Xây dựng Chính phủ điện tử và tư duy “nghĩ lớn, bắt đầu nhỏ”

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại cuộc họp về việc xây dựng Chính phủ điện tử, chiều 14/5. 

Kinh nghiệm từ nước ngoài

Từ việc khảo sát, học tập kinh nghiệm tại Pháp, Estonia, Malaysia về xây dựng Chính phủ điện tử, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết có thể rút ra một số bài học.

Đó là họ rất chú trọng xây dựng, hoàn thiện thể chế về Chính phủ điện tử, Chính phủ số và dữ liệu mở. Estonia đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật như luật về thông tin công cộng được ban hành năm 2001, luật về chữ ký số năm 2000, luật bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2008.

Tương tự như vậy, Pháp cũng ban hành luật Cộng hòa số để thúc đẩy môi trường Chính phủ điện tử, xã hội số.

Estonia xây dựng Cổng Dịch vụ công quốc gia để cung cấp đến 99% các dịch vụ thiết yếu cho người dân, doanh nghiệp (1.500 dịch vụ trực tuyến) và thiết lập các hệ thống quản lý đăng ký công dân, hệ thống xác thực thông qua mã số công dân điện tử eID do Bộ Nội vụ quản lý, xác thực thông qua số điện thoại (MobileID).

Đến nay 99% công dân Estonia được cấp 1 mã số định danh duy nhất (eID) và 1 thẻ căn cước điện tử kèm chữ ký số để thực hiện giao dịch với các cơ quan nhà nước.

Pháp xây dựng Cổng Dịch vụ công quốc gia và Hệ thống liên kết định danh quốc gia cho phép kết nối giữa các dịch vụ công trực tuyến với 1 lần đăng nhập duy nhất (France Connect).

Với việc triển khai France Connect - hệ thống đăng nhập liên thông dựa trên sự liên thông giữa các dịch vụ công thông qua một định danh đã  được kiểm định, công dân Pháp chỉ cần đăng nhập hệ thống này để có thể sử dụng tất cả các dịch vụ công trực tuyến do các cơ quan nhà nước cung cấp.

“Đây có thể là giải pháp phù hợp cho Việt Nam trong bối cảnh chưa hoàn thành việc cấp số định danh cá nhân nhưng đã có mã số thuế, mã số bảo hiểm xã hội và tỷ lệ người dân sử dụng điện thoại di động cao”. – Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói.

Theo Bộ trưởng, các nước đều xây dựng nền tảng kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan, tổ chức với nhau theo hướng phi tập trung. Estonia xây dựng nền tảng x- Road, cho phép liên kết giữa các hệ thống thông tin khác nhau (tính đến hết năm 2016, có 975 cơ quan đã kết nối vào x-Road). Việc triển khai liên kết các hệ thống thông tin qua nền tảng x-Road  đã giúp tiết kiệm cho người dân Estonia khoảng thời gian tương ứng 800 năm làm việc mỗi năm.

Estonia xây dựng Hệ thống thông tin Chính phủ phi giấy tờ (e-Cabinet) theo dõi, quản lý lịch họp, nghiên cứu, xử lý tài liệu, hồ sơ điện tử qua mạng phục vụ Chính phủ và Hệ thống tham vấn chính sách (e-Consultation). Các hệ thống này giúp giảm thời gian, giấy tờ cho các cuộc họp của Chính phủ (có những cuộc họp Chính phủ diễn ra trong khoảng thời gian 30 phút, cuộc họp ngắn nhất kéo dài 1 phút)…

Pháp xây dựng État Plateforme - nền tảng chính phủ điện tử của Pháp với một kiến trúc mở cho phép dễ dàng trao đổi thông tin giữa các hệ thống công nghệ thông tin của các cơ quan hành chính. Pháp đang thực hiện chính sách phi giấy tờ, áp dụng triệt để nguyên tắc 01 vào 02 ra (ban hành 1 văn bản mới thì phải bãi bỏ 2 văn bản cũ), áp dụng CNTT để số hóa các thủ tục hành chính đã được đơn giản hóa; xử lý số hóa tại Văn phòng Chính phủ.

“Cần nghĩ lớn, nghĩ tổng thể nhưng bắt đầu từ cái nhỏ nhất, hành động nhanh, kết quả lớn, làm đâu chắc đấy”, Bộ trưởng Dũng kiến nghị quan điểm chỉ đạo xây dựng Chính phủ điện tử và cho rằng, VPCP sẽ là cơ quan tiên phong trong xây dựng Chính phủ điện tử, đồng thời nêu một số kiến nghị cụ thể.

Thành lập Ủy ban quốc gia về Chính phủ điện

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, “chúng ta không hội nhập, không cải cách đổi mới, đặc biệt là áp dụng công nghệ thông tin mà trước hết là xây dựng Chính phủ điện tử thì chúng ta sẽ chậm phát triển vì năng suất thấp”. Thông qua xây dựng Chính phủ điện tử góp phần chống tham nhũng, tiêu cực, nhũng nhiễu đối với nhân dân.

Nhận định một số bộ, ngành coi nhẹ, né tránh công việc này hay còn mang nặng tính hình thức, chưa quan tâm hiệu quả, Thủ tướng nhấn mạnh, từng thành viên Chính phủ, các tỉnh, thành trên cả nước đều phải vào cuộc để triển khai mạnh mẽ hơn, đồng bộ hơn. Phải đổi mới cách làm với những giải pháp cốt lõi để nâng cao hiệu quả xây dựng Chính phủ điện tử, đặc biệt là hiệu quả quản trị công, nhằm phục vụ phát triển kinh tế, quản lý xã hội.

Các thành viên Chính phủ, bộ, ngành, địa phương cần thay đổi nhận thức, hành động và thống nhất với quan điểm mà VPCP, đó là hành động nhanh, kết quả lớn, làm đâu chắc đấy; phải nghĩ lớn, nghĩ tổng thể nhưng bắt đầu từ những việc nhỏ nhất. “Xây dựng Chính phủ điện tử gắn chặt với cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin ở mọi cấp, mọi ngành. Trong đó, công nghệ thông tin là công cụ thực hiện mục tiêu cải cách”. – Thủ tướng nói.

Với quyết tâm chính trị và các định hướng nêu trên, Thủ tướng nhất trí cần thành lập Ủy ban quốc gia về Chính phủ điện tử trên cơ sở kiện toàn Ủy ban quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin. Ủy ban này sẽ do Thủ tướng Chính phủ là Chủ tịch Ủy ban, trực tiếp chỉ đạo hoạt động xây dựng Chính phủ điện tử. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam làm Phó Chủ tịch và Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP làm Ủy viên thường trực kiêm Tổng Thư ký. Cơ quan thường trực của Ủy ban đặt tại VPCP.

Thủ tướng cho rằng, cần hoàn thiện thể chế, cơ sở pháp lý để triển khai xây dựng Chính phủ điện tử, nhất là việc kết nối phi tập trung về chia sẻ dữ liệu, cởi mở thông tin chưa có thể chế để thực hiện. Bộ Thông tin và Truyền thông nghiên cứu xây dựng Nghị định về bảo vệ dữ liệu riêng tư, Nghị định về định danh điện tử của cá nhân, tổ chức, Nghị định về chia sẻ dữ liệu.