Chiếc ô tô đầu tiên Việt Nam chế tạo có từ thời chiến tranh, trước VinFast hơn nửa thế kỷ

Những ngày gần đây, tin tức ô tô trong nước đang nóng hơn bao giờ hết khi thương hiệu ô tô Việt Nam VinFast lần đầu tiên giới thiệu hai mẫu xe của mình tại Paris Motor Show 2018. 

Tuy nhiên, chiếc ô tô đầu tiên do chính tay người Việt thiết kế và chế tạo có tên là Chiến Thắng và lần đầu tiên xuất hiện tại miền Bắc từ năm 1958. 

Sau chiến thắng chấn động địa cầu ở Điện Biên Phủ, miền Bắc nước ta bước vào những năm đầu lập lại hòa bình và bước vào quá trình xây dựng đất nước cũng như chi viện cho miền Nam. Đứng trước tình hình nhu cầu giao thông vận tải tăng cao khiến các cán bộ ngành xe, máy quân đội trăn trở: "Tại sao các nước khác sản xuất được ô tô mà nước ta không làm được?"

Và thế là năm 1958, nhà máy Chiến Thắng quyết định sản xuất ô tô nhỏ theo cách của ta. Người nhận nhiệm vụ đó là Đại tá, kỹ sư Hồ Mạnh Khang, người lúc bấy giờ đang là giám đốc nhà máy Z157 và ông Vũ Văn Đôn - Cục trưởng cục quản lý xe, máy lúc đó trực tiếp đôn đốc, chỉ đạo.

Nhà máy ô tô Chiến Thắng thời ấy tập trung những tay thợ tài hoa về cơ khí nhưng vì điều kiện sản xuất khó khăn nên kế hoạch mà ban chỉ đạo đưa ra là chọn một mẫu ô tô nào đó rồi tháo ra và làm theo mẫu đó và kết hợp giữa làm bằng máy và bằng tay.

Đội ngũ sản xuất cùng chiếc ô tô đầu tiên do người Việt chế tạo

Đội ngũ sản xuất của nhà máy Chiến Thắng đã phát huy truyền thống vượt khó của người Việt Nam khi bị rơi vào tình thế khó khăn nhất. Chiếc xe mà ban chỉ huy lựa chọn khi ấy là chiếc Fregate chạy bằng xăng của Pháp. Các bộ phận như thân máy, băm xăng, bơm dầu, chế hòa khí ... được những người thợ Chiến Thắng tự mày mò tìm mẫu, tạo khuôn và sau đó đúc bằng gang rồi mới đưa lên cắt gọt, gia công cơ khí. Giai đoạn đầu có những chi tiết phải đúc đi đúc lại nhiều lần mới thành công.

Nguyên liệu đầu vào chủ yếu được lấy từ đống phế liệu của chiến tranh rồi đem "nấu chảy" đúc lại. Có những chi tiết cả tổ phải đánh vật, lăn lộn làm cả ngày lẫn đêm cả mấy tuần trời mới hoàn thành. Mặc dù cố gắng hết khả năng có thể nhưng vẫn có một số chi tiết không thể làm được và phải lắp đồ của nước ngoài như dây điện, đồng hồ chỉ thị, bóng điện, hệ thống kính, săm lốp và vòng bi. 

Người đã giúp đỡ nhà máy về tạo dáng và màu sắc đó là họa sĩ Diệp Minh Châu. Ông còn tự bỏ tiền ra mua ngà voi làm núm còi cho xe, và khắc lên đó hình tượng biểu trưng cho Việt Nam là chùa một cột. Họa sĩ châu còn làm một tượng nhỏ người chiến sĩ cầm cờ bằng thạch cao để nhà máy đúc đồng gắn lên nắp capo.

Bác Hồ bên cạnh chiếc ô tô 4 chỗ ngồi đầu tiên do đội ngũ Chiến Thắng chế tạo

Sau sự nỗ lực không biết mệt mỏi ngày đêm của gần 500 con người, cuối cùng dấu mốc lịch sử cũng đến. Đúng ngày 21/12/1958 chiếc ô tô 4 chỗ đầu tiên do người Việt Nam sản xuất chính thức rời xưởng.