Vận hội mới của đất nước nhìn từ Nghị quyết XIII: (Kỳ 1) Tầm nhìn phát triển đến năm 2045

LTS: Nhiều tư duy đổi mới mạnh mẽ, sáng tạo và định hướng lớn mang tính đột phá được kết tinh trong Nghị quyết XIII của Đảng. Tất cả đã mở ra triển vọng hiện thực hóa khát vọng sáng tạo phát triển, xây đựng đất nước Việt Nam thịnh vượng, hùng cường.

“Khát vọng phát triển” là cụm từ được nhắc đến ngay từ tiêu đề của Đại hội XIII và nhắc đến nhiều lần trong Nghị quyết Đại hội như một điểm nhấn, một điểm sáng mà Đảng muốn truyền cảm hứng, khát vọng đến toàn dân.

“Hai mục tiêu 100 năm”

Một trong những điểm nổi bật của Nghị quyết XIII là xác định tầm nhìn và định hướng phát triển trong 5 - 10 năm tới và tầm nhìn đến năm 2045. Đây không chỉ là mục tiêu mà trên hết là khát vọng của toàn Đảng, toàn dân tộc trong phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Cụ thể: Mục tiêu đưa ra đến năm 2025 - kỷ niệm 50 năm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước: Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp.

Đến năm 2030 - kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: Là nước đang phát triến, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Đến năm 2045 - kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Nghị quyết cũng nêu rõ định hướng các chỉ tiêu chủ yếu về phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025. Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) bình quân 5 năm đạt khoảng 6,5-7%/năm. Đến năm 2025, GDP bình quân đầu người khoảng 4.700-5.000 USD; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân trên 6,5%/năm; kinh tế số đạt khoảng 20% GDP; tỷ trọng lao động nông nghiệp trong tổng lao động xã hội khoảng 25%...

Cách tiếp cận mới

Theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Viết Thông, Tổng Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương, Ủy viên Thường trực Tổ biên tập Văn kiện Đại hội XIII, việc xác định mục tiêu như trên theo cách tiếp cận mới: Trình độ phát triển, trình độ công nghiệp và thu nhập phù hợp với cách tiếp cận của thế giới.

Tính toán của Ngân hàng thế giới (WB) cho biết, thu nhập bình quân thấp là dưới mức 4.045 USD/người/năm; thu nhập trung bình là từ 4.045 đến 12.535 USD/người/năm; thu nhập cao là trên 12.535 USD/người/năm (số liệu ngày 1/7/2020). Dự kiến, đến 2025, GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.700-5.000 USD, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, GDP bình quân đầu người đạt khoảng 7.500 USD, mức thu nhập trung bình cao. Như vậy, đến năm 2045 Việt Nam có mức thu nhập cao là hoàn toàn khả thi. 

Nhiều ý kiến cho rằng, đặt mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2025 và 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có thể xem đây là một điểm mới trong Nghị quyết XIII. Bởi lẽ, các kỳ Đại hội trước thường chỉ đặt mục tiêu tầm trung là 5 năm. Nói như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng rằng "Nói Đại hội XIII không phải chỉ đến 2026 mà phải có tầm nhìn chiến lược hơn, nhìn lại cả quá khứ và hướng tới tương lai. Vậy chúng ta định hướng, hình dung nước ta đến năm 2030 sẽ là thế nào? Đến năm 2045 sẽ như thế nào".

Thực tế, kể từ sau đổi mới, Đảng cũng từng đặt mục tiêu phát triển với tầm nhìn trên 20 năm. Quan điểm của Đảng về xây dựng nước công nghiệp lần đầu tiên xuất hiện trong Văn kiện Đại hội lần thứ VIII của Đảng (năm 1996). Đó là thời điểm rất đặc biệt: Đất nước trải qua 10 năm đầu thực hiện công cuộc đổi mới và đạt kết quả có tính bước ngoặt: thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế và tiến vào giai đoạn mới, giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Đại hội VIII của Đảng đặt ra lộ trình “từ nay (1996) tới năm 2020, ra sức phấn đấu đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp có cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại”. Từ năm 1996 tới trước Đại hội XII, qua 4 kỳ đại hội Đảng, mục tiêu đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại là chiến lược xuyên suốt, nhất quán, được nêu rõ trong các văn kiện đại hội. Tuy nhiên, đến 2016 thì mục tiêu đã có sự điều chỉnh về thời gian. Theo đó, văn kiện trình Đại hội XII của Đảng đã xác định mục tiêu tổng quát 5 năm (2016-2021) về kinh tế là “đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; phát triển kinh tế nhanh, bền vững, xây dựng nền tảng để sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”.

Như vậy, sau 20 năm, mục tiêu đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại được điều chỉnh về mặt thời gian, không còn xác định cán đích vào năm 2020. Cụm từ “sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại” đã được điều chỉnh linh hoạt hơn, không ấn định cụ thể thời gian.

Hiện, Nghị quyết lần này đã không còn dùng khái niệm “cơ bản trở thành nước công nghiệp” để xác định đích đến cho kế hoạch phát triển đất nước. Mà thay vào đó là mục tiêu đến năm 2025, là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp.

Ở lần này, lần đầu tiên, văn kiện Đại hội Đảng đề cập tới “hai mục tiêu 100 năm” và cũng lần đầu tiên, đề cập tới “khát vọng phát triển”. Tại sao những vấn đề này được đề cập trong thời điểm này? Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần nhấn mạnh, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức và hạn chế, song đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định, đây là một tầm nhìn rất cụ thể và cần thiết. Tầm nhìn này chỉ cho chúng ta một định hướng lớn để có một kế hoạch cụ thể trong từng thời gian. Đồng thời cũng là vạch mốc rất quan trọng để phấn đấu. Nhằm tới đích năm 2045 đất nước ta phát huy được khát vọng phát triển, thể hiện trách nhiệm của Đảng, toàn dân cũng như của mỗi cán bộ đảng viên.