Minh bạch tài chính - chìa khóa cho SME vay vốn

Các SME tại Việt Nam thường đối mặt với nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các gói vay ưu đãi hay nguồn hỗ trợ tài chính từ nhà nước và ngân hàng. Theo bà Hồ Thị Quyên – Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP Hồ Chí Minh (ITPC) - mặc dù hiện có nhiều gói hỗ trợ nhưng thủ tục hành chính phức tạp và thời gian xử lý kéo dài khiến doanh nghiệp gần như “kiệt sức” trước khi nhận được vốn. Ngoài ra, việc đáp ứng các yêu cầu điều kiện khắt khe cũng là một rào cản lớn, tạo ra vòng luẩn quẩn: cần tiền để cải tổ sản xuất nhưng lại cần cải tổ để đáp ứng điều kiện vay.

Trong bối cảnh đó, vấn đề minh bạch tài chính không còn là một lời khuyên mà đã trở thành một yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp. Bà Quyên nhấn mạnh rằng nếu không minh bạch, doanh nghiệp sẽ chậm chân và không thể tham gia vào dòng chảy phát triển. Sự minh bạch về tài chính không chỉ thể hiện sức khỏe và sự chuyên nghiệp của doanh nghiệp mà còn là yếu tố quan trọng để xây dựng lòng tin với các tổ chức cho vay.

Ông Lê Nguyễn Vũ Phương - Giám đốc Tài chính kiêm Kế toán trưởng Sài Gòn Food - chia sẻ rằng việc gọi vốn hay tiếp cận ngân hàng với Sài Gòn Food trở nên dễ dàng nhờ vào chiến lược minh bạch ngay từ đầu. Công ty đã đầu tư vào hệ thống ERP (Enterprise Resource Planning) xuyên suốt từ đầu vào đến đầu ra, giúp báo cáo tài chính luôn sẵn sàng và chính xác. Ông Phương khuyến khích các doanh nghiệp hãy minh bạch những gì có sẵn trên hệ thống.

Bà Phạm Hoài Anh - Giám đốc Thương mại 1C Việt Nam - cho biết, nhiều doanh nghiệp SME còn gặp khó khăn khi triển khai phần mềm vì e ngại về bảo mật dữ liệu. Tuy nhiên, công nghệ hiện đại cho phép các ngân hàng đối tác tích hợp trực tiếp với phần mềm ERP thông qua API, giúp rút ngắn thời gian duyệt khoản vay từ 5-7 ngày xuống chỉ còn 2 giờ nếu doanh nghiệp đồng ý chia sẻ dữ liệu dòng tiền và công nợ phải thu phải trả. Điều này chứng tỏ sự minh bạch trên dữ liệu thực tế chính là sức khỏe và sức mạnh của doanh nghiệp.

Phần mềm ERP không chỉ giúp quản lý hợp đồng, thời hạn thanh toán mà còn cho phép cài đặt hạn mức công nợ, ngăn chặn việc xuất hàng khi khách hàng đạt giới hạn công nợ, từ đó đảm bảo việc thu tiền và giảm rủi ro nợ xấu. Hệ thống cũng hỗ trợ quản lý công nợ nhà cung cấp một cách thông minh, tính toán chiết khấu để giãn công nợ và tối ưu hóa dòng tiền. Đặc biệt, các giải pháp dự báo dòng tiền (cash flow forecast) với các kịch bản khác nhau (xấu nhất, tốt nhất, cơ bản) giúp doanh nghiệp theo dõi dòng tiền hằng ngày, đưa ra quyết định kinh doanh phù hợp. Trong tương lai, việc nhúng trí tuệ nhân tạo (AI) vào các giải pháp phần mềm còn có thể đưa ra cảnh báo dòng tiền kèm theo các phương án xử lý, dựa trên cả dữ liệu nội bộ và phân tích thị trường bên ngoài.

Ông Phương cảnh báo về tình trạng "lời trên giấy mà không thấy tiền đâu" mà nhiều SME thường gặp phải, khi doanh thu, hàng tồn kho, khoản phải thu phải trả và lợi nhuận đều tăng nhưng tiền mặt lại không tăng. Để khắc phục, ông nhấn mạnh việc chủ doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật với kế toán về số tiền còn lại, thu chi hàng tuần để kịp thời đưa ra giải pháp xử lý thiếu hụt. Đây là một lời khuyên thực tế mà công nghệ có thể hỗ trợ hiệu quả, giúp báo cáo trở nên chi tiết và minh bạch hơn.

Trong những giai đoạn khó khăn, Sài Gòn Food không ngừng đầu tư vào công nghệ và đổi mới để phát triển. Quan điểm này đối lập với suy nghĩ của nhiều doanh nghiệp cho rằng kinh tế khó khăn nên tập trung sản xuất kinh doanh mà chưa thể đầu tư cho phần mềm. Tuy nhiên, bà Hoài Anh khẳng định, phần mềm giúp doanh nghiệp biết mình đang yếu ở đâu, mạnh ở đâu, thất thoát ở đâu và cần làm gì để tăng sức cạnh tranh.

Ông Phương cũng chia sẻ về ba tiêu chí để một doanh nghiệp SME có thể vay tín chấp thành công, dựa trên kinh nghiệm của một CEO ngân hàng.

Thứ nhất là chất lượng của người sáng lập (founder), cổ đông (shareholder) và ban lãnh đạo. Đây phải là những người kinh doanh trung thực, có tiếng tăm, tạo dựng niềm tin cho ngân hàng.

Thứ hai là tính minh bạch và ổn định của dòng tiền. Doanh nghiệp có dòng tiền minh bạch, ổn định, được thể hiện qua hệ thống ERP, sẽ là căn cứ để ngân hàng chiết khấu cho vay.

Và thứ ba là mô hình kinh doanh (Business Model) bền vững. Mô hình kinh doanh cần chứng minh khả năng tồn tại và phát triển trong 5-10 năm tới.

Minh bạch tài chính, được hỗ trợ bởi các giải pháp công nghệ tiên tiến như ERP, không chỉ là công cụ giúp SME tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, mà còn là nền tảng vững chắc để quản trị hiệu quả, đưa ra quyết định kịp thời và phát triển bền vững. Đầu tư vào minh bạch tài chính ngay cả trong giai đoạn khó khăn chính là chìa khóa để kiến tạo một tương lai tăng trưởng ổn định và bền vững cho doanh nghiệp Việt.