Yêu cầu đánh giá đa chiều về mỏ sắt Thạch Khê

>>Dự án mỏ sắt Thạch Khê: Doanh nghiệp đề xuất tái khởi động, địa phương muốn dừng

>>“Sống dở, chết dở” với mỏ sắt Thạch Khê

Dự án mỏ sắt Thạch Khê có tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là 14.517,2 tỷ đồng (giai đoạn I: 6.777,4 tỷ đồng; giai đoạn II: 7.739,8 tỷ đồng). Theo đánh giá, trữ lượng, tài nguyên mỏ sắt khoảng 544 triệu tấn, trong đó 369 triệu tấn được huy động vào thiết kế khai thác. Thời gian tồn tại của mỏ là 52 năm.

Dự án nằm trên địa phận 6 xã (nay là 5 xã Thạch Hải, Thạch Khê, Đỉnh Bàn, Thạch Trị và Thạch Lạc) thuộc huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh do Công ty cổ phần Sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư. Tổng diện tích sử dụng đất để thực hiện dự án là 4.821 ha, gồm 3.898 ha trong đất liền và 923 ha lấn biển. Diện tích đất TIC đã ký hợp đồng thuê đất là 552 ha. Theo thống kê, có khoảng 7.000 hộ dân (27.000 nhân khẩu) thuộc vùng dự án bị ảnh hưởng trực tiếp.

Đề án phát triển bền vững kinh tế - xã hội các xã chịu ảnh hưởng bởi dự án mỏ sắt Thạch Khê được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 946/QĐ-TTg ngày 21/6/2011 có tổng vốn đầu tư 1.677 tỷ đồng. Tổng mức đầu tư bố trí cho Đề án 946 đến năm 2018 khoảng 595,81 tỷ đồng. Tổng số vốn đã thực hiện ước đạt khoảng 495,9 tỷ đồng/1.677 tỷ đồng (đạt 29,57% kế hoạch).

Tháng 9/2009, TIC chính thức khởi động dự án bằng việc thực hiện thử nghiệm công nghệ và bóc đất tầng phủ. Tuy nhiên, quá trình bóc đất tầng phủ đã xuất hiện những bất cập trong thiết kế kỹ thuật, công nghệ khai thác và đối mặt với những khó khăn tài chính. Đến tháng 11-2011, dự án phải tạm dừng để thẩm định lại thiết kế kỹ thuật và tái cơ cấu cổ đông.

Tại buổi khảo sát, Thủ tướng đã nghe đại diện các bên báo cáo về các vấn đề liên quan tới dự án. Hiện các bên liên quan vẫn có các ý kiến khác nhau về phương án xử lý trong thời gian tới. 

Theo lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, hiện dự án đang tồn tại nhiều vấn đề. Trong đó, chưa đủ điều kiện tin cậy để khai thác, nhất là từ độ sâu -145m đến -550m; lý do có thể xảy ra thảm họa bất ngờ gây tụt bờ moong mỏ khi khai thác xuống sâu từ - 145m. Theo Bộ TN&MT, dự án chưa có giải pháp xử lý khi gặp hang động ngầm thông biển, hang caster, dẫn đến không thể khai thác giai đoạn 1 và bổ sung nghiên cứu, cập nhật điều kiện khai thác.

Thêm vào đó, dự án cũng có nhiều nguy cơ như: tụt nước ngầm, sa mạc hóa; đổ nước thải ra biển gây ô nhiễm; tác động biến đổi khí hậu, bão, nước dâng,... Quá trình vận chuyển sản phẩm dự án bằng đường bộ khó khả thi, gây ô nhiễm trong khi khu vực mỏ là biển ngang, chưa có chi phí xây dựng cảng.

Ngoài ra, dự án cũng ảnh hưởng đến phát triển du lịch – đô thị biển hiện hữu, ảnh hưởng đến môi trường, thủy hải sản, việc làm, đời sống người dân trên địa bàn...

Qua nghe báo cáo, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, hiện đang xuất hiện ý kiến trái chiều giữa lợi ích kinh tế từ dự án và quy hoạch phát triển du lịch, đời sống người dân địa phương. Do đó, cần phải có sự tính toán theo nguyên tắc tập trung, dân chủ, phát huy trí tuệ tập thể để lựa chọn hướng đi phù hợp trong thời gian tới.

Thủ tướng yêu cầu phải đánh giá tổng thể về các vấn đề kinh tế, xã hội, đời sống nhân dân, bảo đảm môi trường… cả trước mắt và lâu dài trên cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn, cơ sở lòng dân, lắng nghe ý kiến các chủ thể liên quan, các nhà khoa học và người dân, đưa ra các kết luận chính xác, lựa chọn phương án phù hợp, khả thi nhất, có lợi nhất, nhanh chóng có quyết sách, khẩn trương tháo gỡ các vướng mắc, giải quyết dứt điểm các vấn đề liên quan.