EVN đề xuất các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp tham gia thị trường điện

>>Thị trường năng lượng tái tạo - Bài 1: Đàm phán giá mua điện khó khả thi

Bỏ phương án đàm phán

Mới đây tại công văn số 5106, EVN đề xuất Bộ Công Thương có cơ chế với các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp, tham gia thị trường điện giao ngay và không vượt quá khung giá phát điện của loại hình nguồn điện tương ứng do Bộ Công Thương phê duyệt (việc chào giá và công bố công suất từng chu kỳ giao dịch tuân thủ quy định vận hành thị trường điện).

Theo đó, giải thích về phương án đàm phán sẽ khó thực hiện được, EVN cho rằng; Do đánh giá của EVN từ kinh nghiệm thực tiễn đàm phán và kinh nghiệm quốc tế, cũng như từ kinh nghiệm đàm phán các dự án năng lượng truyền thống theo hướng dẫn của Bộ Công Thương, EVN thấy rằng đề xuất trên không khả thi trong điều kiện tại Việt Nam do thời gian sẽ kéo dài và các Dự án chuyển tiếp đã đầu tư ở nhiều giai đoạn khác nhau và đã thực hiện với khung giá điện không hồi tố lại được các năm trước khi đàm phán với số lượng lớn với các lý do cụ thể như:

Việc xác định sản lượng điện bình quân năm của các nhà máy điện gió, điện mặt trời để xác định định giá điện sẽ phức tạp hơn các dự án năng lượng truyền thống và chưa rõ cơ quan nào xác nhận và chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu này.

Mặt khác EVN cũng cho rằng, việc đàm phán theo Tổng mức đầu tư do Chủ đầu tư khai báo và sản lượng điện bình quân như trình bày trên đây sẽ phát sinh các vấn đề khó giải trình và nằm ngoài kiểm soát của EVN. Ví dụ các dự án nằm cạnh nhau nhưng có giá khác nhau? Và các dự án vào vận hành thương mại trước có giá rẻ hơn dự án đưa vào vận hành thương mại sau?

Ngoài ra EVN cho rằng việc không kiểm soát được thời gian đàm phán PPA sẽ dẫn đến không kiểm soát được tiến độ vận hành thương mại điện gió, điện mặt trời theo nhu cầu tại từng thời điểm trong tương lai và việc này sẽ ảnh hưởng đến an ninh cung cấp điện của hệ thống.

>>Quy hoạch điện VIII: Thủ tướng yêu cầu xây dựng giá điện cạnh tranh

Lý giải về điều này, sở dĩ trước đó Bộ Công Thương đã có Công văn số 126 ngày 21/7/2022, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về Cơ chế đối với các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp. Tại công văn số 126 Bộ Công Thương trình Chính phủ 02 phương án cho các dự án điện gió/điện mặt trời chuyển tiếp. Trong đó phương án 1 (nêu trong báo cáo 17) “Bộ Công Thương ban hành và quy định phương pháp, trình tự lập và thẩm định khung giá phát điện và quy định khung giá phát điện đối với dự án điện gió, điện mặt trời làm cơ sở để Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đàm phán và ký hợp đồng mua bán điện với chủ đầu tư các dự án, tương tự như cách làm các dự án nguồn điện khác như thủy điện, nhiệt điện, tua bin khí,…”.

Tuy nhiên, ngoài những bất cập ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của nhà đầu tư mà đại diện các Hiệp hội đã lên tiếng trước đó về cơ chế đàm phám đối với các dự án điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp, thì EVN cũng đưa ra những khó khăn về cơ chế đàm phán được phân tích ở trên. Chính vì vậy EVN đã đề nghị Bộ Công Thương không giao EVN đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện đối với các Dự án chuyển tiếp này.

Cơ chế cho dự án trong tương lai

EVN nhận định; Từ kinh nghiệm quốc tế, các nước đều chuyển sang cơ chế đấu thầu sau khi kết thúc giai đoạn giá FIT. Hầu hết các nước đều áp dụng giá FIT trong một giai đoạn nhất định sau đó chuyển sang cơ chế đấu thầu.

Đối với Dự án sẽ triển khai trong tương lai tại Việt Nam; Về dài hạn, EVN đề nghị áp dụng cơ chế đấu thầu theo 2 bước: Một là lựa chọn chủ đầu tư (CĐT) theo đúng Luật Đầu tư mới với quyết định chủ trương đầu tư có thời hạn nhất định. Sau một thời gian quy định, nếu CĐT không triển khai dự án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có quyền thu lại dự án để giao CĐT khác;

Hai là các CĐT được lựa chọn tham gia thị trường điện hoặc tham gia đấu thầu để ký PPA và phát triển dự án; đơn vị tổ chức đấu thầu là Bộ Công Thương.

Đối với đề xuất của Bộ Công Thương về việc rà soát, xem xét lại Hợp đồng giữa EVN và Chủ đầu tư nhằm hài hòa lợi ích giữa bên bán - bên mua - người tiêu dùng điện và nhà nước đối các Dự án đã vận hành thương mại, do các PPA được ký hiện nay là các PPA mẫu do Bộ Công Thương ban hành, căn cứ của PPA là Luật Thương mại, Luật Điện lực và Luật Dân sự. Do đó, EVN đề nghị việc hủy bỏ hoặc điều chỉnh nội dụng của PPA phải căn cứ vào các điều khoản của PPA đã ký và các Luật trên.