Toàn cảnh đại án Ethanol Phú Thọ - Bài 2: Biết sai vẫn làm

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin, sau một tuần xét xử sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự án Nhà máy nhiên liệu sinh học Ethanol Phú Thọ (Dự án Ethanol Phú Thọ), những “mắt xích” liên quan đến vụ án đã được làm rõ.

Quá trình theo dõi vụ án này có thể thấy, người từng đứng đầu tập đoàn kinh tế lớn của đất nước đã dùng quyền lực của mình để “định hướng”, “chỉ đạo”, thậm chí là “ép” cấp dưới phải thực hiện những hành vi vi phạm pháp pháp luật trong việc lựa chọn nhà thầu, chỉ định thầu dẫn đến những thiệt hại về kinh tế đặc biệt nghiêm trọng.

Trong vụ án này, ông Đinh La Thăng với vai trò Chủ tịch HĐQT PVN, Trưởng Ban Chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học và bà Trần Thị Bình (Phó Tổng Giám đốc PVN) biết Tổng công ty Cổ phần xây lắp Dầu kh (PVC) và Liên danh không đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện gói thầu TK05, dự án Ethanol Phú Thọ. Dù vậy, hai bị can này vẫn chủ trì các cuộc họp để kết luận chỉ đạo Công ty CP Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí  (PVB), PVC hoàn tất thủ tục chỉ định thầu và ký hợp đồng EPC với Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta - T trái quy định, dẫn đến dự án phải dừng thi công kể từ ngày 27/3/2013.

Trịnh Xuân Thanh cùng các bị can khác là những lãnh đạo chủ chốt của PVC biết rõ Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta- T không đủ kinh nghiệm, năng lực thực hiện gói thầu trên, nhưng vẫn tiếp nhận chỉ đạo của ông Thăng, bà Bình để lập hồ sơ đề xuất...Việc này nhằm để được thực hiện gói thầu KT05, dự án Ethanol Phú Thọ theo chỉ đạo của ông Đinh La Thăng.

Dự án Ethanol Phú Thọ được UBND tỉnh Phú Thọ cấp giấy chứng nhận đầu tư ngày 12/8/2008 với tổng mức đầu tư 1.317,5 tỷ đồng, do Công ty CP Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí (PVB) làm chủ đầu tư tại huyện Tam Nông. Sau nhiều năm thi công dự án, đến năm 2011, do mắc nhiều sai phạm, dự án ngừng thi công rồi bị bỏ hoang phế. Hậu quả từ hành vi làm trái quy định của các bị can dẫn đến việc gây thiệt hại cho PVB hơn 543 tỷ đồng.

Trong vụ án Ethanol Phú Thọ, ngoài 12 bị can bị truy tố còn có nhiều người nguyên là cán bộ thuộc PVN, PVC, PVB, PVOil đã bị cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an yêu cầu xử lý kỷ luật.

Cáo trạng của Viện KSND Tối cao cho thấy có 3 người có hành vi đồng phạm với ông Đinh La Thăng và các bị can khác trong vụ án Ethanol Phú Thọ, song thuộc trường hợp miễn trách nhiệm hình sự, gồm: Vũ Quang Nam (SN 1952), nguyên Phó tổng giám đốc PVN (Tập đoàn Dầu khí Việt Nam) từ năm 2006 - 2012, nguyên Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học, phụ trách pháp lý; Trần Ngọc Hà (SN 1955), nguyên Tổ phó Tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu, phụ trách lập hồ sơ yêu cầu; Trần Văn Tặng (SN 1961), nguyên Phó Trưởng phòng Dự án đầu tư, thành viên tổ chuyên gia giúp việc thẩm định đấu thầu.

Cơ quan tố tụng xác định, ông Vũ Quang Nam là người đã chủ trì cuộc họp Ban Chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học, kết luận đồng ý chủ trương chỉ định thầu tổ hợp PVC/Alfa Laval/Delta-T thực hiện gói thầu EPC dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ vào ngày 24/3/2009.

“Hành vi nêu trên của ông Nam được xác định là đồng phạm với các bị can đã khởi tố trong vụ án. Tuy nhiên, do ông Nam đang bị ung thư phổi giai đoạn IV, thuộc danh mục các bệnh hiểm nghèo, nên không xem xét trách nhiệm hình sự” - cáo trạng nêu.

Với vai trò Tổ phó tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu, phụ trách lập hồ sơ yêu cầu, ông Trần Ngọc Hà đã cùng một số bị can lập hồ sơ yêu cầu, nhưng không đưa các tiêu chí đánh giá năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu để chỉ định liên danh nhà thầu PVC thực hiện dự án. Viện KSND Tối cao cáo buộc ông Hà có hành vi đồng phạm với các bị can tại PVB đã bị khởi tố trong vụ án, song do ông Hà bị nhồi máu não cũ diện rộng thùy trán - thái dương trái, thoái hóa Myelin chất trắng quanh não thất bên hai bên, Polyp xoang bướm trái dẫn đến bệnh Alzheimer, thuộc danh mục các bệnh hiểm nghèo nên không xem xét trách nhiệm hình sự.

Còn ông Trần Văn Tặng có hành vi cùng với các bị can khác ký báo cáo thẩm định và đề xuất bị can Vũ Thanh Hà (nguyên Tổng giám đốc Công ty CP Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí - PVB) ra quyết định phê duyệt hồ sơ yêu cầu cho liên danh nhà thầu có sự tham gia của công ty do Trịnh Xuân Thanh làm chủ tịch. Tuy nhiên, do ông Tặng đã chết nên cơ quan điều tra không xem xét trách nhiệm hình sự.

Cũng theo cáo trạng, ngoài các trường hợp nêu trên, còn nhiều cán bộ nguyên lãnh đạo PVN, PVB, Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOil), Tổng công ty Cổ phần xây lắp Dầu khí - PVC)... có liên quan đến vụ án, song chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, cơ quan ANĐT đã có văn bản yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý kỷ luật đối với những cá nhân này. Kết quả điều tra xác định các trường hợp trên đều tham gia thực hiện công việc theo nhiệm vụ được phân công, giao việc song không biết Liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T không đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện gói thầu.

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 15/3/2021, bị cáo Đinh La Thăng phản bác toàn bộ cáo trạng và cho rằng, PVN đã thực hiện đúng kết luận của Bộ Chính trị và chủ trương của Chính phủ, bị cáo chỉ đôn đốc về mặt tiến độ, không làm thay nhiệm vụ của chủ đầu tư. Còn bị cáo Trịnh Xuân Thanh cho rằng dự án Ethanol Phú Thọ đã được đưa ra khỏi danh sách 12 “đại dự án thua lỗ” của ngành công thương, vì do công ty cổ phần làm chủ đầu tư, vốn nhà nước thấp, không có quyền chi phối. Cũng theo bị cáo này, việc PVC dừng thi công dự án Ethanol Phú Thọ là do những người sở hữu cổ phần không muốn lỗ thêm nữa. Trình bày thêm tại Tòa, bị cáo Trịnh Xuân Thanh cho biết, PVC tại thời điểm nhận chỉ định thầu dự án Ethanol Phú Thọ chỉ thiếu 1 - 2 tiêu chí, không phải là không đủ năng lực.