Doanh nghiệp xuất nhập khẩu đang “mắc cạn” ở Quảng Ngãi?

Doanh nghiệp lao đao…

Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan tỉnh Quảng Ngãi, tính từ ngày 1/1 – 15/10/2023, có 352 doanh nghiệp tham gia hoạt động XNK tại đơn vị, giảm 16% so với cùng kỳ năm 2022. Kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt gần 5,6 tỷ USD với tổng trọng lượng hơn 16,9 triệu tấn, giảm 12% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong đó, các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu như: Dầu FO, dăm gỗ, đồ nội thất, quần áo, giày dép, túi xách… đạt gần 5,9 triệu tấn với giá trị hơn 2,2 tỷ USD. Còn hàng hóa nhập khẩu đa phần là dầu thô, than, quặng, máy móc, nguyên phụ liệu, ván ép các loại… với tổng trọng lượng hơn 11 triệu tấn, ước đạt hơn 3,3 tỷ USD.

>>Các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng xuất nhập khẩu cho DNNVV Việt Nam

Đến ngày 15/10, Hải Quan tỉnh Quảng Ngãi thu ngân sách nhà nước ước đạt 6.979 tỷ đồng, đạt 86% chỉ tiêu pháp lệnh được giao và giảm 27% so với cùng kỳ năm 2022. Những số liệu nói trên đã thể hiện rõ hoạt động XNK của các doanh nghiệp đang rơi vào tình cảnh khó khăn, đơn hàng bị giảm sút nghiêm trọng.

Lý giải cho việc hàng hóa thông quan qua cảng giảm, nhiều ý kiến cho rằng, năm 2023 là năm chịu tác động mạnh bởi tình hình chính trị thế giới trong bối cảnh cuộc chiến Nga - Ukraine chưa có hồi kết, xung đột ở Trung Đông, chỉ số lạm phát toàn cầu gia tăng... khiến cho nhiều nước tăng trưởng chậm lại, người dân và chính phủ thắt chặt chi tiêu, đặc biệt là những đối tác lớn của Việt Nam như EU, Mỹ...  Còn nữa, do nhu cầu nhập khẩu của các đối tác lớn giảm nên các doanh nghiệp trong nước đã chủ động giảm nhập khẩu nguyên phụ liệu.

>>Gỡ "điểm nghẽn" logistics nâng cao sức cạnh tranh hàng hóa xuất nhập khẩu

Bên cạnh đó, giai đoạn đầu năm, việc lãi suất ngân hàng tăng cao cùng với chính sách siết chặt tín dụng đã kéo theo sự hạn chế trong hoạt động sản xuất, giảm sản lượng của doanh nghiệp. Hiện tại, các doanh nghiệp ở Quảng Ngãi muốn tiếp cận nguồn vốn và các nguồn cung - cầu nguyên vật liệu, hàng hoá, dịch vụ nhưng lại gặp rất nhiều rào cản bởi chính sách tín dụng cũng như không muốn “gánh thêm nợ” bởi biến động khó lường của kinh tế thế giới. Chính điều này đã đã gây ảnh hưởng lớn đến việc đầu tư trong và ngoài nước nói chung, hoạt động XNK nói riêng.

Ngoài ra, một số nhà nhập khẩu có xu hướng đặt đơn hàng nhỏ hơn, thời gian giao hàng nhanh nên phần nào ảnh hưởng đến hoạt động XNK tại tỉnh Quảng Ngãi. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, có những đơn hàng có thời gian sản xuất và giao hàng chỉ trong 5 - 7 ngày, yêu cầu chất lượng cao hơn... khiến doanh nghiệp xuất khẩu không thể kham nổi.

Cơ chế nào để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp XNK?

Từ đầu năm 2023 đến nay, khó khăn trong hoạt động XNK ở Quảng Ngãi nói riêng, cả nước nói chung thể hiện lên rất rõ. Còn nhớ, vào hồi tháng 4 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Công điện số 238/CĐ-TTg ngày 10/4/2023 về thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, đầu tư xây dựng và XNK trong thời gian tới.

Trong đó, yêu cầu các cơ quan chức năng, địa phương phải tích cực, chủ động, tập trung chỉ đạo quyết liệt, hướng dẫn xử lý, tháo gỡ vướng mắc về pháp lý, thủ tục hành chính, tiếp cận vốn, điều kiện kinh doanh, thanh khoản ngân hàng, nợ và thuế, phí, lệ phí... để doanh nghiệp có thể vượt qua khó khăn, ổn định hoạt động.

>>Không tăng chí phí kiểm tra an ninh xuất nhập khẩu

Dưới sự chỉ đạo trên, lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ đạo quyết liệt các sở, ban ngành, chính quyền địa phương cần tập trung cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đẩy mạnh thu hút đầu tư với quan điểm nhất thống là luôn hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp.

Là một ngành đặc thù được giao quản lý hàng hoá XNK, trong thời gian qua, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ngãi đã tăng cường đẩy mạnh công tác cải cách hành chính nhằm đơn giản hóa các thủ tục, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp trong hoạt động XNK, nhất là trong giai đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đối mặt nhiều khó khăn, thách thức như hiện nay.

Trao đổi với PV, ông Vũ Văn Hải – Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh Quảng Ngãi cho biết: Đơn vị đang từng bước thực hiện hiện đại hóa hải quan, tăng cường dịch vụ công trực tuyến, công khai, minh bạch cho các hoạt động xuất nhập khẩu, rút ngắn thời gian và chi phí thông quan cho doanh nghiệp.

“Đặc biệt, thông qua thực hiện hải quan điện tử sẽ hạn chế được việc tiếp xúc với doanh nghiệp; đồng thời thường xuyên quán triệt cán bộ công chức của đơn vị nâng cao tinh thần kỷ luật, kỷ cương, tránh những hệ lụy, tiêu cực xảy ra”, ông Hải nói.

Trong số 2 đơn vị thuộc Cục, Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Dung Quất là đơn vị chủ công trong các hoạt động XNK ở cảng biển Quảng Ngãi. Theo số liệu thống kê, từ đầu năm đến nay, tổng kim ngạch XNK ở cửa khẩu này ước đạt gần 6 tỷ USD, với khối lượng hàng hóa gần 17 triệu tấn. Tổng thu ngân sách Nhà nước ước đạt hơn 7.500 tỷ đồng, đạt 93,5% so với chỉ tiêu pháp lệnh là 8.040 tỷ đồng.

Được biết, đây cũng là đơn vị đi đầu trong việc ứng dụng CNTT, giám sát, kiểm tra quản lý tự động các hoạt động nghiệp vụ hải quan trên môi trường số và thực hiện đơn giản hóa thủ tục hướng tới hiện đại hóa hải quan. Cụ thể, theo số liệu thống kê, số doanh nghiệp tham gia làm thủ tục hải quan trong tháng 10/2023 có 44 doanh nghiệp, với hơn 450 tờ khai. Lũy kế từ đầu năm đến nay, hơn 100 doanh nghiệp tham gia thủ tục hải quan với gần 4.200 tờ khai.

Theo ông Trần Anh Quân – Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Dung Quất cho biết: Là đơn vị làm nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan và kiểm soát hoạt động XNK hàng hóa tại khu vực cửa khẩu cảng biển Dung Quất, chúng tôi luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, nghiêm túc thực hiện đồng bộ và quyết liệt các giải pháp nhằm tạo thuận lợi thương mại, dịch vụ cho doanh nghiệp trong hoạt động XNK.

Bên cạnh việc hỗ trợ, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp trong hoạt động XNK, Chi cục Hải quan Cửa khẩu cảng Dung Quất còn tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, phế liệu sau gia công không để xảy ra tình trạng chuyển tiêu thụ nội địa không khai báo hải quan.

Đồng thời, đẩy mạnh công tác phòng chống các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, mua bán hàng hóa không có hóa đơn chứng từ trong địa bàn hoạt động của chi cục.