CẢM XÚC XUÂN: Làng hoa giấy Thanh Tiên mang sắc xuân về cho xứ Huế

Bài: LAM LINH - Ảnh: CHÍ LAM• 06/02/2022 02:02

Hoa giấy Thanh Tiên là nét tín ngưỡng từ xưa đến nay trong dân gian xứ Huế.

>>CẢM XÚC XUÂN: Bạn đã sống đúng nghĩa?

Làng nghề truyền thống làm hoa giấy Thanh Tiên được hình thành từ trên 300 năm trước, nằm cách TP. Huế khoảng 7km, thuộc xã Phú Mậu, huyện Phú Vang.

Hoa giấy Thanh Tiên không còn xa lạ với những vị khách yêu xứ Huế mộng mơ. Những bông hoa đặc biệt được làm bằng giấy với nhiều màu sắc đã xuất hiện trong các khách sạn nhà hàng và các cửa hàng lưu niệm dành cho khách. Trong thành Đại Nội, bạn có thể gặp quầy hoa giấy thật đẹp bên thành cổ rêu phong.

Hoa giấy Thanh Tiên vốn là loài hoa được dùng trên bàn thờ gia tiên của các gia đình Huế. Là mảnh đất quanh năm nắng rát, mưa trắng trời, những bông hoa tươi cắm bàn thờ gia tiên thường nhanh tàn. Những người làng Thanh Tiên đã làm những bông hoa giấy, màu sắc giữ được lâu. Trải qua nhiều thăng trầm của dòng lịch sử, hoa giấy Thanh Tiên vẫn giữ được vị trí của mình với người dân xứ Huế.

Những người con của Thanh Tiên đã gìn giữ nghề truyền thống của cha ông qua những cánh hoa. Không còn chỉ là những đóa hoa cho tín ngưỡng, những đóa hoa màu sắc được sáng tạo, thành những đóa hoa trang trí cho gia đình, thành những món quà lưu niệm đặc biệt.

Làng hoa Thanh Tiên những ngày đầu xuân rực rỡ trong sắc màu hoa giấy. Cả làng hiện có khoảng 10 hộ gia đình vẫn tiếp tục nghề cha truyền con nối. Hoa giấy được làm quanh năm nhưng mùa vụ chính là từ những ngày tháng Chạp. Có hai loại hoa được làm là hoa sen và hoa ngũ sắc.

Hoa sen làm khó hơn các loài hoa khác vì cánh xếp nhiều lớp, màu hoa có độ đậm nhạt khác nhau trên cánh, cánh hoa có nếp và tạo hình bông hoa sao cho đều tay để hoa không bị méo mó. Mỗi bông hoa đều được làm tỉ mẩn bằng tay, từ cành hoa, đến nhụy, rồi từng cánh hoa. Tỉ mỉ, kiên trì, các nghệ nhân xếp từng lớp cánh, dính keo, để tạo nên những bông hoa sen có màu sắc sống động và kiểu dáng như thật. Hoa sen giấy được các nghệ nhân khôi phục lại từ năm 2008 sau hơn năm thập kỷ thất truyền.

Một điểm khác biệt ở hoa Thanh Tiên chính là màu sắc của hoa giấy có màu tươi thắm và giữ màu được rất lâu không phai. Người làm hoa không sử dụng hóa chất công nghiệp, mà dùng các nhựa cây và lá cây để chế tạo thuốc nhuộm theo kiểu gia truyền.

Với trí tưởng tượng phong phú và đôi bàn tay khéo, người Thanh Tiên đã mô phỏng các loại hoa có ở tự nhiên như: hoa bìm bìm (loa kèn), hoa cúc đơn, hoa cúc kép, hoa mắm nêm, hoa tường vi, hoa quỳ.

>>CẢM XÚC XUÂN: Tết về nhớ vị nem rơm

Mỗi cành hoa giấy Thanh Tiên gồm có tám bông hoa chính, đại diện cho Tam Cương (quân, sư, phụ) và Ngũ Thường (nhân, lễ, nghĩa, trí, tín). Chính vì thế mà hoa Thanh Tiên được dùng thờ cúng trên bàn thời, miếu, am hay chùa. Nhưng giờ đây ít ai nhắc đến quan niệm này.

Mỗi năm, tháng Chạp là nhà nhà tập trung tất bật làm hoa ngũ sắc. Hoa ngũ sắc chỉ bán nhiều khoảng nửa tháng trước tết. Hoa được làm thành từng cành rồi kết lại từng cây to. Mỗi cây trông cài khoảng 100 cành hoa giấy đủ sắc, khiến cho cây trông tựa một cây hoa giấy. Những trông hoa màu sắc ấy được rong ruổi trên xe đạp và len lỏi trong phố. Và rồi hoa giấy Thanh Tiên xuống phố, những cánh hoa màu sắc rực rỡ đi giữa phố phường mùa đông ảm đạm của xứ Huế, khiến cả khung cảnh sáng bừng, báo mùa xuân về với đất trời.

Các bà các mế đi chợ thấy hoa Thanh Tiên là thấy mùa xuân. Xuân về thật rồi! Hoa Thanh Tiên được bán rồi! Một năm mới lại đã gõ cửa. Những cành hoa Thanh Tiên mới được mua về, trưng trên bàn thờ gia tiên và những cánh hoa cũ của năm ngoái được hạ xuống. Hoa Thanh Tiên sẽ được cắm trên đó trong một năm, cánh hoa sẽ thắm sắc quanh năm, tươi thắm trên nơi trang trọng nhất của gia đình.

Hoa giấy Thanh Tiên từ một loại hoa của tín ngưỡng văn hóa dân gian đã tiến xa, trở thành một nét văn hóa trong đời sống của người Huế, thành món quà mang về của khách phương xa, là đóa hoa trang trí trong mọi nhà. Những đóa hoa giấy rực rỡ được bày nghệ thuật trong các phòng khách sạn. Hoa sen giấy được chọn làm biểu tượng đặc trưng cho các kỳ lễ hội Festival Huế, các chương trình giao lưu văn hóa nghệ thuật và được trưng bày ở Đại Nội - Huế, cũng như trong nhiều nhà lưu niệm.

Du khách trong nước và nước ngoài đến Huế thường ghé làng hoa Thanh Tiên và mua về những cành hoa sen đủ màu để làm quà lưu niệm. Và cứ thế, hoa giấy Thanh Tiên đến với các nước, thành loài hoa khoe sắc khắp thế giới.

Tết đến, xuân sang, hoa Thanh Tiên lại đã về với phố.

Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phát động diễn đàn “CẢM XÚC XUÂN” khởi tạo không gian để bạn đọc viết lên những cảm xúc chất chứa tâm tư tiễn đưa năm cũ, đón năm mới; nguyện vọng, sáng kiến, hiến kế để thích ứng tốt hơn với dịch bệnh; phản ánh cô đọng các vấn đề của cuộc sống địa phương cũng như đất nước.
Bài viết có thể dưới dạng thơ hoặc văn xuôi, bút ký, tùy bút, tản văn,… gửi về địa chỉ email camxucxuan@dddn.com.vn.
Tác giả để lại địa chỉ và số điện thoại để chúng tôi tiện liên hệ.
Trân trọng cảm ơn.