cư, từ đập chứa nước này sẽ theo các rãnh nhỏ dẫn trực tiếp xuống suối Vần.

Phải dừng hoạt động khai thác ngay khi không đảm bảo!

Không chỉ nơm nớp lo sợ đập chứa bùn thải có thể vỡ bất cứ lúc nào khi trời đổ cơn mưa mà người dân xã Yên Thắng và Trí Nang cũng phản ánh việc chở quặng quá tải trọng đã khiến trên 10 km đường nhựa Quốc lộ 350 bị hư hỏng nặng. Trong khi các ngành chức năng vẫn không có phương án sửa chữa, tu bổ khiến việc tham gia giao thông gặp nhiều khó khăn, nguy hiểm.

Trao đổi với ông Lương Văn Hải - Chủ tịch UBND xã Yên Thắng, cho biết: Sau khi gia hạn thì thời gian khai thác mỏ tại núi Pu Tên được nâng lên 20 năm. Quy mô mỏ không tăng nhưng hiện nay đơn vị khai thác đang mở rộng hồ chứa bùn thải. Hạ lưu của 2 đập chứa bùn thải có gần 30 hộ dân sinh sống, trong đó có 9 hộ đã từng bị đất đá tràn vào nhà khi trời mưa. Năm nào vào mùa mưa lũ, xã đều phải cắt cử cán bộ canh chừng sự cố để ứng phó trong trường hợp vỡ đập.

“Đoạn Quốc lộ 350 hư hỏng, một phần nguyên nhân cũng do việc vận chuyển quặng quá tải trọng. Còn việc xe chở quặng gây bụi, người dân cũng phản ánh, nhưng công ty vẫn chưa khắc phục.  Phía xã đề nghị công ty cần làm rõ xem với tình trạng đập chứa bùn thải như vậy đã an toàn chưa, nếu chưa đảm bảo phải nhanh chóng gia cố để dân bản yên tâm sinh sống” – ông Hải cho biết thêm.

Được biết, tại Quyết định số 06 ngày 4/2/2016, UBND tỉnh Thanh Hóa đã cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty cổ phần Thương mại và Xây dựng Tây Đô được khai thác, chế biến quặng đồng và khoáng sản đi kèm.

Tại quyết định này, tỉnh Thanh Hóa yêu cầu phía công ty phải có trách nhiệm thường xuyên thực hiện việc kiểm soát các khu vực khai thác, chế biến, các công trình phụ trợ và khu vực khác có liên quan; bảo vệ tài nguyên khoáng sản, đảm bảo an toàn, trật tự mỏ theo quy định của pháp luật.

Trường hợp có dấu hiệu không đảm bảo an toàn, phải dừng ngay hoạt động khai thác, chế biến, đồng thời có biện pháp khắc phục kịp thời và báo cáo ngay bằng văn bản cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật.

Quyết định là vậy, nhưng việc khai thác mỏ của công ty đã ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người dân sống dưới chân mỏ, phía công ty thì vẫn ung dung khai thác quặng trên đỉnh núi Pu Tên bỏ mặc nỗi lo lắng, bất an của người mỗi khi mùa mưa bão đến gần.

Báo Diễn đàn doanh nghiệp sẽ tiếp tục thông tin sự việc.