Gửi bình luận
Để đạt được mục tiêu tự chủ về nguyên, phụ liệu, ngành Dệt may cần có chiến lược dài hạn và sự hỗ trợ từ Nhà nước về cơ chế, chính sách, nguồn lực.
Năm 2024, trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, ngành Dệt may Việt Nam vẫn giữ được mức tăng trưởng ấn tượng. Theo đó, tổng kim ngạch xuất khẩu ước đạt 44 tỷ USD, tăng 11,26% so với năm 2023; kim ngạch nhập khẩu ước đạt 25 tỷ USD, tăng 14,79%; cán cân thương mại xuất siêu 19 tỷ USD, tăng 6,93% so với năm 2023.
Các thị trường xuất khẩu chính của ngành đều có sự tăng trưởng ấn tượng, trong đó đứng đầu là Hoa Kỳ, ước đạt 16,71 tỷ USD, tăng 12,3% so với năm 2023 và chiếm tỷ trọng 37,98% tổng kim ngạch xuất khẩu. Xuất khẩu sang Nhật Bản ước đạt 4,57 tỷ USD, tăng 6,18%; Liên minh châu Âu (EU) ước đạt 4,3 tỷ USD, tăng 7,66%; Hàn Quốc ước đạt 3,93 tỷ USD, tăng 10,36%; Trung Quốc ước đạt 3,65 tỷ USD, tăng 1,76%...
Theo đó, năm qua, Việt Nam được đánh giá có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu dệt may tốt nhất trong các cường quốc xuất khẩu dệt may thế giới và vượt lên Ấn Độ để đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu hàng dệt may. Dù vậy, theo ông Phạm Tuấn Anh, Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, dù kim ngạch xuất khẩu ngành Dệt may - Da giầy chiếm tỷ lệ cao trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước, nhưng giá trị đóng góp của các doanh nghiệp trong nước vẫn còn hạn chế. Hơn 60% giá trị xuất khẩu dệt may thuộc doanh nghiệp FDI dù số doanh nghiệp FDI chỉ chiếm 24% số lượng doanh nghiệp cả ngành. Với ngành Da giầy, doanh nghiệp FDI chiếm gần 80% về kim ngạch xuất khẩu dù cũng chỉ chiếm gần 30% về số lượng doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, ngành Dệt may - Da giầy Việt Nam vẫn tập trung ở khâu gia công, tạo giá trị gia tăng thấp. Nguồn nguyên, vật liệu và phụ kiện chủ yếu nhập khẩu từ thị trường ngoài nước (Trung Quốc, Hàn Quốc, các nước ASEAN khác).
“Việc phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên phụ liệu nhập khẩu có thể gây ảnh hưởng lớn tới tình hình phát triển chung của toàn ngành thời gian tới, khi nhiều quốc gia trên thế giới (Hoa Kỳ, EU) hướng tới mục tiêu Net Zero 2050 đang đặt ra các quy định khắt khe về kiểm soát nguồn cung, bắt buộc sản phẩm đáp ứng tỷ lệ xuất xứ nội khối cao. Hiện nay để mặt hàng dệt may - da giầy tận dụng lợi thế về miễn giảm thuế nhập khẩu vào các thị trường Việt Nam đã ký Hiệp định thương mại tự do (như EVFTA), việc phát triển nguồn nguyên phụ liệu ngành Dệt may - Da giày là rất cần thiết”, ông Phạm Tuấn Anh nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, từ kinh nghiệm triển khai của một số nước như Hàn Quốc, Trung Quốc, các chuyên gia cũng kiến nghị, cơ quan chức năng hỗ trợ các doanh nghiệp về cơ chế chính sách, nguồn lực, đất đai giúp các doanh nghiệp ổn định đầu tư, chuyển giao công nghệ cũng như đẩy mạnh việc giao dịch giữa các doanh nghiệp trong và ngoài nước để hỗ trợ các trung tâm nguyên phụ liệu phát triển. Theo đó, ở Hàn Quốc có trung tâm thời trang do nhà nước hỗ trợ kinh phí 100%. Tương tự, Đài Loan (Trung Quốc) cũng có trung tâm thời trang được nhà nước hỗ trợ về thiết kế. Trung Quốc thì có những trung tâm nguyên phụ liệu rất lớn do đây là thế mạnh của họ. Vì vậy, cần cơ chế về cấp đất đai, có hỗ trợ kinh phí từ nhà nước và làm rõ cơ chế cho trung tâm hoạt động.
Từ góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Đức Trị, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cho biết, tập đoàn đang từng bước xây dựng một chuỗi cung ứng khép kín từ sợi - dệt - nhuộm - may mặc, trong đó trung tâm PD&B (chuyên nghiên cứu và phát triển các mẫu sản phẩm từ nguồn vải được sản xuất trong nước) được xem là yếu tố then chốt trong việc hiện thực hóa chiến lược này.
Theo ông Trị, nhờ vào nguồn nguyên liệu chủ động, trung tâm PD&B có thể tạo ra các mẫu thiết kế phù hợp với nhu cầu thị trường quốc tế, đồng thời đáp ứng được yêu cầu xuất xứ từ các FTA. Điều này giúp các doanh nghiệp ngành May của tập đoàn giảm phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu, tận dụng được tối đa ưu đãi thuế quan trong các FTA, từ đó, thúc đẩy các doanh nghiệp sợi, dệt nghiên cứu, đổi mới sáng tạo để đáp ứng yêu cầu nguyên liệu đầu vào.
