Đây là một trong những nội dung được nêu tại 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp để tạo chuyển biến tích cực, rõ nét sau Hội nghị trực tuyến toàn quốc về nhà ở xã hội.
Theo đó, về huy động nguồn lực, Thủ tướng giao Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chỉ đạo Bộ Tài chính, hoàn thành việc lập quỹ nhà ở quốc gia trong tháng 3/2025. Thực hiện phê duyệt danh sách người được mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội trên cơ sở dữ liệu dân cư tích hợp với các tiêu chuẩn, tiêu chí.
Cùng với đó, có cơ chế hỗ trợ giải phóng mặt bằng của địa phương; huy động nguồn lực xã hội, người dân, hợp tác công tư; nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác qua Ngân hàng Chính sách xã hội… NHNN không tính tín dụng cho vay nhà ở xã hội vào "room" tín dụng của các ngân hàng.
Được biết, trước đó, tại Nghị định số 94 quy định chi tiết một số điều của Luật Kinh doanh bất động sản về xây dựng, quản lý hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản cũng đã có quy định thông tin, dữ liệu về cá nhân đã được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên phạm vi toàn quốc thuộc dữ liệu nhà ở quốc gia và thông tin, dữ liệu về cá nhân đã được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn thuộc dữ liệu về nhà ở địa phương.
Ngoài ra, nghị định này cũng có quy định liên quan đến biểu mẫu thu thập thông tin, chủ thể thực hiện báo cáo, tổng hợp thông tin phục vụ xây dựng, khai thác dữ liệu về các cá nhân được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên từng địa bàn và phạm vi toàn quốc.
Theo đó, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm định kỳ hàng quý báo cáo Bộ Xây dựng thông tin về cá nhân được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn và định kỳ hàng năm công bố danh sách này.
Đối với Bộ Xây dựng, bộ này có trách nhiệm tổng hợp thông tin cá nhân được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên phạm vi toàn quốc phục vụ công tác quản lý nhà nước của ngành xây dựng; chia sẻ, kết nối với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác có liên quan (cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai).
Theo phản ánh, tình trạng một số người lợi dụng chính sách để trục lợi từ nhà ở xã hội. Theo đó, tình trạng nhà ở xã hội đến sai đối tượng, hay "sang tay" ăn chênh lệch.
Cuối năm 2024, tỉnh Bắc Ninh phát hiện tại 14 dự án nhà ở xã hội với khoảng 640 căn hộ sau khi mua, chủ hộ cho người khác sinh sống dưới nhiều hình thức như: Kết hôn với người nước ngoài, cho ở nhờ, cho thuê lại…
Hay UBND tỉnh Bắc Giang cũng xác nhận việc có nhiều người nước ngoài đang sống trong 3 dự án nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh là: Evergreen, Vân Trung và Nội Hoàng.
Tại Hà Nội, năm 2023 ở dự án nhà ở xã hội NHS Trung Văn, sau khi rà soát 149 danh sách bốc thăm trúng quyền mua nhà, đơn vị đã phát hiện 7 trường hợp không đúng đối tượng. Chủ đầu tư đã hủy quyền mua nhà của các trường hợp này.
Nhiều ý kiến đánh giá, việc công khai thông tin người đã mua nhà ở xã hội sẽ tránh tình trạng trục lợi chính sách về nhà ở xã hội.
Theo TS Nguyễn Quốc Việt - Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, đề xuất minh bạch hoá và online hoá thủ tục mua nhà ở xã hội của Thủ tướng sẽ là cú hích cho chiến lược phát triển nhà ở.
Theo vị chuyên gia, có thể nghiên cứu mỗi địa phương lập Sàn "đăng ký" và "bốc thăm" nhà ở xã hội trực tuyến, công khai danh sách người bốc thăm sau mỗi đợt để người dân có thể giám sát.
Sau này sàn đăng ký bốc thăm cũng có thể chuyển thành giao dịch nhà ở xã hội (với điều kiện nào đó mới được mua-bán), tiến tới là mô hình sàn giao dịch bất động sản tập trung có sự quản lý của nhà nước.