Khoảng cách giữa nghiên cứu khoa học và chuyển giao, ứng dụng vào thực tế vẫn còn rất lớn. Nhiều đề tài nghiên cứu thành công nhưng chậm đi vào đời sống sản xuất do thiếu cơ chế phù hợp.
Bà Phạm Thị Lý, “Nhà khoa học của nhà nông 2024”, đại diện Liên hiệp HTX Nông nghiệp hữu cơ và Dược liệu Việt Nam, cho biết tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025 với chủ đề: “Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nông dân”, diễn ra sáng 10/12/2025.
Bà Lý đánh giá cao chủ đề hội nghị - lĩnh vực được Thủ tướng trực tiếp lựa chọn - thể hiện rõ vai trò then chốt của khoa học công nghệ đối với phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Tuy nhiên, bà cho rằng khoảng cách giữa nghiên cứu khoa học và chuyển giao, ứng dụng vào thực tế vẫn còn rất lớn. Nhiều đề tài nghiên cứu thành công nhưng chậm đi vào đời sống sản xuất do thiếu cơ chế phù hợp.
Từ thực tiễn đó, bà kiến nghị Thủ tướng hai nội dung:
Thứ nhất, ban hành cơ chế, chính sách rút ngắn khoảng cách từ nghiên cứu đến chuyển giao, đặc biệt với các kết quả nghiên cứu của viện, trường, các tổ chức như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ; ưu tiên xây dựng các mô hình điểm, mô hình trình diễn tại nông thôn.
Thứ hai, xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà khoa học, lực lượng khuyến nông và Hội Nông dân để tăng cường hiệu quả chuyển giao kỹ thuật. Lực lượng khuyến nông - “cánh tay nối dài” của Chính phủ cần được tăng cường vai trò trong giai đoạn mới.
Bà Lý kỳ vọng sớm có cơ chế mới về phát triển, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ theo tinh thần Nghị quyết 46.
Đại diện góc nhìn từ hoạt động thương mại nông sản, bà Vương Thị Thương, Giám đốc HTX Nông sản Toàn Thương (Lạng Sơn), cho biết HTX chuyên chế biến các sản phẩm đặc sản địa phương, nổi bật là “hồng vành khuyên treo gió”.
Bà nhìn nhận xu hướng bán hàng nông sản online là tất yếu trong chuyển đổi số, đặc biệt với nông dân vùng cao. Tuy nhiên, thực tế triển khai còn gặp nhiều khó khăn: thiếu nhân lực làm nội dung quảng bá, thiếu người hỗ trợ livestream, hạ tầng Internet không ổn định, dẫn đến việc quảng bá “phải leo núi để hứng sóng”.
Ngoài ra, mục tiêu giảm chi phí thông qua bán hàng online chưa đạt được, bởi HTX phải gánh nhiều loại phí và thuế, khiến giá sản phẩm khó cạnh tranh.
Bà Thương kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành: Hỗ trợ đào tạo kỹ năng bán hàng online cho nông dân và HTX; Đầu tư, nâng cấp hạ tầng Internet tại vùng sâu vùng xa; Nghiên cứu xây dựng các cổng/sàn bán hàng online dành riêng cho nông dân và HTX, đi kèm chính sách hỗ trợ phí bán hàng để giảm phụ thuộc vào các sàn thương mại điện tử hiện nay.
Từ thực tiễn cơ sở, ông Phạm Đức Trọng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thư Lâm (Hà Nội), cho rằng Nghị quyết 57 đã đề cập trúng điểm nghẽn trong thúc đẩy khoa học công nghệ cho nông nghiệp. Tuy nhiên, chi phí đầu tư ban đầu cho chuyển đổi số, máy móc hiện đại còn quá cao so với khả năng tài chính của đa số nông dân và HTX. Các giải pháp công nghệ hiện nay cũng chưa đồng bộ trên toàn chuỗi giá trị.
Ông đề xuất Chính phủ: Xây dựng chương trình hỗ trợ vốn và ưu đãi thuế cho nông dân, HTX khi đầu tư thiết bị khoa học công nghệ, giải pháp chuyển đổi số. Nghiên cứu phát triển mô hình “Làng nông nghiệp công nghệ cao” để trình diễn công nghệ mới, đào tạo kỹ thuật và kết nối doanh nghiệp - HTX - nông dân - nhà khoa học; qua đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp và nông thôn.
