Đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với điện thoại: Bất cập tư duy chính sách

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã đưa tin, UBND TP HCM vừa đề xuất mở rộng đối tượng chịu thuế đối với một số hàng hoá, dịch vụ như điện thoại di động, camera, nước hoa, mỹ phẩm, dịch vụ kinh doanh game, dịch vụ thẩm mỹ.

Ảnh hưởng đến phần lớn người dân

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Chủ nhiệm CLB Đại lý thuế TP HCM khẳng định điện thoại di động là sản phẩm hết sức phổ biến, từ nông thôn đến thành thị, mọi người đều sử dụng và đã trở thành loại hàng hóa thiết yếu của đời sống. Vì thế, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ làm ảnh hưởng đến thu nhập phần lớn người dân.

Nếu áp thuế tiêu thụ đặc biết đối với điện thoại di động chỉ để điều tiết hành vi tiêu dùng của người thu nhập cao là chưa phù hợp với các chủ trương của nhà nước về khuyến khích ứng dụng công nghệ, thanh toán tiền mua hàng hóa, dịch vụ thông qua ngân hàng… Còn trường hợp nhà nước chỉ áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với điện thoại có giá trị hàng chục triệu đồng cũng không làm cho nguồn thu tăng lên đáng kể. Vì hiện 70% dân số có thu nhập từ trung bình đến thấp, thường sử dụng điện thoại di động có giá vài triệu đồng.

“Mặt khác, do giá trị của điện thoại di động hiện đại nhất chỉ vài chục triệu đồng và sau đó giảm giá rất nhanh, nên việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với điện thoại di động cao cấp cũng không điều tiết được nhiều thu nhập của người thu nhập cao. Nhà nước cần cân nhắc, chưa nên áp dụng sắc thuế này đối với điện thoại di động vì chưa đủ cơ sở”, ông Nghĩa phân tích.

Phải nuôi dưỡng nguồn thu

Trong khi đó, luật sư Trương Thanh Đức - Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật BASICO cho rằng, đây là một đề xuất bất hợp lý, nếu không muốn nói là... bậy bạ. “Tôi không thấy có căn cứ nào hợp lý và thành phố thiếu hẳn triết lý để đánh thuế đối với các mặt hàng này”.

Theo ông Đức, sinh ra thuế tiêu thụ đặc biệt để đánh vào loại hàng hoá, dịch vụ xa xỉ hoặc độc hại hay ít nhất là vì lý do nào đó mà nhà nước thấy rằng không khuyến khích. Nếu không phải thế thì nó đã là thuế giá trị gia tăng.

“30 năm trước, điện thoại di động còn là một mặt hàng xa xỉ mà còn không bị đánh thuế. Nay nó đã trở thành một vật dụng thiết yếu, thông dụng, với số thuê bao ngang với dân số, mà đánh thuế tiêu thụ đặc biệt thì có thể đánh thuế bất cứ hàng hoá, dịch vụ nào”, ông Đức nói.

Về lý do điều tiết thu nhập, ông Đức cho rằng đây là việc của Luật Thuế thu nhập cá nhân. Người nghèo không phải nộp thuế, người khá thì nộp 10-20%, còn người giàu thì có thể phải nộp thuế lên đến 35% thu nhập.

“Cứ đánh thuế như thế thì khác gì muốn quay lại thời kinh tế bao cấp với khẩu hiệu “tất cả cho sản xuất”, chắt bóp tích lũy, vì cái gì cũng thiếu, nên cấm ăn chơi, phải thắt lưng buộc bụng hạn chế triệt để nhu cầu tiêu dùng”, ông Đức nói.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng đánh giá đề xuất của UBND TP HCM là không thể chấp nhận được.

Ông Long lý giải, mỗi loại thuế có mục đích khác nhau, bối cảnh nguồn thu thuế xuất nhập khẩu giảm nên phải tăng thu nội địa. Vì các sắc thuế cũ không thể nâng mức lên được phải mở rộng, đề xuất thêm đối tượng đánh thuế.

Tuy nhiên, với điều kiện thu nhập bình quân đầu người còn thấp, hơn 2.500 USD/năm, muốn kích thích sản xuất, tiêu dùng phải khoan sức dân, muốn có nguồn thu cần nuôi dưỡng nguồn thu.

“Đề xuất của TP HCM theo tôi là quá cực đoan. Thuế nợ đọng còn nhiều chưa xử lý mà mở rộng đối tượng đánh thuế là không nên. Ngân sách có thu và chi, cần xem xét cải cách cả khoản chi”, ông Long nói.

Theo UBND TP HCM cho rằng, nước hoa và dịch vụ thẩm mỹ nên được bổ sung vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt vì loại hàng hóa, dịch vụ thuộc nhóm khá cao cấp. Điều này giúp mở rộng điều tiết thuế vào thu nhập của một bộ phận dân cư có thu nhập từ mức khá trở lên. Thừa nhận điện thoại di động không phải hàng hóa, dịch vụ cao cấp nhưng UBND TP HCM cho rằng, đây cũng không thuộc diện “rất thiết yếu”. Bởi vậy, việc đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, theo địa phương này, nhằm hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng hợp lý. Bên cạnh đó, điện thoại di động là hàng hóa thiết yếu phục vụ nhu cầu thông tin liên lạc nhưng đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt để điều tiết thu nhập của một bộ phận dân cư có thu nhập từ khá trở lên, có nhu cầu và khả năng thu nhập thường xuyên sử dụng các sản phẩm thế hệ mới.