Hóa giải biến động giá vàng

Giá vàng biến động giao dịch quanh vùng chưa từng có trong lịch sử 150 triệu đồng/ lượng, có biến động đáng chú ý khi chênh lệch so với quy đổi từ giá vàng thế giới, có một khoảng cách (size gap) rất lớn.

Phát biểu tại phiên họp Quốc hội hôm 30/10, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết giá vàng thế giới có thời điểm lên gần 4.400 USD/ounce; chênh lệch giá vàng thế giới và trong nước có lúc lên tới 20 triệu đồng, nhưng cũng có khi lại hạ xuống còn hơn 1 triệu đồng.

Theo Phó Thủ tướng, biến động giá vàng có nhiều nguyên nhân, trong đó có biến động địa chính trị, sự thay đổi trong chính sách thương mại của một quốc gia. Ở trong nước, lãnh đạo Chính phủ cho rằng có vấn đề tâm lý của thị trường.

Tại phiên giao dịch ngày 31/10, ghi nhận trên thị trường, giá vàng vẫn đang nhấn bàn đạp biến động. Lúc 8h28 phút, vàng miếng SJC niêm yết bán ra ở 148 triệu đồng/ lượng, cao hơn so với khép phiên hôm qua; nhưng đến 11h12 phút, đã điều chỉnh giá giao dịch bán ra 147,8 triệu đồng lượng.

Biến động giá vàng miếng đi theo giá vàng quốc tế, khi chốt phiên giao dịch 30/10, giá vàng thế giới giao ngay tăng 94 USD lên 4.023 USD/oz và trong sáng 31/10 (theo giờ Việt Nam), kim loại vàng này giảm 0,24% về 4.016 USD/oz.

Giá vàng thế giới lấy lại mốc 4.000 USD/oz sau phiên họp có quyết định cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed), song "đính kèm" tín hiệu "diều hâu" chính sách khi Fed không nêu một lộ trình rõ ràng về các đợt cắt giảm tiếp sau.

Với mốc giá trên 4.000 USD và giá trong nước đang giao dịch, chênh lệch vẫn trên 21 triệu đồng/ lượng.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định, báo cáo quý III/2025 của Hội đồng Vàng thế giới về thị trường vàng công bố ngày 30/10 ghi nhận trong quý III, tổng nhu cầu vàng, bao gồm cả giao dịch phi tập trung (OTC), tăng 3% so với cùng kỳ năm trước, đạt 1.313 tấn — mức cao nhất theo chuỗi dữ liệu của Hội đồng. Tuy nhiên, con số này vẫn bị lu mờ bởi giá trị đo lường nhu cầu, khi tăng vọt 44% so với cùng kỳ, lên mức kỷ lục 146 tỷ USD trong quý III.

Tính từ đầu năm đến nay, nhu cầu tăng 1%, đạt 3.717 tấn, tương đương 384 tỷ USD về giá trị — tăng 41% so với cùng kỳ năm trước.

Các nhà đầu tư tiếp tục đóng vai trò chủ đạo trong quý III. Lượng mua ròng qua các quỹ ETF tăng mạnh (+222 tấn), cùng với quý thứ tư liên tiếp nhu cầu vàng miếng và tiền xu duy trì trên 300 tấn (316 tấn), đã thúc đẩy đà tăng của tổng nhu cầu.

Mua ròng từ các ngân hàng trung ương vẫn ở mức cao 220 tấn, tăng 28% so với quý trước, dù mức mua 634 tấn từ đầu năm đến nay có phần chậm hơn so với 724 tấn trong ba quý đầu năm ngoái.

Tiêu thụ vàng trang sức trong quý III ghi nhận mức giảm hai chữ số so với cùng kỳ năm trước (giảm lần thứ sáu liên tiếp) xuống còn 371 tấn, do khối lượng vẫn chịu áp lực trong bối cảnh giá vàng đạt kỷ lục. Ngược lại, giá trị tiêu thụ lại tăng 13% so với cùng kỳ, lên 41 tỷ USD.

Nhu cầu vàng trong lĩnh vực công nghệ yếu hơn một chút so với quý III/2024. Sự hỗ trợ từ nhu cầu tăng nhờ trí tuệ nhân tạo (AI) đã bị triệt tiêu phần nào bởi tác động từ chính sách thuế của Mỹ và giá vàng tăng vọt, theo Hội đồng Vàng Thế giới.

Nhiều dự đoán cũng đưa ra các cột mốc biến động giá vàng theo chiều còn tăng lên phía trước. Bởi khi bên cạnh nhu cầu của các NHTW tăng bổ sung vào kho dự trữ ngoại hối, là xu hướng giao dịch bảo đảm an toàn tài sản thay cho ưu tiên tăng trưởng của các quỹ ETF và các tổ chức, sẽ tiếp tục thúc đẩy dòng tiền vào vàng - nhất là sau "nhịp nghỉ" điều chỉnh để giá vàng bớt nóng.

Giá vàng trong nước, dù đã được xóa bỏ độc quyền vàng miếng theo Nghị định 232/2025/NĐ-CP song vẫn đang chờ đợi vàng miếng thương hiệu phi SJC đầu tiên có mặt kể từ sau Nghị định này; cùng với đó còn có tác động tâm lý theo chiều biến động giá quốc tế.

Trong bối cảnh như vậy, trăn trở hóa giải biến động giá vàng được nhiều Đại biểu Quốc hội quan tâm.

Tại phiên thảo luận ngày 30/10 về tình hình kinh tế - xã hội, tài chính - ngân sách và đầu tư công trung hạn, đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) nêu 5 nhóm giải pháp huy động và tài chính hóa vàng trong dân: Một là, để ổn định thị trường vàng, thu hẹp chênh lệch giá trong - ngoài nước xuống dưới 5 triệu đồng/lượng trong vòng 6-12 tháng; kiểm soát đầu cơ, tăng cung thông qua nhập khẩu có kiểm soát. Hai là, thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia như bước đột phá thể chế. Người dân có thể gửi vàng vật chất vào kho lưu ký chuẩn hóa, nhận chứng chỉ điện tử để giao dịch, cầm cố, hoặc quy đổi. Ba là, phát triển sản phẩm tài chính hóa vàng: phát hành chứng chỉ vàng lưu ký, quỹ đầu tư vàng, trái phiếu vàng được bảo chứng bằng vàng vật chất trong kho. Người dân có thể góp vàng hoặc đầu tư bằng Việt Nam đồng hưởng lợi nhuận theo giá vàng, biến "vốn tĩnh" thành "vốn động"; Bốn là, khuyến khích chuyển hóa vàng thành Việt Nam đồng thông qua chính sách miễn phí lưu ký, ưu đãi lãi suất, hoặc phát hành trái phiếu Chính phủ bằng vàng dành riêng cho người bán vàng vật chất. Năm là, đảm bảo an toàn hệ thống, minh bạch thông tin, nghiêm cấm ngân hàng huy động hoặc cho vay bằng vàng; công bố "bản tin vàng quốc gia" định kỳ để người dân được tiếp cận thông tin đầy đủ, tạo niềm tin với thị trường.

Theo Đại biểu Nguyễn Văn Thân (Hưng Yên), hiện Quốc hội đã thông qua quy định cho phép vay ngoại tệ nước ngoài với lãi suất 6% trở xuống. Tuy nhiên, việc thu hút vốn trong dân đang rất hạn chế. Người dân chủ yếu nắm giữ tài sản dưới dạng ngoại tệ, vàng, đá quý hoặc bất động sản. Đây là một trong những nguyên nhân khiến giá vàng, giá bất động sản tăng cao. Đại biểu Nguyễn Văn Thân cho rằng nguồn vốn trong dân hiện rất lớn, ai cũng biết, nhưng phương pháp huy động chưa phù hợp, hiệu quả. Hiện mới chỉ huy động bằng đồng nội tệ, trong khi người dân lại tin tưởng hơn vào ngoại tệ hoặc vàng vì cho rằng những tài sản đó giữ giá tốt hơn.

Theo đó, đại biểu cần nghiên cứu cơ chế cho phép vay vốn từ dân bằng ngoại tệ, với mức lãi suất tương đương hoặc cao hơn mức 6% như hiện áp dụng với vốn vay nước ngoài. Nếu làm được, người dân có lợi vì được hưởng lãi cao, Nhà nước cũng có nguồn lực trong dân mà không phải phụ thuộc nhiều vào vay nước ngoài.