Bụi mịn bủa vây Hà Nội: Cách chăm xe để không “tiền mất tật mang”

Khoảng một tuần gần đây, chất lượng không khí tại Hà Nội liên tục duy trì ở mức xấu đến rất xấu. Sáng 2/12, chỉ số AQI trung bình toàn thành phố lên tới khoảng 283 - mức “rất xấu”, tiệm cận “nguy hại”, khiến nhiều khu vực chìm trong lớp sương mù lẫn bụi mịn. Tình trạng ô nhiễm khiến tầm nhìn giảm, không khí đặc quánh, trong những ngày PM2.5 - PM10 tăng cao, ngay cả ô tô mới rửa cũng nhanh chóng bạc màu vì bụi bẩn bám khắp bề mặt.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bụi siêu mịn PM2.5 có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và đi vào máu, gây tổn thương nhiều cơ quan. Với ô tô, bụi mịn không gây nguy hại nghiêm trọng như đối với sức khỏe con người nhưng lại tạo ra nhiều rủi ro âm thầm. Lớp bụi mỏng trên sơn có thể trở thành tác nhân mài mòn khi chủ xe lau chùi không đúng cách; kính lái bị mờ khiến tầm nhìn ban đêm giảm; đèn pha phủ lớp bụi mờ khiến ánh sáng yếu đi; và hệ thống lọc gió nhanh chóng bị bít, giảm hiệu quả lọc. Trong bối cảnh ô nhiễm kéo dài, hiểu đúng cách xử lý bụi là điều cần thiết để tránh gây hại cho xe.

Một trong những thói quen phổ biến nhất là dùng tay miết lên bề mặt xe để kiểm tra độ bẩn hoặc “vẽ” lên lớp bụi. Đây là phản xạ khá quen thuộc nhưng lại gây hại trực tiếp lên lớp sơn. Ngay cả khi móng tay không chạm vào sơn, chính lớp bụi mịn lẫn bụi kim loại cũng hoạt động như giấy nhám siêu nhỏ, tạo ma sát và để lại những vệt xước mờ. Những vệt xước này có thể không thấy ngay trong bóng râm nhưng rõ ràng hơn dưới ánh nắng hoặc khi soi đèn. Việc lặp lại hành động này nhiều lần sẽ khiến bề mặt sơn trở nên xỉn và khó phục hồi.

Một thói quen khác cũng gây hại không kém là dùng móng tay để cạo những mảng bám cứng trên thân xe. Khi bụi kết hợp với hơi ẩm hoặc dầu mỡ trên đường, chúng tạo thành vết bám khó rửa và nhiều người lựa chọn cách nhanh nhất là cạo trực tiếp. Nhưng lực tác động từ móng tay sẽ làm xước sơn theo chiều ngang hoặc tạo rãnh nhỏ trên bề mặt. Giải pháp an toàn hơn là làm ướt khu vực bám bẩn bằng khăn microfiber hoặc phun nước nhẹ để giảm ma sát, sau đó lau từ từ hoặc tiến hành rửa xe.

Không ít tài xế cũng có thói quen nâng cần gạt mưa để lau bụi bẩn trên kính lái, đặc biệt trong những ngày ô nhiễm nặng khi kính nhanh bám mờ. Tuy nhiên, cần gạt mưa có cấu tạo mỏng và lực đàn hồi mạnh. Nếu thao tác mạnh hoặc trượt tay, cần có thể bật trở lại, gây cong, gãy hoặc làm rách lưỡi gạt. Việc thay mới có thể tốn kém và lãng phí trong khi bụi trên kính có thể xử lý nhẹ nhàng bằng cách phun nước rửa kính hoặc dùng khăn mềm ẩm lau theo chiều dọc.

Thói quen dùng “giẻ cũ” để lau bụi cũng là nguyên nhân khiến bề mặt xe nhiều vết xước li ti. Những loại khăn hoặc áo cũ vốn đã chứa sẵn bụi, cặn bẩn hoặc sợi vải cứng. Khi chà lên lớp bụi mịn dày đặc, chúng kéo lê hạt bụi qua bề mặt, tạo nên các vệt xước khó nhìn bằng mắt thường nhưng lâu dần khiến lớp sơn mất độ bóng. Việc vệ sinh xe luôn cần khăn microfiber sạch, mềm, có khả năng giữ bụi trong sợi vải thay vì đẩy bụi đi và tạo ma sát. Trước khi lau, tốt nhất nên xịt nước để hạ lớp bụi lớn, tránh lau khô trực tiếp.

Nhiều chủ xe còn dùng vật cứng như thanh nhựa, tua vít nhỏ hoặc thẻ cũ để cạo bụi ở các khe hẹp như lưới tản nhiệt, khe cửa, viền đèn. Đây là hành động mang nhiều rủi ro nhất vì chỉ cần một sơ suất nhỏ, lớp sơn hoặc lớp mạ crom có thể bị bong tróc, để lại vệt xước sâu khó khắc phục. Những khu vực này nên được làm sạch bằng vòi xịt áp lực nhẹ, chổi lông mềm hoặc bằng dung dịch rửa xe chuyên dụng.

Để vệ sinh xe đúng cách trong những ngày Hà Nội ô nhiễm nặng, các trung tâm chăm sóc xe khuyến cáo nên bắt đầu bằng việc xịt nước để làm trôi bụi bẩn trên toàn bộ bề mặt và trong các khe nhỏ. Sau đó mới sử dụng dung dịch tẩy rửa chuyên dụng, tránh dùng xà phòng gia dụng có độ kiềm mạnh vì có thể làm mất lớp bóng bảo vệ sơn. Khi lau, cần dùng khăn microfiber, lau nhẹ tay theo một chiều để hạn chế ma sát. Cuối cùng, rửa lại bằng nước sạch và lau khô bằng khăn thấm nước tốt để tránh đọng nước gây ố.

Trong những ngày AQI liên tục ở mức xấu và rất xấu, chủ xe cũng nên hạn chế đỗ xe ngoài trời, đặc biệt gần công trường xây dựng hoặc khu vực có lưu lượng phương tiện cao. Ngoài vệ sinh bề mặt, việc kiểm tra định kỳ lọc gió động cơ và lọc gió điều hòa cũng quan trọng không kém, bởi bụi mịn có thể làm tắc đường khí, giảm hiệu suất động cơ và gây mùi khó chịu trong khoang xe.