Chuyên nghiệp hóa nghề môi giới bất động sản

NGUYỄN VĂN ĐÍNH - Phó Chủ tịch Hội môi giới BĐS Việt Nam• 29/06/2021 14:45

Dù có số lượng đông đảo và vai trò quan trọng đối với thị trường bất động sản nhưng nhìn chung nghề môi giới bất động sản tại Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế và cần được chuyên nghiệp hóa hơn nữa.

Trải qua 20 năm phát triển, Hội môi giới BĐS Việt Nam đã rất lớn mạnh và trưởng thành, có một vai trò không thể thiếu trong nền kinh tế đất nước.

Môi giới bất động sản và thực trạng

Lực lượng hành nghề môi giới BĐS hiện có khoảng 300.000 người tham gia. Mỗi năm lực lượng này kết nối cung cầu thành công, hàng năm lên tới trăm ngàn sản phẩm BĐS, với giá trị sản lượng ước đạt khoản nửa triệu tỷ đồng. Ngày nay, rất hiếm hoi dự án BĐS chào bán trên thị trường mà không phải do các đơn vị phân phối, sàn giao dịch BĐS.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy hiện nay các môi giới và sàn giao dịch BĐS hoạt động kinh doanh trong môi trường rất yếu và thiếu hệ sinh thái tốt dành cho họ. Đơn cử như: Những nội dung bảo vệ quyền, lợi ích cho môi giới BĐS trong luật pháp là rất yếu, chưa đủ để xử lý đòi hỏi công bằng khi họ bị xâm phạm lợi ích; Thông tin thị trường BĐS rất hạn chế, không rõ ràng, thường là phải tự đi khai thác, tìm hiểu, tự trang bị; Quy tắc đạo đức, ứng xử hành nghề bị xem nhẹ; Muốn được học hỏi, đào tạo nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, thì rất hiếm môi trường đào tạo chuẩn mực; muốn được nhận chứng chỉ hành nghề cho đúng quy định, thì nhiều địa phương rất hạn chế tổ chức, thậm chí từ chối tổ chức….

Bên cạnh một môi trường hoạt động chưa tối ưu thì cũng phải thừa nhận tthực trạng lượng môi giới BĐS Việt Nam tuy lực lượng hành nghề đông nhưng phần lớn trong số họ đạt chất lượng kém, thiếu tính chuyên nghiệp và thiếu ý thức tuân thủ pháp luật. Có không ít môi giới là hành nghề tay ngang, chớp nhoáng, chộp giật.

Nếu so sánh với thế giới, môi giới BĐS Việt Nam thiếu tính chuyên nghiệp, chuẩn mực và đạt trình độ kém. Môi giới BĐS tay ngang còn lại có hành vi găm đất, thổi giá tạo sốt ảo gây lũng loạn thị trường. Làm thị trường suy yếu đổ vỡ nhiều môi giới còn trực tiếp hoặc tiếp tay cho chủ dự án,lừa đảo khách hàng. Bằng dự án ma, ảo, bằng quảng cáo, đưa thông tin thất thiệt. Gây hậu quả cho người tiêu dùng, ảnh hưởng uy tín cho thương hiệu các chủ đầu tư chân chính. Thậm chí lừa dối vô trách nhiệm với khách hàng, đối tác, chủ dự án BĐS….

3 nguyên nhân đang kéo lùi nghề môi giới BĐS

Thứ nhất, đối với các nhân viên môi giới, hạn chế tồn tại ngay trong các quy định của luật pháp liên quan như Luật kinh doanh BĐS năm 2014 quy định, khi hành nghề môi giới BĐS phải có chứng chỉ hành nghề, nhưng không cần phải qua đào tạo. Đây là nguyên nhân bất cập rất lớn. Việc tổ chức sát hạch cấp chứng chỉ cũng rất yếu và thiếu. Ở một số địa phương không quan tâm thực hiện chức năng này.

Một số địa phương khác có tổ chức cũng chỉ là cho có. Dẫn đến hiện nay, chỉ ước đạt 10% số môi giới BĐS có chứng chỉ hành nghề. Mà kể cả môi giới BĐS có chứng chỉ hành nghề theo quy định pháp luật, thì trình độ và năng lực cũng chỉ đạt để tổ chức thực hiện bán hàng(Sale). Nhân viên môi giới BĐS Việt Nam đạt trình độ theo chuẩn quốc tế ước khoảng 10%. Nhóm đối tượng này cơ bản được đào tạo qua các khóa học cơ bản, nâng cao hoặc được đào tạo từ nước ngoài.

Thứ hai, đối với các sàn giao dịch BĐS, quy định pháp luật cũng không bắt buộc các dự án BĐS phải niêm yết công khai, phải giao dịch qua sàn giao dịch nên việc thực thi thẩm tra đối với pháp lý, chất lượng… của BĐS nhằm bảo vệ lợi ích cho khách hàng bị xem nhẹ và đùn đẩy trách nhiệm. Rất nhiều trường hợp chủ đầu tư tự ý hoặc tự lập sàn để trực tiếp bán hàng không đúng quy định của pháp luật. Thậm chí dự án ma như trường hợp Alibaba.

Rất nhiều sàn giao dịch BĐS khi hoạt động đã không tuân thủ quy định phải đăng ký, phải báo cáo kết quả hoạt động. Với cơ quan quản lý thị trường BĐS địa phương. Nhiều sàn giao dịch BĐS đã trở thành đối tượng chính tạo ra sốt đất, lũng đoạn thị trường BĐS ở nhiều địa phương. Gây hệ lụy xấu cho sự phát triển bền vững của thị trường nói riêng và kinh tế địa phương nói chung. Cũng như môi giới BĐS, sàn giao dịch BĐS thực sự chuyên nghiệp hiệu quả ở Việt Nam. Thực sự tuân thủ pháp luật chỉ chiếm tỷ trọng khoảng 10%.

Thứ ba, là hạn chế ở góc độ hành vi thị trường, có thể thấy hiện nay khách hàng, người tiêu dùng chưa thật sự coi trọng, tôn trọng môi giới BĐS. Chỉ coi họ là người có thông tin, giới thiệu và chỉ trỏ. Rất ít khách hàng có khái niệm môi giới BĐS là người được giao làm đại diện ủy thác của họ. Để thực hiện tác nghiệp tìm kiếm sản phẩm BĐS phù hợp, đánh giá, định giá pháp lý, chất lượng, giá trị thương thảo và hoàn tất mọi thủ tục giao dịch đúng quy định, bảo đảm quyền lợi cho mình.

Người bán nhà, chủ đầu tư dự án BĐS thì coi môi giới BĐS là đối tượng được thuê đi bán hàng, chứ không phải là người đại diện cho mình. Có trách nhiệm thực hiện hoàn tất hồ sơ bán hàng, định vị sản phẩm, đánh giá phù hợp thị trường kết hợp hiệu quả, truyền thông, quảng cáo bán hàng, tư vấn các giải pháp dịch vụ trước, trong, sau bán hàng cho khách hàng nhằm giữ gìn uy tín và nâng cao hình ảnh cho bên bán.

Giải pháp chuyên nghiệp hóa

Trước những vấn đề đặt ra đâu sẽ là giải pháp giúp nghề môi giới và sàn giao dịch BĐS Việt Nam ngày càng chuyên nghiệp hơn.

Thứ nhất, cần điều chỉnh luật kinh doanh BĐS theo hướng mọi giao dịch BĐS đều phải qua sàn giao dịch và bản thân các sàn giao dịch cũng phải có trách nhiệm về điều kiện hoạt động và đảm bảo quyền lợi của khách hàng và pháp luật.

Thứ hai, đối với các môi giới BĐS, cần được đào tạo bài bản để được cấp chứng chỉ hành nghề để có đủ kiến thức liên quan. Bên cạnh đó, việc quản lý môi giới và hoạt động của môi giới cũng cần được ứng dụng công nghệ số.

Thứ ba, việc tổ chức cấp chứng chỉ hành nghề cho môi giới BĐS có thể xem xét bổ sung vai trò của hội môi giới BĐS Việt Nam tham gia cùng Sở Xây dựng các địa phương và bổ sung quy tắc dạo đức, văn hóa ứng xử nghề môi giới BĐS và chương trình đào tạo và thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề.