Các doanh nghiệp kỳ vọng Nghị quyết phát triển nhà ở xã hội sớm ban hành, tháo gỡ thủ tục và thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia để đẩy nhanh triển khai dự án, tăng cung phù hợp nhu cầu thực tế.
Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội đang được Quốc hội xem xét với nhiều nội dung mới như lập Quỹ Nhà ở quốc gia, rút gọn thủ tục đầu tư, chỉ định thầu và cơ chế định giá linh hoạt. Nhiều doanh nghiệp kỳ vọng chính sách này sẽ sớm được hiện thực hóa để gỡ nút thắt lớn về vốn, quỹ đất và thủ tục kéo dài, vốn là nguyên nhân chính khiến mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 đang chậm tiến độ.
Ông Trần Công Tưởng – Tổng giám đốc Tập đoàn Capital House kỳ vọng Nghị quyết của Quốc hội sẽ sớm được thông qua và đưa vào áp dụng trên thực tiễn. “Nhà đầu tư rất hồ hởi trước sự ra đời của Nghị quyết và mong muốn các chính sách nhanh chóng được triển khai để hoạt động đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội được đẩy nhanh, tạo thêm sản phẩm phục vụ người dân có nhu cầu thực”, ông Tưởng nói.
Liên quan đến vấn đề quỹ đất, một trong những nút thắt lớn nhất hiện nay, lãnh đạo Capital House kiến nghị các bộ, ngành mạnh dạn tháo gỡ vướng mắc, đặc biệt với những quỹ đất đã quy hoạch cho tái định cư hoặc các loại hình khác nhưng chưa triển khai, có thể ưu tiên sử dụng làm nhà ở xã hội.
Ông Tưởng nhấn mạnh: “Một số giải pháp có thể thực hiện ngay, như bổ sung quỹ đất sẵn có, rút gọn thủ tục đầu tư, miễn giấy phép xây dựng. Quan trọng nhất là Nghị quyết phải cụ thể hóa chính sách để đi vào thực tế, có tính linh hoạt theo vùng miền. Đồng thời, cần thống nhất quy trình xét duyệt đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội, tránh tình trạng mỗi địa phương một cách hiểu, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp”.
Trong khi đó, chia sẻ góc nhìn về đề xuất thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, ông Nguyễn Xuân Dũng – Chủ tịch HĐQT Công ty Viconship cho rằng đây là một trong những giải pháp hợp lý. Tuy nhiên, theo ông, vấn đề tài chính không phải là điểm nghẽn bức thiết nhất. “Điều mà doanh nghiệp quan tâm hơn cả là tiến độ phê duyệt dự án và thủ tục hành chính”, ông Dũng nói.
Ông phân tích, Quỹ Nhà ở quốc gia có thể vận hành trên cơ sở nguồn vốn từ ngân sách Nhà nước kết hợp đóng góp của cộng đồng, nhà đầu tư. Nhưng nếu không giải quyết được khâu thủ tục thì dù có vốn cũng khó triển khai. Dự thảo Nghị quyết lần này đã có nhiều điểm cải thiện, đáng chú ý là cơ chế chỉ định thầu và cho phép chủ đầu tư tự định giá sản phẩm có kiểm toán. Đây là thay đổi phù hợp, giúp thị trường nhà ở xã hội vận hành linh hoạt hơn.
Về phía người mua, ông Dũng đề xuất nên mở rộng đối tượng đủ điều kiện tiếp cận nhà ở xã hội. “Hiện nay, nhiều gia đình thu nhập dưới 15 triệu đồng/tháng – mức được coi là đủ điều kiện – nhưng vẫn gặp khó khăn vì chi phí trả nợ vay mua nhà quá cao so với thu nhập thực tế. Trong khi đó, quy trình xét duyệt lại không thống nhất giữa các địa phương”, ông nói thêm.
Trong khi đó, ông Lê Viết Hải, Chủ tịch Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình cho rằng nếu đi đúng hướng theo cơ chế thị trường có kiểm soát, mục tiêu phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội là khả thi. Tuy nhiên, cần giải quyết tận gốc mâu thuẫn trong chính sách: người mua phải vừa chứng minh thu nhập thấp, vừa chứng minh có khả năng trả nợ.
“Giá trị nhà ở xã hội vẫn còn quá cao so với thu nhập của người lao động. Nếu chưa xử lý triệt để vấn đề này, thì dù có ưu đãi tiền sử dụng đất hay lãi suất vay, hiệu quả đạt được vẫn chỉ ở mức hạn chế”, ông Hải nhìn nhận.
Theo ông, cần định hướng sản phẩm nhà ở xã hội theo đúng cơ chế thị trường: người có nhu cầu thực và có khả năng chi trả được mua, nhà đầu tư được hưởng lợi nhuận hợp lý, phần lợi nhuận vượt trội nên nộp lại vào quỹ phát triển nhà ở xã hội. Điều này sẽ tạo sự công bằng và tái đầu tư cho các dự án tiếp theo.
Còn theo ông Đỗ Khắc Huy – Tổng giám đốc Công ty CP VIREX Property, thành viên Tập đoàn Alphanam – nhấn mạnh vai trò then chốt của báo cáo thẩm định tiền khả thi. Đây là bước sàng lọc đầu tiên để đánh giá chính xác thị trường, lựa chọn vị trí phù hợp và đảm bảo hiệu quả đầu tư. “Nếu làm không kỹ, dự án rất dễ rơi vào cảnh xây xong không có người mua, gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng uy tín doanh nghiệp lẫn Nhà nước”, ông Huy nói.
Theo ông, Nghị quyết cần cụ thể hóa quy trình lập và thẩm định báo cáo tiền khả thi, đồng thời rút gọn thủ tục đầu tư để đẩy nhanh tiến độ. Tại nhiều địa bàn, quỹ đất hiện có cho tái định cư hoặc các mục đích khác vẫn chưa sử dụng hiệu quả, hoàn toàn có thể điều chuyển sang làm nhà ở xã hội.