Cơ quan thuế nên coi Grab là bên thứ ba

Đây là quan điểm của Luật sư Nguyễn Tiến Lập, Thành viên NHQuang và Cộng sự, Trọng tài viên VIAC khi trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp.

Luật sư Lập ủng hộ cách tính thuế của Grab và cho rằng, chúng ta cần nhìn sự việc một cách tổng quan trước việc Grab tăng giá do Nghị định 126/2020 quy định chi tiết Luật Quản lý thuế.

- Ông có thể nói rõ hơn về điều này?

Theo luật, các loại thuế được chia làm hai loại chính: thuế áp dụng cho thu nhập từ kinh doanh mà doanh nghiệp là người nộp bao gồm thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập doanh nghiệp; và thuế áp dụng cho thu nhập của cá nhân từ bất cứ nguồn nào do cá nhân nộp là thuế thu nhập cá nhân.

Từ trước tới nay, Công ty Grab Việt Nam chỉ hạch toán thuế đối với phần doanh thu của họ, tức tỷ lệ % khấu trừ cho phần dịch vụ đặt xe còn phần doanh thu từ dịch vụ vận chuyển thì thuộc trách nhiệm hạch toán của các chủ xe.

Điều này hợp lý với họ với tư cách doanh nghiệp trên cơ sở nguyên tắc phân định minh bạch về hoạt động và tài chính. Tuy nhiên, với cơ quan thuế sẽ khó cho việc thu thuế đối với hàng ngàn, vạn cá nhân cung cấp dịch vụ vận tải Grab.

Do đó, áp dụng nguyên lý “miễn sao tiện”, để dễ thu và thu được nhiều hơn, họ yêu cầu từ nay, doanh nghiệp Grab phải kê khai và nộp thuế toàn bộ trên doanh thu tổng thu được từ khách hàng sử dụng dịch vụ. Như vậy, rõ ràng có sự khác biệt về cách tiếp cận và nguyên lý áp dụng, đồng thời gây xung đột về lợi ích giữa hai bên. Tôi ủng hộ cách hạch toán rõ ràng của Công ty Grab.

Cụ thể, nếu hạch toán tách phần doanh thu giữa doanh nghiệp và lái xe thì bên lái xe chỉ chịu 3% thuế GTGT, so với 10% của doanh nghiệp, trong khi nếu gộp thành trách nhiệm chung và coi đó là doanh thu tổng của doanh nghiệp thì mức thuế sẽ là 10% cho tất cả. Tuy nhiên, liệu Nghị định 126/2020 đã tham khảo ý kiến của các đối tượng bị tác động chưa và nếu có đã chỉnh sửa chưa?

- Về phía Tổng cục thuế, cơ quan này cho rằng, quy định mới tại Nghị định 126 không làm tăng nghĩa vụ thuế của cá nhân tài xế, không làm tăng giá cước, thưa ông?

Tôi thấy cần xem lại đánh giá này, bởi về nguyên tắc, ai cũng biết thuế GTGT là thuế gián thu, đánh vào người tiêu dùng mà doanh nghiệp hay người nộp thuế chỉ là thu hộ và nộp hộ.

Theo quy định mới của Nghị định 126 cần làm rõ hai vấn đề: Thứ nhất, mức thuế suất áp dụng có thay đổi hay không tính trên số tiền chịu thuế? Ở đây doanh nghiệp Grab đang khiếu nại rằng trước đây phần doanh thu của các lái xe chỉ chịu 3% thuế GTGT, còn nay lại áp dụng 10% trên tổng doanh thu thì rõ ràng về hình thức có sự khác biệt theo hướng tăng thuế.

Thứ hai, sau khi hạch toán thì trên tổng doanh thu thu từ khách hàng của hoạt động vận tải số tiền thuế phải nộp có tăng hay không? Nếu có thì có nghĩa là tăng thuế, (mà không phải chỉ là thay đổi phương pháp thu). Mà đã tăng thuế thì đương nhiên sẽ làm tăng chi phí hay giá thành dịch vụ vận tải.

- Ở góc nhìn khác, nhiều chuyên gia cho rằng, mô hình kinh tế chia sẻ của Grab chỉ là kinh tế chia sẻ nửa vời. Ông nghĩ sao về điều này?

Tôi không nghĩ như vậy! Công bằng mà nói những hiện tượng hay hình thái kinh tế mới phát sinh thường có tính hai mặt. Chẳng hạn, với loại hình Uber hay Grab, ban đầu là khai thác phương tiện và thời gian nhàn rỗi của các cá nhân, nay một phần chuyển hướng sang thành nghề nghiệp chính của một số người, khác với dự tính. Điều này là hoàn toàn bình thường, bởi đó là bản chất của xã hội và kinh tế. Như vậy, cách nhìn quản lý và chính sách đối với toàn bộ lĩnh vực này cũng cần thay đổi chứ không chỉ đối với loại hình Grab nói riêng.

Về phương thức quản lý, trước hết tôi xin nhấn mạnh quan điểm rằng kinh tế chia sẻ là hiện tượng khách quan và xu thế tất yếu ở tất cả các nước. Theo đó, rất nhiều khái niệm và cách tư duy chính sách cũng cần thay đổi.

- Xin cảm ơn ông!