Gỡ “ nút thắt” trong xử lý tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện than

Hiện nay, khối lượng tro, xỉ thải ra từ các nhà máy nhiệt điện than của EVN khoảng  8,1 triệu tấn/năm. Trong đó, tại các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Bắc, tình hình tiêu thụ tro, xỉ tương đối tốt. Hầu hết các nhà máy đã ký hợp đồng với các đối tác bao tiêu. Các nhà máy nhiệt điện Phả Lại, Ninh Bình, Thái Bình đã tiêu thụ hết lượng tro, xỉ. 

Tại các tỉnh phía Nam, dù các nhà máy nhiệt điện của EVN mới được đưa vào vận hành, nhưng cũng đã ký hợp đồng với các đối tác bao tiêu toàn bộ lượng tro xỉ. Tuy nhiên, trong thực tế, các đối tác này vẫn tiêu thụ số lượng chưa đáng kể. 

Ông Nguyễn Tài Anh  - Phó Tổng giám đốc EVN cho biết, EVN đã và sẽ tiếp tục cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp có giải pháp tái sử dụng tro, xỉ hiệu quả được tiếp cận dễ dàng nguồn nguyên liệu này tại các nhà máy nhiệt điện than của Tập đoàn.

Các nhà máy của EVN đã phối hợp với các đơn vị kiểm định độc lập trong và ngoài nước như VinaControl, JCoal (Nhật Bản) lấy mẫu phân tích tro, xỉ. Căn cứ theo tiêu chuẩn TCVN 10302: 2014 về phụ gia hoạt tính tro bay dùng cho bê tông, vữa xây và xi măng và theo kết quả phân tích, tro, xỉ từ các nhà máy nhiệt điện của EVN có chung đặc điểm là chất thải rắn công nghiệp thông thường; được phép tái sử dụng phục vụ cho mục đích xây dựng. 

Theo ông Nguyễn Tài Anh, mặc dù tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện được đánh giá là chất thải rắn thông thường, phù hợp làm nguyên liệu cho ngành xây dựng, tuy nhiên, tới nay không có cơ quan quản lý nhà nước nào được giao nhiệm vụ cấp chứng nhận tro, xỉ không phải là chất thải nguy hại. Do vậy, các đơn vị vẫn đang sử dụng kết quả thí nghiệm, hoặc giấy chứng nhận của Viện Vật liệu xây dựng làm cơ sở hoạt động, như vậy là chưa đầy đủ thủ tục về mặt pháp lý.

Bên cạnh đó, tại Khoản 2, Điều 31 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải, phế liệu, về thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường (Nghị định 38) quy định “Các chủ xử lý chất thải nguy hại đã được cấp Giấy phép xử lý chất thải nguy hại được phép thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường”, nhưng không quy định các đơn vị vận chuyển khác (không có giấy phép xử lý chất thải nguy hại) có được vận chuyển hay không. Điều này cũng gây ra khó khăn cho các doanh nghiệp tiếp nhận, vận chuyển tro, xỉ.

EVN đang chủ động xây dựng hồ sơ mời xử lý tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện trong dài hạn, với mục tiêu lựa chọn được các đối tác có đủ năng lực, có giải pháp khả thi, sẵn sàng hợp tác với các nhà máy điện để tiêu thụ tro, xỉ lâu dài. EVN ưu tiên các đối tác đầu tư hạ tầng kỹ thuật tái sử dụng tro, xỉ để sản xuất các loại vật liệu xây dựng lâu dài.

Hiện nay, tại các nhà máy điện của EVN tại Trung tâm Điện lực Duyên Hải và Vĩnh Tân, các tổng công ty phát điện cũng đã lập dự án đầu tư bổ sung hệ thống đường ống dẫn tro bay tại cảng, tạo thuận lợi cho các đối tác dễ dàng tiếp nhận, vận chuyển bằng đường biển, giảm chi phí vận chuyển, tăng khả năng tiêu thụ tro, xỉ của các nhà máy.

EVN kiến nghị các cơ quan quản lý nhà nước sớm ban hành, sửa đổi một số văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Cụ thể, sửa đổi Nghị định 38 và các Thông tư hướng dẫn liên quan, xác định tro, xỉ là hàng hóa thông thường trong vận chuyển, lưu thông. Đồng thời, cần xác định rõ, đơn vị có chức năng cấp chứng nhận tro, xỉ đạt tiêu chuẩn là hàng hóa/chất thải rắn thông thường; hướng dẫn quy trình, thủ tục xin cấp chứng nhận để các doanh nghiệp thực hiện.

Mới đây, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã yêu cầu UBND các địa phương chủ động lập kế hoạch sử dụng tro, xỉ vào mục đích san lấp mặt bằng và sử dụng vào các mục đích phù hợp đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội và bảo vệ môi trường. Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ: Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, UBND tỉnh Bình Thuận khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ được giao về vấn đề xử lý tro, xỉ của các dự án nhà máy điện thuộc Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân tại Thông báo số 380/TB-VPCP ngày 28/9/2018 của Văn phòng Chính phủ. Bộ Xây dựng khẩn trương thực hiện nhiệm vụ rà soát, đánh giá toàn diện quá trình thực hiện Chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung theo Quyết định số 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 và Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 28/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường sử dụng vật liệu xây dựng không nung và hạn chế sản xuất, sử dụng gạch đất sét nung và đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quản lý nhà nước nhằm thúc đẩy thực hiện Chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung có hiệu quả được giao tại Thông báo số 14/TB-VPCP ngày 9/1/2018 của Văn phòng Chính phủ.