Doanh nghiệp tiếp cận vốn ngân hàng thông qua xếp hạng tín nhiệm

Đây là nội dung chính tại chương trình tập huấn "Xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nhỏ và vừa - tăng cường khả năng tiếp cận vốn" do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa (VINASME) phối hợp với Hiệp hội Kế toán công chứng Anh Quốc (ACCA) triển khai mới đây. 

Chia sẻ tại sự kiện, Ths Trần Văn Hiển - Phó Trưởng Ban Đào tạo và Hội viên, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa (VINASME) cho biết, hiện cả nước có khoảng 920.000 doanh nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm 98%.

Theo số liệu thống kê mới nhất của Tổng cục Thống kê, tính chung quý I/2024, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn là 53,4 nghìn doanh nghiệp, tăng 24,5% so với cùng kỳ năm trước; hơn 15,5 nghìn doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 21,7%; 5,1 nghìn doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 10,1%. Bình quân một tháng có gần 24,7 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Như vậy, so sánh giữa số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động với số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, trong quý I/2024, tổng số doanh nghiệp nước ta giảm 14,1 nghìn doanh nghiệp, bình quân một tháng giảm 4,7 nghìn doanh nghiệp.

DNNVV đang gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng do không có tài sản bảo đảm; có tài sản bảo đảm nhưng giá trị tài sản thấp. Tỷ lệ được vay trên giá trị tài sản bảo đảm thấp, khoảng 50 – 60%.

Đặc biệt, DNNVV rất khó tiếp cận vốn vay tín chấp do dự án của doanh nghiệp có tính khả thi thấp; báo cáo tài chính thiếu tin cậy. Doanh nghiệp chưa có kế hoạch kinh doanh và dự báo tài chính từ 3 - 4 năm.

"VINASME có thể hỗ trợ cho doanh nghiệp giải quyết khó khăn về tín chấp và kế hoạch kinh doanh, dự báo tài chính. Từ đó, doanh nghiệp có thể đạt được điểm xếp hạng tín nhiệm phù hợp để đi vay hoặc nhận bảo lãnh tử quỹ bảo lãnh tín dụng và các quỹ khác", ông Hiển cho biết.

Cũng theo ông Hiển, việc xếp hạng tín nhiệm DNNVV dựa vào Điều 8 (Hỗ trợ tiếp cận tín dụng) tại Luật Hỗ trợ DNNVV. Theo đó, luật quy định hỗ trợ tính dụng căn cứ vào xếp hạng tín nhiệm; khuyến khích thành lập tổ chức tư vấn độc lập để xếp hạng tín nhiệm DNNVV. 

Thông tin thêm tại sự kiện, TS Tô Hoài Nam - Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký VINASME cho biết, chương trình nhằm mục đích giúp cho doanh nghiệp dần tiếp cận đến các tiêu chí đánh giá và xếp hạng tín nhiệm do Trung ương Hội đưa ra. Từ đó, doanh nghiệp nhận thức được điểm mạnh, điểm yếu của mình để hoàn thiện, cái tiến quy trình nhằm tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp dễ tiếp cận đến các quỹ tín dụng.

Theo ông Nam, đối với các ngân hàng thương mại, việc xếp hạng tín nhiệm sẽ là kênh thông tin quan trọng, minh bạch nhằm căn cứ trong việc xét duyệt doanh nghiệp vay vốn.

“Để đề án xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nhỏ và vừa được triển khai sâu rộng và mang lại giá trị cho cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa thì không thể thiếu được sự hỗ trợ, đồng hành của một số bộ, ngành liên quan, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Đặc biệt, là sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa vì đây là đối tượng được thụ hưởng kết quả của đề án mang lại”, ông Nam nói.

Chia sẻ tại sự kiện, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch HĐQT FiinGroup cho biết: Thông tin đáng mừng là một số ngân hàng đã bắt đầu xem xét không dùng tài sản đảm bảo, thế chấp khi cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) mà dùng tín chấp. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra vấn đề về xếp hạng tín nhiệm cho khách hàng.

Tiếp cận vấn đề từ mục tiêu xuất nhập khẩu, ông Thuân chia sẻ, lợi ích của xếp hạng tín nhiệm là bán được hàng, xuất khẩu hàng hoá. Theo đó, nếu điểm tín nhiệm cao, doanh nghiệp sẽ có lợi về bảo hiểm thông quan, tài trợ vốn thương mại, nâng vị thế của DN trong đàm phán.

Về xếp hạng tín nhiệm, Chủ tịch HĐQT FiinGroup cho biết, cần làm rõ 2 khái niệm xếp hạng tín nhiệm và chấm điểm tín nhiệm.

Trong đó, quy định về xếp hạng tín nhiệm áp dụng theo khuôn khổ Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2020, Nghị định 88 của Chính phủ. Theo đó, từ 1/1/2024, tất cả DN muốn phát hành trái phiếu đại chúng hay riêng lẻ với quy mô lên đến 500 tỷ đồng và tổng dư nợ trái phiếu lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu đều phải xếp hạng tín nhiệm. Còn chấm điểm tín nhiệm thì CIC của NHNN, các NHTM và cả các công ty độc lập đều làm được. 

Trong khi đó, theo chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu cùng kinh nghiệm ngân hàng tại Mỹ, Quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập theo Nghị định 34/2018/NĐ-CP là một phần quan trọng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình vay vốn. Tuy nhiên, qua 5 năm triển khai còn vướng mắc khó khăn, chưa đạt hiệu quả cao. Do đó, thời gian tới cần nhiều giải pháp đồng bộ nhằm thúc đẩy Quỹ hoạt động hiệu quả hơn.

Còn Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) Hoàng Mai Nguyễn Thị Bích Hạnh cho hay, VietinBank dành 50.000 tỷ đồng cho các dự án phát triển năng lượng tái tạo, xử lý nước, xử lý rác thải chính sách ưu đãi thúc đẩy tài chính bền vững (GREEN UP 2024). Ngân hàng đặc biệt chú trọng tới việc hỗ trợ cho doanh nghiệp tiếp cận vốn để thực hiện các dự án phát triển bền vững.

Theo bà, COP28 đem đến các giải pháp và tính cấp thiết thực thi các giải pháp để thế giới đạt được mục tiêu lượng phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Góp phần đạt được mục tiêu này, Việt Nam cần đầu tư thêm khoảng 368 tỷ USD đến năm 2040, tương đương 6,8% GDP/năm để thích ứng biến đổi khí hậu. Trong đó, đầu tư vào khả năng phục hồi khoảng 254 tỷ USD và 114 tỷ USD cho hành trình khử carbon theo cam kết.

Đến 30/9/2023, dư nợ cấp tín dụng xanh của hệ thống VietinBank đạt hơn 564.000 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng khoảng 4,4% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Trong đó, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (gần 45%) và nông nghiệp xanh (hơn 30%).

Một số tiêu chí để xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nhỏ và vừa theo VINASME Quản lý tài chính: Các số liệu trong báo cáo tài chính Quản trị doanh nghiệp: Năng lực, trách nhiệm của người quản lý Đánh giá tính khả thi của các dự án sản xuất, kinh doanh: Tính khả thi của dự án kinh doanh, sử dụng nguồn vốn vay có hiệu quả Phát triển doanh nghiệp: Có trách nhiệm với cộng đồng và xã hội