Hải Phòng: Chính thức thành lập Quỹ Đầu tư Mạo hiểm

Tại Kỳ họp thứ 30, Hội đồng nhân dân TP Hải Phòng nhiệm kỳ 2021 - 2025 đã thông qua nghị quyết phê duyệt Đề án thành lập Quỹ Đầu tư Mạo hiểm TP Hải Phòng, cùng cơ chế tổ chức, hoạt động, giám sát và báo cáo. Đây là một bước đi cụ thể hóa Nghị quyết số 226/2025/QH15 của Quốc hội về việc thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng. Động thái này được kỳ vọng tạo ra "cú hích" mạnh mẽ cho các dự án và doanh nghiệp công nghệ cao, giải quyết điểm nghẽn về vốn cho startup trong giai đoạn đầu đầy rủi ro.

Nguồn vốn chiến lược cho khởi nghiệp

Quỹ Đầu tư Mạo hiểm được Chủ tịch UBND TP Hải Phòng quyết định thành lập, hoạt động dưới hình thức Công ty cổ phần theo nguyên tắc thị trường, bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và chấp nhận rủi ro trong giới hạn kiểm soát, chống thất thoát, lãng phí. Quỹ có vốn điều lệ ban đầu khoảng 500 tỷ đồng được cấp một lần từ nguồn dự toán chi đầu tư phát triển của thành phố ngay sau khi thành lập. Bên cạnh đó, Quỹ còn được phép huy động thêm vốn góp, tài trợ từ các tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế. Thời gian hoạt động thí điểm của Quỹ là 5 năm, sau đó sẽ có đánh giá để xem xét việc tiếp tục hay chấm dứt hoạt động.

Theo đánh giá của UBND TP Hải Phòng, các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (Startup) và doanh nghiệp công nghệ cao tại thành phố thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn đầu tư ở giai đoạn đầu (seed, early – stage) do có rủi ro cao, thiếu tài sản bảo đảm và hạn chế về kênh huy động xã hội hóa. Theo đó, việc thành lập Quỹ Đầu tư Mạo hiểm nhằm cung cấp nguồn lực tài chính chiến lược, giúp các doanh nghiệp hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo thành sản phẩm, dịch vụ có giá trị thương mại.

Quỹ Đầu tư Mạo hiểm Hải Phòng sẽ tập trung đầu tư vào doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khoa học và công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo có tiềm năng tăng trưởng. Về nguyên tắc đầu tư, Quỹ sẽ đầu tư vốn tối đa không quá 30% kinh phí thực hiện và không quá 30 tỷ đồng cho một dự án công nghệ cao. Quỹ cũng sẽ thực hiện góp vốn thành lập doanh nghiệp với tỷ lệ tối đa không quá 5% tổng nguồn vốn của Quỹ và không quá 50 tỷ đồng đối với một doanh nghiệp.

Ngoài ra, Quỹ còn thực hiện góp vốn vào các quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo theo quy định pháp luật. Đáng chú ý, Quỹ được sử dụng tối đa 50% lợi nhuận thu được từ hoạt động đầu tư để tái đầu tư cho các dự án và doanh nghiệp công nghệ cao.

Cơ chế hỗ trợ toàn diện và chính sách đột phá

Bên cạnh việc cung cấp nguồn vốn, Quỹ còn hỗ trợ phi tài chính như phí đào tạo, cố vấn, và kết nối quốc tế, giúp các doanh nghiệp phát triển sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh. Quỹ Đầu tư Mạo hiểm cũng hỗ trợ, thúc đẩy, hình thành, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, kết nối các trường đại học, viện nghiên cứu, nhà đầu tư, các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và đối tác quốc tế, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp tại khu thương mại tự do trong việc đổi mới sáng tạo, thương mại hoá sản phẩm khoa học, công nghệ.

Đặc biệt, Hải Phòng còn quy định cơ chế miễn trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khi sử dụng nguồn vốn của Quỹ để đầu tư vào các dự án công nghệ mà phát sinh thiệt hại do nguyên nhân khách quan, với điều kiện tuân thủ đầy đủ quy trình và không vụ lợi.

Anh Nguyễn Hùng Anh - Giám đốc điều hành một startup công nghệ cao đang hoạt động tại Khu Công nghệ cao Đình Vũ cho rằng, Quỹ Đầu tư Mạo hiểm Hải Phòng đã giải quyết được vấn đề cốt lõi mà các startup công nghệ cao thường gặp phải, đó là sự thiếu vắng nguồn vốn ở giai đoạn đầu (seed, early-stage) do rủi ro quá lớn. "Các ngân hàng truyền thống yêu cầu tài sản thế chấp, còn quỹ tư nhân thường chỉ rót vốn khi mô hình đã chứng minh được hiệu quả thương mại rõ rệt. Startup chúng tôi, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ lõi (deep-tech), cần nguồn vốn chấp nhận rủi ro cao để hoàn thiện sản phẩm. Việc Quỹ được Nhà nước cấp vốn 500 tỷ đồng, hoạt động theo nguyên tắc thị trường và chấp nhận rủi ro có kiểm soát chính là chiếc “phao cứu sinh” quan trọng nhất.

Điều khiến doanh nghiệp khởi nghiệp cảm thấy an tâm và được khích lệ nhất chính là cơ chế miễn trừ trách nhiệm mà TP Hải Phòng đã ban hành. Nếu người quản lý Quỹ cứ phải lo sợ bị quy trách nhiệm khi một dự án thất bại do nguyên nhân khách quan, họ sẽ trở nên dè dặt và thiếu dũng cảm trong việc ra quyết định đầu tư vào những ý tưởng đột phá – anh Hùng Anh phân tích.

Bên cạnh đó, anh Hùng anh còn cho rằng, doanh nghiệp rất kỳ vọng vào vai trò kết nối của Quỹ. Với sự bảo trợ của thành phố, Quỹ có thể dễ dàng kết nối chúng tôi với các trường đại học, viện nghiên cứu trên địa bàn, và quan trọng nhất là mạng lưới đối tác, nhà đầu tư quốc tế. Điều này giúp các sản phẩm công nghệ của Hải Phòng nhanh chóng thương mại hóa và vươn ra thị trường toàn cầu. Chúng tôi hy vọng Quỹ sẽ sớm đi vào hoạt động, chọn lọc được những dự án xứng đáng, tạo ra thế hệ doanh nghiệp mới cho nền kinh tế số của thành phố Cảng.

Theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, hiện nay Việt Nam có hơn 200 Quỹ đầu tư mạo hiểm đang hoạt động, phần lớn trong số đó là các quỹ tư nhân có vốn nước ngoài, tập trung vào các startup công nghệ. Sự ra đời của Quỹ Đầu tư Mạo hiểm Hải Phòng là một phần trong nỗ lực của Nhà nước nhằm tạo "vốn mồi" và khuôn khổ pháp lý để thúc đẩy đầu tư mạo hiểm trong nước.