Một triệu héc ta lúa chất lượng cao: Thí điểm cơ chế chi trả tín chỉ carbon

 >>>Một triệu héc ta lúa chất lượng cao: Hình mẫu về sản xuất lúa giảm phát thải

Dù được nhận định là đề án rất khó, tuy nhiên "nếu thấy khó mà đi không thì không bao giờ đến", Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Quyết định số 1490/QĐ-TTg ngày 27/11/2023 phê duyệt Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”.

Chính phủ vừa ban hành Quyết định số 1490/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”.

Mục tiêu chung của Đề án là hình thành một triệu héc ta vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2030, diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp đạt một triệu héc ta.

Về canh tác bền vững, giảm lượng lúa giống gieo sạ xuống dưới 70 kg/héc-ta, giảm 30% lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học, giảm 20% lượng nước tưới so với canh tác truyền thống. 100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững như 1 phải 5 giảm, tiêu chuẩn sản xuất lúa bền vững (Sustainable Rice Platform - SRP), tưới khô xen kẽ và các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt được chứng nhận và được cấp mã số vùng trồng.

Về tổ chức sản xuất, 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc các tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt trên 70% diện tích; trên 1.000.000 hộ áp dụng quy trình canh tác bền vững.

Về bảo vệ môi trường và tăng trưởng xanh, tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch dưới 8%; 100% rơm được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biến tái sử dụng; giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống.

Về thu nhập người trồng lúa, giá trị gia tăng, giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%, trong đó tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50%.

Về xây dựng thương hiệu và xuất khẩu, lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu chất lượng cao, phát thải thấp chiếm trên 20% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh.

Đề án được triển khai tại 12 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2024 - 2025): Tập trung củng cố các diện tích đã có của Dự án chuyển đổi Nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) là 180.000 héc ta, bao gồm công tác tập huấn, xây dựng kế hoạch, xây dựng hệ thống Đo đạc - Báo cáo - Thẩm định (MRV), kiểm đếm và thí điểm cấp tín chỉ các-bon cho những vùng lúa đạt chuẩn, củng cố các hợp tác xã, duy tu bảo dưỡng một số công trình và chuẩn bị kế hoạch cho giai đoạn 2026 - 2030.

Giai đoạn 2 (2026 - 2030): Xác định cụ thể khu vực trọng tâm để lập dự án đầu tư phát triển vùng lúa chuyên canh chất lượng cao giảm phát thải mới ngoài vùng Dự án VnSAT và sẽ mở rộng thêm 820.000 héc ta. Giai đoạn này sẽ tập trung vào các hoạt động chủ yếu như đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng cho những vùng diện tích mới, tổ chức lại sản xuất, xây dựng chuỗi giá trị, hoàn thiện hệ thống MRV, đồng thời duy trì sản xuất bền vững ở những vùng Đề án trong giai đoạn 2024 - 2025.

>>>Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ IV): Hoàn thiện chuỗi sản xuất gạo Việt

>>>Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (Kỳ III): Khẳng định vị thế gạo Việt

Tiêu chí lựa chọn vùng tham gia Đề án có 4 tiêu chí gồm: Tiêu chí về quy hoạch và cơ sở hạ tầng; Tiêu chí canh tác bền vững và tăng trưởng xanh; Tiêu chí về tổ chức sản xuất; Tiêu chí doanh nghiệp tham gia liên kết.

Đề án đã đề xuất thí điểm chính sách và cơ chế chi trả tín chỉ carbon dựa vào kết quả cho vùng chuyên canh.

Đáng lưu ý, Đề án đã đề xuất thí điểm chính sách và cơ chế chi trả tín chỉ carbon dựa vào kết quả cho vùng chuyên canh.

Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương vùng Đồng bằng sông Cửu Long hướng dẫn tổ chức triển khai Đề án. Phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp xây dựng kế hoạch cụ thể thực hiện Đề án. Tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ hàng năm. Tổ chức sơ kết thực hiện Đề án vào năm 2025 và tổng kết tình hình thực hiện Đề án vào năm 2030.

"Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng, triển khai thực hiện quy định về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm phát thải khí nhà kính phục vụ thực hiện Đề án, phù hợp với quy định quốc tế và điều kiện cụ thể của Việt Nam. Xây dựng, đề xuất thí điểm chính sách và cơ chế chi trả tín chỉ carbon dựa vào kết quả cho vùng chuyên canh", Quyết định nêu rõ.

Được biết, đề xuất về vấn đề này trước đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề xuất Chính phủ cho phép sử dụng nguồn thu từ chi trả tín chỉ carbon để hỗ trợ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp tham gia Đề án và không phải đóng góp vào lượng phát thải cam kết trong Đóng góp Quốc gia tự quyết định của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Quyết định số 1490/QĐ-TTg cũng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chịu trách nhiệm xây dựng hệ thống theo dõi, đánh giá (M&E) dựa trên các chỉ số đầu ra của Đề án và các mục tiêu cụ thể; chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan làm việc và tiếp nhận nguồn vốn tài trợ từ các tổ chức quốc tế.

Về phần mình, thể hiện quyết tâm thực hiện Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, đây là Đề án đã “khởi động” được 1 năm nay. Đây cũng là Đề án rất quan trọng để góp phần xây dựng nền nông nghiệp sinh thái. Tuy nhiên, đây cũng là Đề án còn rất nhiều vấn đề gặp khó khăn.

Mặc dù vậy, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh: "Không có sự thay đổi nào là dễ dàng nhưng nếu không thay đổi sẽ càng khó khăn hơn nữa. Đó là sản xuất lúa gạo với chi phí cao, phát thải cao và không tạo ra ngành hàng lúa gạo bền vững. Do đó, chúng ta cần tiếp tục tháo gỡ các khó khăn của Đề án để triển khai thực hiện".

Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trước đó cũng kiến nghị Phó Thủ tướng quan tâm chỉ đạo Bộ Tài Chính phối hợp với Bộ NN&PTNT xem xét, thống nhất về nội dung dự thảo Nghị định, đặc biệt liên quan đến đề xuất tăng một số mức đầu tư, hỗ trợ đầu tư về bảo vệ và phát triển rừng so với các chính sách hiện hành để sớm trình Chính phủ xem xét, ban hành.

Do đó mà ở Quyết định số 1490/QĐ-TTg vừa được ban hành, Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao chủ trì báo cáo cơ quan có thẩm quyền xác định vốn đầu tư ngân sách nhà nước chi cho đầu tư phát triển theo ngành, lĩnh vực trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hàng năm để thực hiện các dự án theo quy định của Luật Đầu tư công.

Đồng thời, căn cứ khả năng cân đối của ngân sách trung ương, trên cơ sở đề xuất của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành liên quan, Bộ Tài chính chủ trì trình cấp có thẩm quyền bố trí kinh phí sự nghiệp từ ngân sách trung ương để thực hiện các chế độ, chính sách được cấp có thẩm quyền ban hành theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và pháp luật liên quan.

Có thể bạn quan tâm

• Một triệu héc ta lúa chất lượng cao: Hình mẫu về sản xuất lúa giảm phát thải

  04:58, 08/04/2023

• Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ IV): Hoàn thiện chuỗi sản xuất gạo Việt

  03:30, 26/07/2022

• Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (Kỳ III): Khẳng định vị thế gạo Việt

  01:00, 24/07/2022

• Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ II): Giải pháp "6 thông minh"

  04:00, 13/07/2022

• Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ I): Để liên kết lớn không còn… “chậm lớn”

  04:20, 11/07/2022