Hàng vạn container tồn đọng tại các cảng biển: Cách làm việc vô cảm có thể “giết chết” doanh nghiệp

Lan Vũ• 30/01/2019 14:15

Cách làm việc không hết trách nhiệm, vô cảm sẽ “bóp chết” doanh nghiệp vì gánh nặng chi phí.

Trao đổi với PV Báo Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Hoàng Đức Nhượng – Giám đốc Công ty Cổ phần Giang Nam Cát cho biết, hiện công ty này có hàng chục container phế liệu nhựa tồn đọng tại cảng Hải Phòng mà không thể thông quan do chính sách thắt chặt việc nhập khẩu phế liệu gần đây.

Doanh nghiệp thiệt hại hàng tỷ đồng mỗi tháng

Thiếu nguyên liệu, 2 nhà máy của Giang Nam Cát không thể hoạt động, hàng trăm công nhân không có việc làm. Dù không có việc nhưng hàng tháng công ty vẫn phải trả lương cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật, công nhân có tay nghề “cứng” để giữ chân người lao động để khi có nguyên liệu về có thể sản xuất ngay được. Chưa kể, mỗi tháng doanh nghiệp này phải trả lãi suất ngân hàng, chi phí bảo dưỡng máy móc,… lên đến hàng tỷ đồng.

“Do thiếu nguyên liệu sản xuất nên công ty phải phá hợp đồng với các đối tác đã ký trước đó. Chưa kể thiệt hại bị phạt hợp đồng, công ty còn mất hết khách hàng do họ phải tìm các mối hàng khác” – ông Nhượng chua chát chia sẻ.

Hàng nghìn container tồn đọng tại cảng Hải Phòng

Sau khi nhận được đơn kêu cứu của các doanh nghiệp trước thực trạng hàng nghìn container phế liệu làm nguyên liệu nhập khẩu bị chậm trễ thông quan, gây thiệt hại lớn, Tổ công tác của Thủ tướng do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính Phủ Mai Tiến Dũng làm Trưởng đoàn hôm qua đã có buổi làm việc khẩn cấp tại cảng biển Hải Phòng.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng đã nêu thực tế và đặt vấn đề, nguyên nhân do đâu và giải pháp tháo gỡ là gì? Bộ trưởng cho biết, có những doanh nghiệp nhập hàng từ tháng 6 năm ngoái, hàng đáp ứng tiêu chuẩn (cụ thể là doanh nghiệp Hàn Quốc đã gửi đơn khiếu nại) nhưng không được thông quan. Chi phí lưu kho bãi 40-50 USD/ngày, đến nay doanh nghiệp đã thiệt hại khoảng 4,5 tỷ đồng. Bán cả lô hàng đi cũng không đủ trả phí lưu kho bãi.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói: “Lô hàng chậm thông quan, trong khi nhà máy sản xuất nhôm không có nguyên liệu, container nhập khẩu về đủ quy chuẩn nhưng vẫn không được thông quan. Sau đó, ngày 17/01/2019 Hải quan thông quan ngay, vậy từ ngày 15/01 đến 17/01 lấy lý do gì thông quan được, có hướng dẫn gì từ Tổng cục Hải quan hay không? Đấy là 1 ví dụ. Cách làm việc không hết trách nhiệm, vô cảm sẽ khiến doanh nghiệp bị “bóp chết” bởi gánh nặng chi phí”.

Cách làm việc không hết trách nhiệm, vô cảm sẽ khiến doanh nghiệp bị “bóp chết” bởi gánh nặng chi phí

Cũng tại buổi làm việc, Bộ TNMT và Tổng cục Hải quan đã có những tranh luận gay gắt, đổ lỗi trách nhiệm cho nhau về tình trạng tồn đọng hàng nghìn container phế liệu nguyên liệu tại cảng Hải Phòng.

Thứ trưởng Bộ TNMT Võ Tuấn Nhân thừa nhận tình trạng tồn đọng tại các cảng có một phần lỗi của ngành Tài nguyên và Môi trường, khi các đoàn kiểm tra phế liệu “quá cồng kềnh”, phương pháp kiểm tra trên thực tế cũng có vấn đề. Tuy nhiên, ông Nhân cũng cho rằng, phía Hải quan cũng phải chịu trách nhiệm.

Ở chiều ngược lại, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho rằng việc nhập khẩu phế liệu đang qua nhiều lần cấp phép và các Sở TNMT khó có thể đủ người để kiểm tra các container phế liệu nhập khẩu, nên dẫn đến tình trạng một lô hàng chờ đến 10 ngày, thậm chí 30 ngày. Đồng thời khẳng định Tổng cục Hải quan sẵn sàng tiếp nhận thông tin kiến nghị từ các doanh nghiệp, nếu lô hàng nào đã có đủ khả năng thông quan mà vẫn bị gây khó dễ, phiền hà thì Tổng cục sẽ xem xét, xử lý Chi cục đó.

Theo các doanh nghiệp, trước thời điểm 29/10/2018, nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không được thông quan vì Hải quan cho biết không thể kiểm tra và thông quan khi chưa có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường. Thế nhưng sau khi Bộ TNMT đã có Thông tư 08, 09 ban hành các quy chuẩn kỹ thuật với phế liệu, có hiệu lực từ 29/10/2018, thì nhiều cơ quan Hải quan vẫn không thông quan với các lô hàng đã đáp ứng được các quy chuẩn kỹ thuật, với lý do chưa có hướng dẫn thống nhất của Tổng cục Hải quan.

Tổ trưởng tổ công tác cho biết, các doanh nghiệp rất phàn nàn về quy định của Bộ TNMT về trình tự, thủ tục kiểm tra chuyên ngành với các lô hàng phế liệu. "Có cần thiết sự tham gia của cán bộ Sở TNMT trong khi đã có đơn vị giám sát độc lập rồi không? Giấy xác nhận của Sở TNMT thêm một thủ tục nhưng không có ý nghĩa quản lý. Mở container ra, kiểm tra bằng mắt thường, mà doanh nghiệp phải bố trí ăn ngủ, đưa đón, đi từ Nam ra Bắc, kinh phí ở đâu ra?" - Bộ trưởng bức xúc.

Ba giải pháp tháo gỡ

Để tháo gỡ các điểm còn vướng mắc, Tổ trưởng Tổ công tác cho biết sẽ thống nhất với các cơ quan, báo cáo Thủ tướng hướng xử lý. Tinh thần là ngay sau Tết, doanh nghiệp sẽ có nguyên liệu sản xuất. Theo đó:

Một là, Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Hải quan làm thủ tục với các lô hàng phế liệu theo hướng, doanh nghiệp mở tờ khai ở thời điểm nào thì áp dụng theo chính sách ở thời điểm đó. Các lô hàng về cảng bất kỳ thời điểm nào, kể cả trước khi các Thông tư 08, 09 có hiệu lực, nếu đáp ứng quy chuẩn sẽ được thông quan. Ai làm sai sẽ bị xử lý.

Hai là, thống nhất không cần giấy xác nhận của Sở TNMT như hiện nay, chỉ cần giám định chất lượng của đơn vị độc lập do Bộ chỉ định. Đơn vị giám định chất lượng sẽ cùng hải quan kiểm tra, không cần sự tham gia của cán bộ Sở TNMT nữa.

Ba là, về chi phí của các lô hàng, Tổ trưởng Tổ công tác đề nghị Tổng cục Hải quan làm việc với các doanh nghiệp kinh doanh cảng, Bộ GTVT làm việc với các hãng tàu để đề nghị xem xét miễn, giảm chi phí lưu kho bãi, phí container cho các chủ hàng.

cho rằng, phía Hải quan cũng phải chịu trách nhiệm.

Ông Võ Tuấn Nhân - Thứ tưởng Bộ TNMT cho rằng, phía Hải quan cũng phải chịu trách nhiệm.

Đại diện lãnh đạo địa phương, ông Nguyễn Văn Tùng – Chủ tịch UBND TP Hải Phòng cho biết, địa phương sẵn sàng bố trí nguồn lực để xử lý các lô hàng phế liệu vô chủ, không bảo đảm yêu cầu môi trường.

Lãnh đạo cảng Hải Phòng cũng cho biết nếu các lô hàng phế liệu nếu đáp ứng yêu cầu thông quan, cảng sẵn sàng miễn phí lưu kho bãi để giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp