Bãi bỏ thủ tục cấp phép, cắt giảm phí, lệ phí đối với các phương tiện thủy nội địa góp phần giảm thiểu các chi phí cho người dân và doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Trên tinh thần Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 của Chính phủ về Chương trình cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, Cục Hàng hải và đường thủy nội địa Việt Nam đã đề xuất bãi bỏ thủ tục hành chính cấp phép phương tiện thủy nội địa vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu (không bao gồm: Các phương tiện mang cấp VR-SB; phương tiện thủy xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh - việc cấp phép vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu của các loại phương tiện này đang được điều chỉnh theo quy định đối với phương tiện nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh theo quy định pháp luật hàng hải đối với tàu biển).

Đồng thời, cắt giảm khoản thu phí, lệ phí đối với phương tiện thủy nội địa vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu tương ứng với các loại phương tiện được bãi bỏ thủ tục.
Cơ quan này tính toán, một năm, số lượt thủ tục hành chính có thể cắt giảm khi bãi bỏ thủ tục hành chính cấp phép vào, rời cảng, bến thủy nội địa cho phương tiện là 750.000 lượt, ước đạt mỗi lượt thủ tục hành chính được bãi bỏ thủ tục sẽ tiết kiệm được khoảng 80.000 đồng tiền phí trọng tải (tạm tính đối với phương tiện có trọng tải <500 tấn, mức thu 165 đồng/ tấn).
Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam cho biết, đến nay, Cục đã rà soát, nghiên cứu, tổ chức các buổi họp, hội thảo, xây dựng và hoàn thiện hồ sơ dự thảo Thông tư theo quy định và đang thực hiện xin ý kiến rộng rãi đối với các đối tượng chịu tác động.
Nếu như Đề án được cấp có thẩm quyền thông qua, việc bãi bỏ thủ tục hành chính về cấp phép phương tiện thủy sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2026.
Các quy định sẽ góp phần giảm thiểu các chi phí cho người dân và doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh khi được miễn giảm khoản phí trọng tải phương tiện, lệ phí vào, rời tương ứng với thủ tục được bãi bỏ; tiết kiệm một phần chi phí đi lại, thuê nhân công và thời gian chờ trong việc thực hiện thủ tục hành chính.
Chi phí tiết kiệm của người dân, doanh nghiệp là cơ hội để người dân, doanh nghiệp có thêm điều kiện đầu tư và hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Giai đoạn 2022 - 2024, các cảng vụ đường thủy nội địa (thuộc Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam và các địa phương) giải quyết thủ tục cho hơn 4.010.000 lượt phương tiện thủy vào, rời cảng, bến thủy; các cảng vụ hàng hải thực hiện hơn 1.264.000 lượt. Trung bình mỗi năm, số lượng thủ tục hành chính cấp phép cho phương tiện vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu đều tăng từ 10% - 15%. Tổng số phí, lệ phí thu được đối với phương tiện thủy vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa đạt hơn 936 tỷ đồng.
Theo Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, dù đạt nhiều kết quả trong kiểm soát an toàn phương tiện thủy vào, rời cảng, bến nhưng công tác này phát sinh một số bất cập, hạn chế. Có thể kể đến như, quy trình cấp phép còn phức tạp, thành phần hồ sơ lớn, có sự khác biệt giữa việc áp dụng các quy định của pháp luật về hàng hải và đường thủy nội địa, gây khó khăn người giải quyết và người thực hiện thủ tục.
Đơn cử, quy trình thủ tục đối với tàu mang cấp VR-SB (pha sông biển) vào, rời cảng biển như đối với tàu biển, nhưng khi vào, rời cảng, bến thủy như các phương tiện thủy nội địa khác. Mặt khác, thời gian để cảng vụ viên cấp phép, làm thủ tục và thu phí chỉ mất khoảng 05 - 10 phút/lượt phương tiện nhưng để công tác kiểm tra điều kiện an toàn của phương tiện thủy khi vào, rời cảng, bến trước khi cấp phép chiếm thời gian cao hơn rất nhiều khoảng 60 - 90 phút.
Thủ tục cấp giấy phép cho phương tiện và việc kiểm tra phương tiện chưa tách bạch, sẽ gây khó khăn cho phương tiện để được vào, rời cảng, bến thủy nội địa xếp dỡ hàng hóa, đón trả hành khách, tiềm ẩn nguy cơ gây tham nhũng, tiêu cực. Có sự bất bình đẳng trong mức thu phí, lệ phí giữa phương tiện thủy nội địa mang cấp VR- SB và các phương tiện thủy nội địa khác khi vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu, theo Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam.
Cơ quan này tính toán, với mỗi lượt thủ tục hành chính được bãi bỏ thủ tục như dự thảo sẽ tiết kiệm được khoảng 80.000 đồng tiền phí trọng tải (tạm tính đối với phương tiện có trọng tải dưới 500 tấn, mức thu 165 đồng/ tấn). Như vậy, các doanh nghiệp có thể tiết kiệm khoảng 61,5 tỉ đồng chi phí tuân thủ thủ tục hành chính mỗi năm (chưa bao gồm chi phí đi lại, thuê nhân công thực hiện thủ tục).