Báo cáo Thủ tướng tiến độ triển khai thu phí tự động không dừng trước ngày 30/11

Trong thông cáo gửi tới các cơ quan truyền thông mới đây, Bộ Giao thông Vận tải nhấn mạnh: “Khó hoàn thành tiến độ thực hiện hệ thống thu phí tự động không dừng”. 

Theo đó, Bộ GTVT đã phân tích rõ các khó khăn, vướng mắc có nguy cơ ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

Cụ thể, đối với dự án giai đoạn 1, việc triển khai các dự án do VEC quản lý có nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện dẫn đến 04/05 tuyến cao tốc thực hiện rất chậm, khó có thể hoàn thành tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ mà nguyên nhân chính là việc chưa bố trí được nguồn vốn để đầu tư hệ thống thiết bị Front-End tại các trạm thu phí do hiệp định vay vốn các dự án đã hết; việc chuyển VEC về Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, trong khi quy định pháp luật về phân cấp, phân quyền giữa Bộ GTVT và Ủy ban quản lý vốn nhà nước chưa rõ ràng cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai hệ thống ETC; bên cạnh đó vướng mắc về đàm phán tỷ lệ trích doanh thu giữa VEC và đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí tự động không dừng (Hợp đồng dịch vụ).

Về phương án tài chính dự án thu phí tự động không dừng, theo Bộ GTVT, đến thời điểm này cơ bản các trạm thu phí thuộc dự án giai đoạn 1 đã được lắp đặt, vận hành công nghệ thu phí tự động, bước đầu tạo sự thuận lợi cho người sử dụng.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan nên việc triển khai dự án gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, trong đó vướng mắc lớn nhất hiện nay của dự án là doanh thu hoàn vốn cho dự án ETC không như dự kiến ban đầu do tiến độ ký Hợp đồng dịch vụ, trích doanh thu còn chậm; ngoài ra việc nhiều dự án BOT sụt giảm doanh thu so với phương án tài chính ban đầu (do lưu lượng phương tiện thấp hơn so với dự báo, chưa được tăng phí theo đúng lộ trình trong Hợp đồng, việc giảm phí quanh trạm thu phí theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ) cũng làm ảnh hưởng đến nguồn thu của dự án thu phí tự động không dừng.

Nói về số lượng phương tiện dán thẻ (e-tag) và nộp tiền vào tài khoản giao thông để tham gia dịch vụ thu phí tự động không dừng chưa cao (khoảng 800.000 thẻ/3,5 triệu  phương tiện dán thẻ sử dụng dịch vụ ETC), Bộ GTVT cho biết, do chủ phương tiện vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt trong khi việc thanh toán, nộp và quản lý tài khoản giao thông chưa được thuận tiện cho người sử dụng dẫn đến chưa khuyến khích được người dân tham gia dịch vụ. Việc bắt buộc các phương tiện chưa dán thẻ không được đi qua làn thu phí tự động không dừng mặc dù đã được triển khai nhưng vẫn cần có lộ trình và chế tài để thực hiện.

Do gặp các khó khăn, vướng mắc như trên, Nhà đầu tư dự án đã có các văn bản số  530/VETC-ĐT ngày 23/10/2019 và số 246/TASCO-ETC ngày 05/11/2019 đề xuất dừng triển khai dự án để chuyển giao cho nhà đầu tư khác hoặc Nhà nước nhận lại dự án để tiếp tục thực hiện. Sau khi xem xét đề xuất của Công ty VETC, Bộ GTVT không đồng thuận giải pháp dừng triển khai dự án hoặc Nhà nước tiếp nhận lại dự án, đồng thời yêu cầu Công ty VETC phải có trách nhiệm tiếp tục thực hiện Hợp đồng đã ký kết với Bộ GTVT; bên cạnh đó Bộ GTVT sẽ phối hợp với với VETC và các cơ quan đơn vị có liên quan từng bước tháo gỡ các khó khăn vướng mắc với quyết tâm cao để hoàn thành Dự án.

Đối với dự án giai đoạn 2, theo Bộ GTVT, mặc dù, việc lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ thu phí không dừng đã được Tổng cục Đường bộ hoàn thành từ tháng 5/2019, tuy nhiên đến thời điểm này Nhà đầu tư chưa hoàn thiện thủ tục thành lập Doanh nghiệp dự án theo quy định dẫn đến chưa đủ cơ sở pháp lý để thực hiện các bước tiếp theo như Thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC), ký Hợp đồng tín dụng, thi công lắp đặt thiết bị… Với tiến độ thành lập Doanh nghiệp dự án chậm như hiện nay, dự án có nguy cơ không hoàn thành đúng tiến độ theo Quyết định số 07/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Bộ GTVT cũng cho biết, sẽ có nhiều giải pháp tập trung thực hiện để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Cụ thể, đối với dự án giai đoạn 1, thực hiện quyết liệt giải pháp phân luồng giao thông tại các trạm trên Quốc lộ 1 và một số trạm cửa ngõ các thành phố lớn để khuyến khích chủ phương tiện dán thẻ và tham gia dịch vụ, tăng cường hiệu quả của hệ thống; Đẩy nhanh tiến độ đàm phán Hợp đồng dịch vụ, lắp đặt thiết bị, bàn giao công tác quản lý thu phí và trích chi phí quản lý thu phí tự động theo phương án tài chính của dự án; Rà soát lại phương án tài chính của dự án để xác định tỷ lệ trích chi phí quản lý thu phí tự động không dừng tại các dự án cao tốc do VEC quản lý làm cơ sở sớm ký kết Hợp đồng dịch vụ. Phối hợp với Ủy ban quản lý vốn Nhà nước để tháo gỡ khó khăn về nguồn vốn để triển khai các dự án của VEC.

Bộ cũng sẽ chỉ đạo Cục đăng kiểm, các cơ quan đơn vị liên quan tiếp tục dán thẻ cho các phương tiện; Phối hợp với Công ty VETC để tăng cường năng lực thông qua phương án bổ sung các nhà đầu tư có năng lực tham gia dự án thu phí tự động không dừng như đề xuất của Công ty VETC; Hoàn thiện việc kết nối liên thông tài khoản cá nhân tại các ngân hàng thông qua cổng thanh toán điện tử và một số giải pháp liên thông tài khoản khác nhằm tạo sự thuận lợi, minh bạch cho người sử dụng.

Lãnh đạo Bộ GTVT cũng yêu cầu nhà đầu tư dự án giai đoạn 2 cần tập trung, khẩn trương phối hợp cùng các cơ quan liên quan để được chấp thuận chủ trương và hoàn thiện thủ tục thành lập Doanh nghiệp dự án làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo (TKBVTC, ký Hợp đồng tín dụng, lắp đặt, vận hành hệ thống…).

Về vấn đề kiểm soát doanh thu tại các trạm thu phí BOT, theo Bộ GTVT, trong quá trình triển khai các dự án BOT, Bộ GTVT xác định việc quản lý doanh thu là một trong những chức năng, nhiệm vụ quan trọng của CQNNCTQ nhằm đảm bảo tính minh bạch, phòng chống tiêu cực trong giai đoạn vận hành, khai thác; đây chính là một vấn đề được Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo quyết liệt và dư luận xã hội, nhân dân đặc biệt quan tâm.

Trước tình hình này, văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng về triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng.

Theo đó, để tiếp tục triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng theo quy định tại Quyết định số 07/2017/QĐ-TTg và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 27/02/2018, Công điện số 849/CĐ-TTg ngày 15/7/2019, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/11/2019 về tiến độ triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng.

Trong đó tập trung vào phân tích thực trạng, khó khăn, vướng mắc và đánh giá khả năng hoàn thành đối với việc triển khai hệ thống thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử tự động không dừng.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải đề xuất giải pháp đồng bộ, khả thi (về hoàn thiện thể chế cũng như phương án xử lý cụ thể) nhằm bảo đảm chuyển toàn bộ các trạm thu phí sang thu theo hình thức điện tử tự động không dừng.