Vốn nào cho giao thông điện?

>>> Thành phố giao thông điện: Chính sách... hầu như chưa có

Theo văn bản do UBND TP.HCM ký gửi Sở Giao thông vận tải TP. HCM, TP chấp thuận chủ trương tổ chức 5 tuyến xe buýt điện hoạt động thí điểm trên địa bàn thành phố theo đề xuất của Sở GTVT TP.HCM, với mức trợ giá hơn 44% từ quý I/2022.

Thời gian thực hiện thí điểm 5 tuyến xe buýt điện là 24 tháng kể từ khi các tuyến xe buýt điện bắt đầu hoạt động.

Báo cáo sơ bộ về thực trạng giao thông tại TP HCM, GS-TS Lê Anh Tuấn - Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Trưởng nhóm tư vấn - cho biết TP HCM là một trong những đô thị lớn của thế giới, có lượng phát thải khí nhà kính cao. Nguyên nhân chính của hiện tượng này là do khí thải từ phương tiện giao thông

Mặt khác, Việt Nam đã cam kết giảm 9% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030 bằng nguồn lực trong nước và có thể giảm tiếp đến 27% với sự hỗ trợ của quốc tế. Mới đây, Chính phủ đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về biến đổi khí hậu (COP26)… Do vậy, việc cắt giảm lượng khí thải là cần thiết.

Theo GS-TS Lê Anh Tuấn, TP HCM có nhiều cơ hội để thực hiện kế hoạch phát triển giao thông điện như: ban hành đề án phát triển giao thông công cộng và hạn chế xe cá nhân, đề án thu phí ôtô vào trung tâm thành phố hay chương trình hành động chống biến đổi khí hậu… Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp (DN) trong nước bắt đầu sản xuất các dòng phương tiện điện, khuyến khích người tiêu dùng trải nghiệm. Đơn cử, tại TP HCM đã có gần 500 xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch (CNG) và nhiều người dân chuyển sang sử dụng xe máy điện, ôtô điện.

Tỷ lệ trợ giá/chi phí trong thời gian thí điểm là 44,1%, được xem xét điều chỉnh theo quy định sau khi Bộ định mức kỹ thuật, đơn giá xe buýt điện được UBND thành phố ban hành. Đáng chú ý, về nguồn vốn trợ giá, UBND TP quyết định sử dụng từ nguồn vốn sự nghiệp.

Phương án trợ giá cùng các giải pháp đi kèm được giới chuyên môn đánh giá là cần thiết để đảm bảo cho doanh nghiệp có bước thuận lợi đầu tiên trong đầu tư ở một dự án có ý nghĩa lớn với TP. Quan trọng không kém là hỗ trợ để người dân có điều kiện tiếp cận, thử, trải nghiệm, tiến đến thay đổi hành vi chọn phương tiện di chuyển thông minh trong TP, với mức chi phí không đắt đỏ.

>> Xe điện: Xu thế không thể đảo ngược

>> 100 xe VF e34 lập kỷ lục “Đoàn caravan xe điện nhiều nhất Việt Nam

Tuy nhiên, trợ giá chỉ là bước “mồi” ban đầu, không thể trên diện rộng và dài hạn. Để thực hiện được đề án TP giao thông điện không chỉ còn trên giấy, các chính sách hỗ trơ cũng nên sớm trở thành hiện thực thay vì chỉ ý tưởng trên đề xuất.

Theo tính toán sơ bộ của Bộ KH&ĐT và Ngân hàng Thế giới, để thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam đến năm 2030 dự kiến cần khoảng 30 tỷ USD. Trong đó, Ngân sách Nhà nước chỉ có thể đáp ứng tối đa khoảng 30% nguồn lực và cần tới 70% từ các nguồn lực khác, trong đó chủ yếu được xác định là khu vực tư nhân.

Chính vì nguồn lực chủ yếu đặt kỳ vọng vào tư nhân, do đó, các chuyên gia cho rằng để phát triển TP điện thông minh đầu tiên ở Việt Nam, cần gói chính sách tài chính xanh cụ thể, cũng như sớm ban hành tiêu chuẩn dự án xanh trong hệ thống ngân hàng, phát triển các sản phẩm xanh trên thị trường vốn, mới đảm bảo khơi thông dòng vốn hiệu quả.