Chờ khơi thông hồ sơ nhà đất

Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP HCM, cơ quan thuế đang chờ UBND thành phố hướng dẫn áp dụng giá đất nên từ ngày 1 đến 27-8, trên địa bàn tồn đọng hơn 8.808 hồ sơ giao dịch nhà đất. Trong đó có 346 hồ sơ thu tiền sử dụng đất với trường hợp công nhận quyền sử dụng đất; 277 hồ sơ thu tiền sử dụng đất với trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất; 5.448 hồ sơ thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản; 2.737 hồ sơ thuộc các trường hợp không phát sinh nghĩa vụ tài chính."Nếu UBND thành phố thông báo được áp dụng theo bảng giá đất cũ thì cơ quan thuế sẽ tập trung xử lý, khai thông tình trạng tắc nghẽn hồ sơ nhà đất" - ông Dũng nói.

Cục Thuế kiến nghị UBND thành phố sớm điều chỉnh bảng giá đất và hướng dẫn cách tính thuế mới. Trong giai đoạn chờ hướng dẫn, cần ưu tiên giải quyết các hồ sơ về nhà, đất thuộc trường hợp miễn thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ (chuyển nhượng, nhận thừa kế, nhận quà tặng) khi làm thủ tục cấp giấy chứng nhận; tránh để tồn đọng, khiếu nại, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của người dân.

UBND TP HCM cho hay, trước đây các hồ sơ tính nghĩa vụ tài chính liên quan đất đai được tính dựa trên bảng giá đất hiện tại (xây dựng trên khung giá đất nhân với hệ số điều chỉnh giá đất - hệ số K). Tuy nhiên, Luật Đất đai 2024 không còn quy định hệ số K, thành phố tính thuế theo bảng giá cũ và không nhân với hệ số này thì không phù hợp giá thực tế tại địa phương. Tức là tiền thuế tính ra thấp hơn, khiến cơ quan thuế lo bị quy làm thất thoát ngân sách. Ngược lại, áp bảng giá đất chưa điều chỉnh nhân với hệ số K thì lại chưa có hướng dẫn.

Đầu tháng 8, thành phố cho biết xin ý kiến trung ương, Thủ tướng gỡ vướng thủ tục đất đai với hồ sơ tồn đọng này. TP HCM cũng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính hướng dẫn xử lý vướng mắc này.

Trao đổi riêng với PV, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM cho biết đã có kiến nghị về phân loại hồ sơ có liên quan đến tính tiền sử dụng đất nhằm giải tỏa ách tắc về thuế tại TP HCM. Cụ thể, đề nghị cơ quan thuế giải quyết ngay 2.737 hồ sơ liên quan chuyển nhượng bất động sản, vì các hồ sơ này không phát sinh nghĩa vụ thuế.

Ở góc độ thị trường, các chuyên gia cũng cho rằng trong các loại hồ sơ đang bị "treo" hiện nay, chỉ có trường hợp liên quan đến chuyển mục đích sử dụng đất là có thể gây thất thu ngân sách, gây rủi ro cho cán bộ thuế vì tiền sử dụng đất phải tính theo bảng giá. Riêng với các hồ sơ không phát sinh thuế như trường hợp cho tặng, hoàn công... hầu như không bị ảnh hưởng gì từ điều chỉnh bảng giá đất nên các chi cục thuế cần giải quyết cho người dân.

Tại cuộc họp gần nhất do Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì nhằm phối hợp xử lý vướng mắc của UBND TP HCM về áp dụng bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024, các nội dung cũng đã được xác định rõ: Đối với tất cả hồ sơ tồn đọng phát sinh sau ngày 1-8 thì cơ quan thuế thực hiện đúng nguyên tắc áp dụng pháp luật là hồ sơ nhận tại thời điểm nào thì áp dụng quy định pháp luật có hiệu lực tại thời điểm đó để xem xét, giải quyết.

Theo luật sư Trần Đức Phượng (Đoàn Luật sư TP HCM), Luật Đất đai 2024 cho phép địa phương được áp dụng đơn giá đất cũ đến 31/12/2025 hoặc điều chỉnh bảng giá đất tùy theo tình hình thực tế. Như vậy, khi bảng giá đất điều chỉnh của TP HCM chưa được ban hành thì bảng giá đất cũ vẫn còn hiệu lực. Và cơ quan thuế phải áp dụng bảng giá cũ để giải quyết thủ tục hành chính cho dân. Việc dừng giải quyết hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất như hiện nay là chưa phù hợp.