Điểm mặt 13 đại dự án thua lỗ của ngành Công Thương (kỳ 12): Nghịch lý Đạm Hà Bắc

Đây là nhà máy sản xuất phân đạm đầu tiên của Việt Nam, được ví như “cánh chim đầu đàn” của ngành phân bón. Năm 2016, Đạm Hà Bắc chính thức hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần với vốn điều lệ 2.722 tỉ đồng, trong đó Vinachem nắm giữ 97,66% vốn cổ phần.

Sản phẩm phân đạm urê chiếm đến hơn 80% tổng doanh thu của Đạm Hà Bắc. Ngoài ra đạm Hà Bắc kinh doanh các sản phẩm như hóa chất, amoniac lỏng…

Trong vòng 3 năm trở lại đây, Đạm Hà Bắc liên tục thua lỗ, và nằm trong danh sách 13 đại dự án kém hiệu quả của ngành công thương. Cụ thể, năm 2015 công ty này lỗ 679,7 tỉ đồng, năm 2016 lỗ 1.040 tỉ đồng và dự kiến năm 2017 tiếp tục lỗ 847 tỉ đồng.

Tuy nhiên, hơn cả dự kiến, kết quả kinh doanh ngay trong quý 1/2017 của Đạm Hà Bắc đã ghi nhận mức lỗ thêm 218 tỉ đồng. Như vậy tổng số lỗ lũy kế của Đạm Hà Bắc đã lên đến 1.939 tỉ đồng.

Các khoản lỗ được ghi nhận kể từ khi đạm Hà Bắc thực hiện dự án cải tạo, mở rộng nhà máy có tổng mức đầu tư khoảng 568,6 triệu USD (tương đương 10.122 tỉ đồng). Trong số này vốn vay của các ngân hàng trong nước là hơn 8.000 tỉ đồng, vốn tự có là 1.800 tỉ đồng. Mặc dù được phép lỗ trong 2 năm đầu nhưng trên thực tế đạm Hà Bắc đã lỗ vượt dự toán.

Theo báo cáo tài chính của Đạm Hà Bắc được ghi nhận đến cuối năm 2016, tổng nợ phải trả của công ty này lên tới 8.869 tỉ đồng, tăng 770 tỉ đồng so với đầu năm. Trong số đó, riêng khoản nợ thuê tài chính dài hạn lên tới 7.439 tỉ đồng, còn vay nợ thuê tài chính ngắn hạn là 643 tỉ đồng. Công ty này có tổng tài sản là 9.909 tỉ đồng, giảm 275 tỉ đồng so với đầu năm.

Theo yêu cầu của Chính phủ và Bộ Công Thương về yêu cầu xử lý 13 dự án thua lỗ, yếu kém ngành công thương, Vinachem đang tích cực tái cơ cấu hoạt động trên cơ sở cắt giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Mới đây, Bộ Công Thương cũng đang tiến hành điều tra áp dụng biện pháp tự vệ bảo hộ cho phân bón, nhằm hỗ trợ cho các nhà máy phân bón trong đó có Đạm Hà Bắc phục hồi trở lại.

Theo PGS.TS Lê Cao Đoàn, Viện Kinh tế Việt Nam, việc nhà máy Đạm Hà Bắc thua lỗ là một nghịch lý cần phải được làm rõ và công khai trước dư luận xã hội. Vì phân bón hiện nay đang là lĩnh vực hết sức nóng đối với nền sản xuất nông nghiệp của Việt Nam. Quy mô sản xuất được mở rộng nên hu cầu của người dân ngày càng tăng cao. Vì vậy lẽ ra, nhà máy Đạm Hà Bắc phải rất thuận lợi khi tiến hành đầu tư, mở rộng sản xuất.

“Tuy nhiên do vấn đề quản lý, dự báo, sử dụng công nghệ Trung Quốc nên các dự án đã không thể đạt được hiệu quả như mong muốn”, ông Đoàn bức xúc.