Chỉ định nhà thầu cao tốc Bắc – Nam phía đông: Cần “chọn mặt gửi vàng”

>>>Chỉ định thầu khi làm cao tốc Bắc-Nam: Tiến độ dự án sẽ ra sao?

Sau khi Chính phủ quyết định áp dụng chỉ định thầu với hàng loạt gói thầu thuộc 12 dự án thành phần cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2 để sớm khởi công trong năm 2022 và cơ bản "về đích" năm 2025, nhiều chuyên gia cho rằng cần thận trọng đánh giá năng lực nhà thầu bằng các sản phẩm cụ thể.

Cùng với đó, công khai thông tin nhà thầu, tăng cường giám sát sau chỉ định. Nói như Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ VN (VARSI) Trần Chủng, chỉ định thầu là giải pháp cần thiết trong bối cảnh hiện nay để 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 có thể về đích chỉ trong một kỳ trung hạn.

Tuy nhiên, theo ông Chủng, để dự án giao thông - một sản phẩm trong tương lai được hình thành theo đúng kỳ vọng, việc “chọn mặt gửi vàng” không chỉ nhìn vào mức độ lộng lẫy của hồ sơ mà phải dựa trên chất lượng sản phẩm mà nhà thầu đã thực hiện trong quá khứ.

“Ở nhiều nước trên thế giới, sự tin cậy của nhà thầu được đánh giá ở những công trình rất cụ thể nhà thầu đã từng làm, từ đội ngũ nhân lực đến công tác tổ chức công trường, huy động trang thiết bị,…”, ông Chủng nói.

Cũng theo Chủ tịch VARSI Trần Chủng, để loại bỏ được cơ chế xin - cho và những tin đồn tiêu cực, cơ quan chỉ định hoặc đề xuất chỉ định cần phải công khai, minh bạch về tiêu chí lựa chọn, kết quả lựa chọn.

“Nhà thầu nào trúng phải công bố rộng rãi để bên cạnh việc kiểm soát, giám sát của chủ đầu tư, cơ quan quản lý, các “đối thủ” khác trượt thầu cũng có thể giám sát xem nhà thầu được lựa chọn có thực hiện tốt hay không, đảm bảo được tiến độ, chất lượng như đã cam kết hay không. Nhà thầu chính được chọn lựa cũng sẽ có thầu phụ. Những thầu phụ này cũng phải được công khai hồ sơ trong quá trình đăng ký tham gia chỉ định thầu để phục vụ công tác kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý”, ông Chủng nói.

>>>Chính phủ cho chỉ định thầu xây lắp dự án cao tốc Bắc-Nam phía Đông

>>>Chỉ định thầu cao tốc Bắc - Nam: Cần cơ quan giám sát đặc biệt

Đồng thời cho rằng, công tác quản lý, giám sát sau thầu cũng cần được chú trọng, tránh tình trạng hồ sơ đăng ký ghi rất đẹp, máy móc rất hiện đại, thợ rất cao cấp nhưng ra công trình lại xảy ra tình trạng chậm tiến độ, đội giá, kém chất lượng.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cũng cho rằng, cơ chế chỉ định thầu muốn không vấp phải sự hoài nghi của dư luận, ngay từ quá trình đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét, các Bộ, ngành phụ trách cần công khai rộng rãi trên không gian mạng danh sách những đơn vị được đề xuất lựa chọn và cả kết quả lựa chọn để các doanh nghiệp trong ngành và toàn dân giám sát năng lực, hiệu quả của việc chỉ định thầu, giảm thiểu tối đa việc xin - cho.

Cùng quan điểm, ông Phan Văn Thắng, Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả cho rằng, chỉ định thầu còn là giải pháp loại bỏ hiện tượng “quân xanh, quân đỏ”, giúp cơ hội trúng thầu của các nhà đầu tư lớn rộng mở hơn.

Trong khi đó, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), nguyên Chủ tịch VCCI cho rằng, nên dành những gói thầu đủ lớn có quy mô thích hợp ưu tiên ngay cho các nhà đầu tư đồng thời là nhà thầu đã có kinh nghiệm, có tiềm năng vượt trội về quản trị và công nghệ đã được chứng minh qua thực tiễn đã hoàn thành các dự án cao tốc mang tính tương tự trong thời gian qua, theo cách cha ông thường nói “chọn mặt gửi vàng” một cách công tâm vì lợi ích chung.

“Như vậy, chúng ta mới có thể tạo ra được tốc độ “thần tốc” trong việc triển khai xây dựng tuyến đường cao tốc Bắc - Nam nói riêng và các dự án phát triển kinh tế xã hội nói chung trong nhiệm kỳ, góp phần tạo ra những đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội tới theo Nghị quyết của Đảng và của Quốc hội”, ông Lộc cho hay.

Trước đó, trả lời báo chí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết Bộ GTVT tham mưu Chính phủ thực hiện chỉ định thầu với nhà thầu tư vấn dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 nhằm rút ngắn được thời gian chọn nhà thầu so với đấu thầu. Như vậy sẽ có thêm thời gian tập trung cho thi công, xây lắp đảm bảo tiến độ Quốc hội yêu cầu.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định chỉ định thầu sẽ không ảnh hưởng gì chất lượng dự án. Bởi hồ sơ chọn nhà thầu có tiêu chí cụ thể về trình độ, năng lực, kinh nghiệm của các nhà thầu. Ai đáp ứng được yêu cầu thì được đưa vào danh sách xem xét tuyển chọn. Việc chỉ định thầu ở dự án cải tạo, nâng cấp đường băng sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất theo lệnh khẩn cấp của Thủ tướng đã được Bộ GTVT thực hiện như vậy.