VCCI: Bỏ quy định doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải có lãi

Quy định có lãi được suy đoán là để bảo đảm tín nhiệm tài chính, khả năng trả nợ của doanh nghiệp phát hành.

VCCI cho rằng dự thảo nghị định này yêu cầu doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải có kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh năm trước liền kề của năm phát hành phải có lãi là chưa hợp lý.

Lý do là quy định có lãi được suy đoán là để bảo đảm tín nhiệm tài chính, khả năng trả nợ của doanh nghiệp phát hành. Tuy nhiên, trong nền kinh tế hiện nay, yếu tố có lãi trong 1 năm không có ý nghĩa đáng kể trong việc bảo đảm tín nhiệm tài chính. Trong khi đó, quy định này có thể loại một số lượng lớn các doanh nghiệp có nhu cầu phát hành trái phiếu, đặc biệt trong những trường hợp doanh nghiệp đang trong giai đoạn đầu kinh doanh, cần đầu tư mạnh để mở rộng quy mô.

Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị định đã xác định nguyên tắc tự chịu trách nhiệm của cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư, miễn là phải công bố thông tin đầy đủ, trung thực, kịp thời. Do đó, việc đặt điều kiện doanh nghiệp phát hành phải có lãi không thực sự phản ánh nguyên tắc này.

Về mặt kế toán, theo VCCI, trong một mức độ nhất định, doanh nghiệp có thể biến lỗ thành lãi và ngược lại. Nếu đặt ra điều kiện này sẽ tạo áp lực khiến các doanh nghiệp có nhu cầu phát hành trái phiếu sẽ tìm cách can thiệp vào số liệu kế toán để có thể đáp ứng điều kiện. Việc này lại trái với nguyên tắc công bố thông tin đầy đủ, trung thực, kịp thời, tự chịu trách nhiệm.

“Do đó, chỉ cần có báo cáo tài chính được kiểm toán độc lập là đủ. Nhà đầu tư sẽ nghiên cứu báo cáo tài chính để tự quyết định việc mua hay không mua trái phiếu của doanh nghiệp đó”, VCCI khẳng định.

Về thẩm quyền phê duyệt và chấp thuận phương án phát hành trái phiếu thuộc về Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, quy định này đã can thiệp vào quyền tổ chức nội bộ của doanh nghiệp, và có nguy cơ gây rủi ro cho quyền lợi của nhà đầu tư. Bởi vì trong một doanh nghiệp, việc phân chia thẩm quyền giữa Hội đồng thành viên, Giám đốc, Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban giám đốc… là vấn đề nội bộ. Pháp luật chỉ can thiệp để bảo vệ cổ đông thiểu số hoặc để tránh những tranh chấp trong nội bộ công ty và thường được thể hiện trong điều lệ.

Về quyền lợi của nhà đầu tư mua trái phiếu, VCCI cho rằng quy định trên không những không có tác dụng bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư mà thậm chí còn có thể đặt nhà đầu tư mua trái phiếu vào vị trí rủi ro. Giả sử một doanh nghiệp phát hành trái phiếu mà không đúng trình tự, thẩm quyền quy định tại Dự thảo Nghị định này thì được xem là hợp đồng vô hiệu do không đúng thẩm quyền. Theo pháp luật dân sự, các bên phải trả lại cho nhau những gì đã nhận, nhà đầu tư trả lại trái phiếu, còn doanh nghiệp trả lại tiền (chỉ là tiền gốc, không có lãi) cho nhà đầu tư. Như vậy, quyền lợi của nhà đầu tư không được bảo đảm.

"Nếu không có quy định này, giả sử một doanh nghiệp phát hành trái phiếu không đúng trình tự, thẩm quyền theo Điều lệ công ty thì giao dịch đó vẫn có thể có hiệu lực nếu nhà đầu tư không biết và không thể biết về việc không đúng thẩm quyền đó. Đây là trường hợp đại diện bề mặt mới được bổ sung vào Bộ luật Dân sự", của VCCI nêu.

Như vậy, việc duy trì quy định về thẩm quyền phê duyệt, chấp thuận phương án phát hành trái phiếu tưởng như để bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư, nhưng vô hình chung lại có tác động ngược lại.