Dự thảo nghị định về quản lý kinh doanh đa cấp: Một số quy định chưa phù hợp

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có ý kiến phản hồi Công văn số 3530/BCT-CT ngày 17/6/2021 của Bộ Công Thương về việc đề nghị góp ý Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp.

Về quy định người đại diện tại địa phương, Điều 1.13 Dự thảo (sửa đổi Điều 20.2 Nghị định 40/2018/NĐ-CP) quy định về điều kiện của người đại diện của doanh nghiệp bán hàng đa cấp tại địa phương. Theo đó, người đại diện của doanh nghiệp phải được đào tạo kiến thức pháp luật về bán hàng đa cấp.

Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, quy định này là chưa phù hợp với các lý do như sau:

Thứ nhất, việc đào tạo tất cả người đại diện địa phương ở các tỉnh, thành có thể gây phát sinh chi phí và tốn kém rất lớn cho doanh nghiệp;

Thứ hai, người đại diện tại địa phương chỉ là người lao động của doanh nghiệp, và do đó có thể nghỉ việc bất cứ lúc nào. Việc đào tạo thay thế liên tục cũng tốn kém và gây khó khăn cho doanh nghiệp trong giai đoạn tìm nhân sự mới;

Thứ ba, lý do được đưa ra là vì thực trạng người đại diện ở địa phương hiện mang tính chất đối phó, các cơ quan địa phương khi cần thì không nắm bắt được thông tin và liên hệ được với doanh nghiệp. Nhưng không rõ việc đào tạo kiến thức về bán hàng đa cấp liệu có thể giải quyết được vấn đề này hay không trong khi nhiệm vụ của nhân sự này là việc hành chính, cụ thể là làm việc với cơ quan nhà nước? Đào tạo cần có thời gian trong khi nhân sự của doanh nghiệp có thể thay đổi rất nhanh chóng.

Vì những lý do trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bỏ quy định này.

Về tỷ lệ hoa hồng tối thiểu từ kết quả bán hàng trên tổng lợi ích kinh tế được quy định tại Điều 1.21 Dự thảo (sửa đổi Điều 43 Nghị định 40/2018/NĐ-CP) quy định kế hoạch trả thưởng phải đảm bảo tỷ lệ lợi ích kinh tế từ kết quả bán hàng tối thiểu bằng 20% tổng lợi ích kinh tế. Theo lý giải của cơ quan soạn thảo, quy định nhằm hạn chế doanh nghiệp chỉ tập trung phát triển mạng lưới mà không hoặc ít thực hiện phân phối bán lẻ hàng hóa.

Tuy nhiên, quy định can thiệp trực tiếp vào việc xây dựng kế hoạch trả thưởng như vậy dường như chưa phù hợp. Kế hoạch trả thưởng là một phần quan trọng trong phương án kinh doanh của doanh nghiệp, do đó quy định này can thiệp trực tiếp vào quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp. Theo phản ánh của doanh nghiệp, can thiệp trực tiếp vào kế hoạch trả thưởng khiến doanh nghiệp thiếu linh hoạt trong việc điều hành hoạt động kinh doanh. Thay vào đó, vấn đề này có thể được giải quyết thông qua việc đặt ra một số giới hạn, điều kiện có tính chất tương tự, nhưng cho phép doanh nghiệp chủ động hơn trong quá trình áp dụng để phù hợp với hoạt động kinh doanh nhưng đồng thời vẫn đáp ứng được mục tiêu quản lý, chẳng hạn như việc sửa đổi quy định về hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác tại Điều 48 Nghị định 40/2018/NĐ-CP hoặc đặt ra giới hạn về doanh số bán hàng đến tay người tiêu dùng trên tổng doanh số…

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc điều chỉnh quy định theo hướng trên.

Bên cạnh đó, việc đặt ra giới hạn tối thiểu về tỷ lệ lợi ích kinh tế từ hoạt động bán hàng kết hợp với quy định về giới hạn tỷ lệ tối đa 40% hoa hồng trên doanh thu tại Điều 48 Nghị định 40/2018/NĐ-CP, theo phản ánh của doanh nghiệp, sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc xây dựng kế hoạch kinh doanh của mình.

Do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh các tỷ lệ này để đảm bảo sự hợp lý, chẳng hạn cân nhắc nâng tỷ lệ hoa hồng trên tổng doanh thu.