Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam trong các ngành, lĩnh vực giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030’’.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương từng đã thừa nhận, doanh nghiệp FDI chưa tạo được mối liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp Việt để cùng tham gia chuỗi giá trị, chưa thúc đẩy được công nghiệp hỗ trợ Việt Nam phát triển, hoạt động chuyển giao công nghệ và kinh nghiệm quản lý chưa đạt kỳ vọng.
TS. Nguyễn Hữu Xuyên, Viện Nghiên cứu sáng chế và Khai thác công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết: Việt Nam đứng vị trí thứ 103 về hiệu quả chuyển giao công nghệ, trong khi Thái Lan đứng thứ 36, Indonesia đứng thứ 39, còn Malaysia ở vị trí thứ 13.
Trên thực tế, thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam không phải bây giờ mới được nói tới. Nhưng thường dưới giác độ là một điểm yếu trong thu hút FDI của Việt Nam trong 30 năm vừa qua. Nguyên nhân là khu vực FDI chưa tạo được mối liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp Việt để cùng tham gia chuỗi giá trị, cũng như chuyển giao công nghệ.
Mục tiêu của Đề án nhằm định hướng chính sách hỗ trợ chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam, đặc biệt là các công nghệ nguồn, công nghệ cao, công nghệ nền tảng nhằm nhanh chóng đổi mới công nghệ, rút ngắn khoảng cách về trình độ, năng lực công nghệ so với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới, góp phần cơ cấu lại các ngành kinh tế phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trong đó một số ngành, lĩnh vực có sức cạnh tranh quốc tế và tham gia sâu vào chuỗi giá trị sản xuất các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh và tăng cường bảo đảm an ninh - quốc phòng.
Tuy nhiên, đề án không phải là “cây đũa thần” khi nhìn từ nội tại, hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam về đổi mới, nghiên cứu và triển khai (R&D) ở mức thấp, khi chỉ khoảng hơn 5% doanh nghiệp có cơ sở R&D riêng, gần 7% doanh nghiệp đang triển khai các hoạt động nghiên cứu và tiếp nhận công nghệ. Bởi vậy, cùng với Đề án thì nỗ lực tự thân từ các doanh nghiệp Việt sẽ là yếu tố then chốt quyết định tiến trình thúc đẩy chuyển giao, làm chủ và phát triển công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam.