Hết thời lãi suất giá rẻ

Theo Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC), lãi suất cho vay VND đã bắt đầu tăng vào tháng 8 và tháng 9 với mức tăng tổng cộng trong 2 tháng là 0,48%. Mặt bằng chung, lãi suất cho vay kỳ hạn ngắn từ 7-9%, còn trung dài hạn khoảng 9-12,5%/năm.

Lãi suất huy động và lãi suất cho vay bình quân giai đoạn 2008- 2018

Lãi suất cho vay rục rịch tăng

Cuộc đua tăng lãi suất huy động vẫn nóng với sự tham gia của hầu hết các ngân hàng. Đơn cử SHB vừa thông báo tăng lãi suất tiền gửi nhiều kỳ hạn, trong đó kỳ hạn 6-11 tháng với số tiền dưới 2 tỷ đồng sẽ hưởng lãi suất 7,4%/năm; từ 2 tỷ đồng trở lên hưởng lãi suất 7,5%/năm. Đối với kỳ hạn từ 12 tháng, lãi suất tiền gửi áp dụng là 7,6%/năm… VPBank cũng tiếp tục tăng lãi suất huy động thêm khoảng 0,1% so với mức lãi suất huy động của tháng 10. OCB cũng điều chỉnh nhích nhẹ lãi suất huy động ở khá nhiều kỳ hạn. Hiện lãi suất huy động cao nhất được OCB áp dụng là 7,7%/năm kỳ hạn 36 tháng khi khách hàng gửi online; khách hàng vừa gửi tiết kiệm vừa mua bảo hiểm, lãi suất kỳ hạn 6 tháng sẽ là 8,2%/năm.

Thậm chí, Vietcombank cũng đã thực hiện tăng lãi suất khá nhiều lần trong mấy tháng qua. Cuối tháng 10, Vietcombank lại thực hiện tăng lãi suất các kỳ hạn dưới 1 năm dù vẫn giữ nguyên lãi suất các kỳ hạn trên 1 năm ở mức 6,6%/năm. Tuy nhiên hiện biểu lãi suất huy động của Vietcombank lại tiếp tục tăng ở hầu hết các kỳ hạn, trong đó kỳ hạn 1, 2 tháng tăng thêm 0,1% lên 4,5%/năm; 3 tháng tăng 0,2% lên 5%/năm; các kỳ hạn từ 1 năm trở lên tăng 0,2% lên 6,8%/năm.

Cuộc đua tăng lãi suất huy động của các ngân hàng mặc dù mang lại thêm lợi ích cho người gửi tiền, song lại là nỗi lo của không ít doanh nghiệp khi mà chi phí vốn đầu vào bắt đầu được chuyển sang cho khách hàng vay.

Còn nhớ, phát biểu với báo giới thời gian trước, lãnh đạo nhiều ngân hàng đều cam kết sẽ giữ ổn định lãi suất cho vay dịp cuối năm. Tuy nhiên, cam kết đó được đưa ra khi động thái tăng lãi suất huy động mới mạnh nha xuất hiện ở một số ngân hàng nhỏ. Nay làn sóng tăng lãi suất đã lan rộng với sự tham gia của nhiều “ông lớn”, thì khả năng mặt bằng lãi suất cho vay sẽ tăng theo là rất lớn.

Trên thực tế, lãi suất cho vay đã nhúc nhích tăng đối với một số nhóm đối tượng khách hàng, đặc biệt là với phân khúc bất động sản.

Cần đa dạng vốn vay

Mặc dù động thái tăng lãi suất cho vay mới chỉ diễn ra ở một số ngân hàng và mức tăng cũng chưa lớn, song với việc lãi suất huy động tăng mạnh trong thời gian vừa qua, việc lãi suất cho vay tăng có lẽ chỉ là vấn đề thời gian. Nhiều chuyên gia cũng dự báo mặt bằng lãi suất năm 2019 có thể sẽ cao hơn nhiều so với năm nay.

Theo TS. Phan Minh Ngọc - Chuyên gia tài chính, những dấu hiệu cảnh báo mặt bằng lãi suất năm nay và sang năm sau sẽ chỉ có thể gia tăng chứ khó có thể đứng yên hoặc giảm đi so với năm trước thực ra đã xuất hiện từ khá sớm. Đó là mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2019 có thể còn thấp hơn so với năm 2018 trong bối cảnh áp lực lạm phát đang tăng cao.

Bên cạnh đó, áp lực tỷ giá cũng đang tạo sức ép lên mặt bằng lãi suất VND trên nhiều giác độ. Thứ nhất, lo ngại tỷ giá có xu hướng tăng sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp chuyển sang vay VND, thay vì vay ngoại tệ, đẩy cầu tín dụng VND tăng cao. Thứ hai, để giảm áp lực lên tỷ giá, nhiều khả năng NHNN sẽ phải duy trì mặt bằng lãi suất VND ở mức cao để gia tăng vị thế cho VND.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính ngân hàng cho biết, sức ép tăng lãi suất cho vay là rõ ràng khi lãi suất cơ bản của nhiều NHTW trên thế giới tăng nhanh, nhất là Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED). Còn nội tại Việt Nam, áp lực lạm phát vẫn còn lớn. Vì vậy, NHNN có thể cân nhắc điều chỉnh nhẹ lãi suất điều hành, chủ yếu là lãi suất tái cấp vốn, hiện đang ở mức 6,25%/năm. “Theo tôi, NHNN có thể tăng nhẹ lãi suất điều hành khoảng 0,25%/năm để vừa phù hợp xu thế tăng lãi suất trên thế giới, vừa giúp tăng mức độ hấp dẫn của VND so với USD”, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh.

Để ứng phó với áp lực tăng lãi suất cho vay, giới chuyên gia cho rằng, các doanh nghiệp nên tìm nguồn vốn rẻ hơn bằng những gói cho vay ưu đãi. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng nên tìm các đối tác cung cấp đầu vào cho phép trả chậm, thương lượng để thuyết phục những người mua hàng chấp nhận mức giá bán cao hơn.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng nên khai thác các kênh vốn khác, như phát hành trái phiếu và cổ phiếu, thuê tài chính… Tuy nhiên, giải pháp pháp tối ưu vẫn là nâng cao năng lực quản trị, tiết giảm chi phí hoạt động để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.