Hệ quả tiêu cực từ việc áp thuế xuất khẩu 5%

Ông Đỗ Đức Hùng - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Vật tư Nông sản (Apromaco):

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang từng bước phục hồi và phát triển, việc thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu hàng hóa chiến lược, trong đó có phân bón supe lân, là rất cần thiết để đảm bảo sự ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì việc làm và gia tăng nguồn ngoại tệ cho quốc gia.

Tuy nhiên, với Nghị định Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan số 26/2023/NĐ-CP ngày 31/5/2023 của Chính Phủ (gọi tắt là Nghị định 26/2023/NĐ-CP), quy định về thuế xuất khẩu phân bón supe lân (mã hàng 31.03) là 5% đang đặt ra những thách thức rất lớn cho doanh nghiệp và toàn ngành.

Thực tế, công suất sản xuất supe lân trong nước đạt khoảng 1,5 triệu tấn/năm; nhu cầu tiêu thụ trong nước chỉ khoảng 500.000 tấn/năm; lượng xuất khẩu thực tế chỉ chiếm khoảng 100.000 tấn/năm, bằng 10% năng lực dư thừa. Trong khi nhu cầu supe lân còn có xu hướng giảm do các yếu tố: Diện tích đất nông nghiệp, nhất là đất lúa - đối tượng chính sử dụng supe lân - đang thu hẹp dần do chuyển đổi sang mục đích công nghiệp, đô thị, giao thông...

Mặt hàng phân bón (bao gồm phân supe lân) được chế biến từ nguyên liệu chính là tài nguyên, khoáng sản có tổng giá trị là tài nguyên, khoáng sản cộng với chi phí năng lượng dưới 51% giá thành sản xuất sản phẩm thì thuế xuất khẩu là 0%; nếu giá trị tài nguyên khoáng sản cộng chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành trở lên thì áp dụng thuế suất xuất khẩu 5%.

Thực tế sản xuất phân bón supe lân các đơn vị sản xuất khác trong những năm qua cho thấy: Chi phí nguyên liệu chính (quặng apatit) khoảng 675 kg/tấn sản phẩm; Chi phí năng lượng chủ yếu là điện năng, khoảng 8,37 kW/tấn sản phẩm. Tổng chi phí nguyên liệu và năng lượng chỉ chiếm 35-40% giá thành sản phẩm.

Việc bỏ qua yếu tố tỷ lệ này và áp mức thuế 5% là chưa phù hợp với thực tế sản xuất, gây khó khăn cho doanh nghiệp vì vậy cần xem xét điều chỉnh.