HSBC: Kỳ vọng NHNN sẽ hạ lãi suất điều hành trong quý 3

>> Ngân hàng Nhà nước: Hạ lãi suất nhưng không chủ quan với áp lực lạm phát

Thuận lợi và khó khăn

Với mức tăng trưởng 4,1% so với cùng kỳ năm trước, GDP quý 2/2023 của Việt Nam phản ánh những gì dữ liệu tần số cao cho thấy. Các điều kiện kinh tế không xấu đi, nhưng cũng không được cải thiện rõ rệt.

Nói cách khác, Việt Nam vẫn đang phải vật lộn với những rủi ro gia tăng liên quan tới tăng trưởng, đặc biệt là từ chu kỳ thương mại. Xuất khẩu tiếp tục sụt giảm ở mức 2 con số tương tự như quý 1. Với ảnh hưởng của suy thoái kinh tế Hoa Kỳ đến Việt Nam, số lượng đơn đặt hàng giảm cho thấy suy thoái thương mại có thể kéo dài, kéo theo sự suy yếu trong suốt quý 3.

Ngành dịch vụ tiếp tục là một nền tảng vững chắc để bù đắp một phần những khó khăn trong thương mại. Đặc biệt, sự phục hồi trong lĩnh vực du lịch vẫn đang đi đúng hướng và có khả năng dễ dàng vượt mục tiêu 8 triệu lượt khách du lịch.

Những phục hồi này một phần là nhờ vào nỗ lực tăng tần suất chuyến bay và việc nới lỏng thị thực du lịch được công bố gần đây, sẽ tiếp tục thúc đẩy sức hấp dẫn của Việt Nam với tư cách là một điểm đến du lịch nổi tiếng.

Cụ thể, các ngành dịch vụ liên quan đến du lịch, bao gồm vận tải, lưu trú và ăn uống tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh. Nửa đầu năm 2023, khách du lịch đến Việt Nam đã hồi phục 80% so với mức độ hàng tháng của năm 2019, đón tổng cộng 5,6 triệu lượt khách du lịch.

Trong đó, khách Trung Quốc, là nhóm khách du lịch chính, nhanh chóng đạt gần 50% so với mức hàng tháng của 2019 (Biểu đồ 4). Một phần của phục hồi đến từ nỗ lực khôi phục các đường bay thẳng với Trung Quốc, trong đó Việt Nam đứng đầu ASEAN chỉ sau Singapore (Biểu đồ 5). Tiến độ này cho thấy Việt Nam đang trên đà vượt mục tiêu ban đầu là 8 triệu lượt khách du lịch năm.

Quốc hội Việt Nam đã thông qua luật được mong đợi từ lâu nhằm nới lỏng các hạn chế về thị thực. Có hiệu lực từ ngày 15/8, quy định mới sẽ kéo dài thời hạn cho các thị trường được miễn thị thực lên 45 ngày (tăng từ 15) và thời hạn thị thực điện tử cho 80 thị trường tăng lên 90 ngày (từ 30 ngày). Sự thay đổi kịp với thời điểm mùa đông cao điểm, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc du lịch dễ dàng hơn và thu hút lượng khách du lịch ngày càng tăng.

Ngoại trừ tăng trưởng thì lạm phát liên tục mang đến những tin tốt. Lạm phát toàn phần đã được kiểm soát ở mức 2,0% so với cùng kỳ trong tháng 6, phù hợp với kỳ vọng của chúng tôi. Nguyên nhân chính là nhờ cắt giảm lạm phát trong lĩnh vực năng lượng, đã kéo lạm phát toàn phần giảm mạnh so với mức trần lạm phát 4,5% của NHNN.

Trong khi việc tăng giá điện đẩy đà lạm phát lên cao, phản ánh qua lạm phát với độ trễ một tháng, mức độ tăng dưới 3% không gây tác động lớn. Đáng nói hơn, lạm phát cơ bản hạ nhiệt xuống 4,3% so với cùng kỳ, lần đầu tiên dưới mức trần trong 9 tháng.

Mặc dù vậy, rủi ro tăng giá vẫn kéo dài. Thứ nhất, đà lạm phát thực phẩm đã tăng trong tháng 6, phản ánh qua giá thịt heo tăng cao. Tuy nhiên, áp lực về giá đến từ nhu cầu cao hơn do hoạt động du lịch phục hồi, chứ không phải vì gián đoạn nguồn cung, giống các đợt dịch cúm lợn châu Phi trước đây.

Thứ hai, tác động của El Nino cho thấy cần phải theo dõi sản xuất nông nghiệp một cách chặt chẽ, đặc biệt là với các loại lương thực thiết yếu như gạo.

>> Lạm phát dự báo thấp, thêm đợt cắt giảm lãi suất điều hành trong quý 3?

Kỳ vọng hạ lãi suất điều hành

Trong bối cảnh thách thức gia tăng, các nhà chức trách đã nhanh chóng đưa ra các biện pháp hỗ trợ. Không chỉ có Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cắt giảm lãi suất điều hành bốn lần, mà Chính phủ cũng đã công bố các biện pháp tài khóa, bao gồm hoãn thuế và giảm thuế VAT, gần bằng các mức hỗ trợ trong đại dịch. Tuy nhiên, một gói tài khóa “trọn gói” có thể bị giới hạn.

Trong bối cảnh những thách thức kinh tế ngày càng gia tăng, chính phủ Việt Nam đã tăng cường nỗ lực đưa ra các biện pháp kích cầu kinh tế. Trong khi lạm phát hạ nhiệt, tỷ giá VND tương đối ổn định cũng hỗ trợ cho việc nới lỏng chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, khi rủi ro tăng giá kéo dài đối với lạm phát, thì đồng VND có thể phải đối mặt với áp lực rủi ro sụt giá từ lãi suất thực đang “xói mòn”.

"Chúng tôi kỳ vọng tăng trưởng sẽ có bước ngoặt lớn vào quý 4/2023, với các biện pháp hỗ trợ tiền tệ gia tăng. Đồng thời kỳ vọng NHNN sẽ cắt giảm lãi suất thêm 50 điểm cơ bản trong quý 3/2023, đưa lãi suất điều hành về 4%. Điều này có thể sẽ đảo ngược nỗ lực thắt chặt của NHNN trong năm 2022, và cũng tương ứng với mức độ hỗ trợ tiền tệ trong thời kỳ đại dịch.

Về mặt tài khóa, các nhà chức trách cũng đã công bố nhiều biện pháp hỗ trợ tài khóa khác nhau, với mức độ gần như tương đương với những biện pháp được ban hành trong đại dịch. Các biện pháp bao gồm giảm 2% thuế VAT cho một số lĩnh vực (được Quốc hội thông qua gần đây), hoãn nộp thuế đối với các loại thuế khác nhau trong 3-6 tháng, cũng như cắt giảm thuế môi trường đối với xăng và dầu diesel. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng cũng nhận thức được những hạn chế tài khóa đến từ thiếu hụt nguồn thu, dẫn đến giới hạn gói giải cứu tài khóa “trọn gói”.

* Tác giả là chuyên gia kinh tế phụ trách thị trường ASEAN, Khối Nghiên cứu Kinh tế Toàn cầu, Ngân hàng HSBC