Nghệ An: Sông Lam đang bị “rút ruột” bởi cát tặc

HỒNG QUANG• 06/08/2023 10:56

Tình trạng “cát tặc” lộng hành trên dòng sông Lam khiến cho nguồn tài nguyên nơi này bị “chảy máu” nghiêm trọng.

Những chuyến tàu “không số” thường xuyên “ngủ ngày, cày đêm” luôn túc trực trên dòng sông Lam

Những chuyến tàu “không số” thường xuyên “ngủ ngày, cày đêm” luôn túc trực trên dòng sông Lam suốt thời gian qua

Mặc dù các cơ quan chức năng cùng chính quyền địa phương đã đưa ra một số biện pháp ngăn chặn, thế nhưng… vẫn chưa được xử lý dứt điểm?!

Câu chuyện “cát tặc” hoành hành ngang dọc trên dòng sông Lam vào lúc nửa đêm đến sáng sớm đã được rất nhiều cơ quan báo chí, truyền thông phản ánh. Thế nhưng, tình trạng này vẫn là một câu chuyện dài và không có hồi kết…

Ngang nhiên càn quét

Thời gian qua, tình trạng “cát tặc” hút trộm trên sông Lam, thuộc địa phận xã Xuân Lam, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An đã và đang diễn ra rất phức tạp, khiến cho dư luận và nhân dân địa phương hết sức bức xúc.

>>Liên tiếp phát hiện và bắt giữ “cát tặc”

Theo đó, qua phản ánh của người dân, khoảng thời gian từ 1h – 3h sáng là thời điểm xuất hiện nhiều tàu thuyền đến khai thác cát “chui” trên sông Lam đoạn qua xã Xuân Lam, huyện Hưng Nguyên. Chúng hoạt động rầm rộ, gây náo động cả một khúc sông. Bên cạnh đó, với phương thức tinh vi, chúng luôn có sự cảnh giác cao độ khi cắt cử các “chim lợn” tỏa ra xung quanh, nếu phát hiện người lạ hay lực lượng chức năng thì dừng hoạt động hoặc tìm cách tháo chạy.

Với khung thời gian và phương thức hoạt động tinh vi trên đã khiến cho chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An khó có thể kiểm soát, xử lý dứt điểm?

Để tìm hiểu thực hư sự việc, vào lúc 1h sáng ngày 25/7, chúng tôi đã có mặt tại xóm 6, xã Xuân Lam, huyện Hưng Nguyên và ghi nhận tại thời điểm này hiện đang có 4 chiếc tàu cát đang hoạt động. Quan sát kỹ hơn, chúng tôi nhận thấy các tàu cát này đều không có số hiệu, dùng máy móc hiện đại, có công suất lớn để thọc những chiếc vòi “bạch tuộc” xuống sâu đáy sông và tận thu nguồn tài nguyên cát.

>>Nam Định: Kiên quyết với “cát tặc”

Nhằm tránh sự dòm ngó của người lạ, các đối tượng đã tắt hết đèn trên tàu và thi thoảng lại soi đèn pin công suất lớn một vòng để kiểm tra rồi mới bắt đầu hoạt động,… Sau gần 2 tiếng đồng hồ, khi đã “ăn no” cát, các tàu nhanh chóng thu vòi rồi di chuyển đến các điểm mỏ hoặc xuôi về phía hạ lưu để “trả hàng”.

Theo ghi nhận của phóng viên, đêm 25/7, có 4 tàu đang khai thác cát “chui” trên dòng sông Lam đoạn thuộc xã Xuân Lam, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An

Theo ghi nhận của phóng viên vào ban đêm, trên dòng sông Lam thường có nhiều tàu đang khai thác cát “chui” trên dòng sông Lam đoạn thuộc xã Xuân Lam, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An

Ông H., một người dân đi cùng chúng tôi cho biết: “Khoảng 10h đêm có 2 chiếc hút đầy họ đã về “trả hàng” dưới khu vực Bến Thủy rồi. Tính cả 4 chiếc này nữa là đêm nay có 6 chiếc khai thác trái phép ở khu vực này.”

“Đêm nào cũng thế, cứ đêm khuya là các tàu này lại bắt đầu hoạt động, hút cát trái phép trên sông Lam. Họ hút chủ yếu cũng chỉ quanh quẩn khu vực xã Xuân Lam, Trung Phúc Cường, Long Xá...Tôi ước tính mỗi đêm mà cả chục chiếc tàu này đi khai thác thì cả ngàn mét khối cát trên sông cứ thế bị rút ruột”, ông T. nói thêm.

Được biết, điệp khúc này mãi cứ lặp đi lặp lại trong suốt nhiều năm nay và dòng sông Lam vẫn liên tục bị “chảy máu” nguồn tài nguyên khoáng sản. Mặc dù nắm bắt được thực trạng trên, thế nhưng, phía chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng vẫn không thể xử lý được dứt điểm?

Trách nhiệm thuộc về ai?

Đem vấn đề này trao đổi với ông Nguyễn Văn Phận, Chủ tịch UBND xã Xuân Lam cho biết, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Lam đoạn qua địa bàn xã rất phức tạp. Đây là địa bàn có giáp ranh với các xã Trung Phúc Cường (huyện Nam Đàn) và xã Đức Châu (huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh), mặt khác có khu vực mỏ cát được cấp phép khai thác của Công ty Phú Thành nữa nên nhiều khi các đối tượng lợi dụng để khai thác trái phép vào ban đêm.

“Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị với Công an huyện và Phòng Cảnh sát môi trường để nhờ vào cuộc xử lý. Và thực tế là đã bắt, xử lý hành chính cũng như hình sự khá nhiều vụ, “treo” nhiều tàu thuyền hút cát. Thế nhưng vẫn không triệt để được, tình trạng khai thác cát trái phép vào ban đêm vẫn cứ thường xuyên diễn ra...”, ông Phận nói.

>>Giải pháp nào chống "cát tặc" ở Tây Nguyên?

Cũng theo ông Phận, xã cũng như phía công an có lập chốt, chòi canh ở sát bờ sông Lam, trong đó có treo kẻng và nhờ ông Phong xóm 9 để canh giữ cũng như để báo với lực lượng chức năng khi có hoạt động khai thác cát trái phép trên sông Lam. Tuy nhiên, dường như phương án này vẫn chưa mang lại hiệu quả triệt để. Thời gian vừa qua tình trạng khai thác cát trái phép vẫn cứ diễn ra. Ngoài ra, phía lực lượng công an cũng có một chiếc xuồng máy để đi tuần tra nhưng thời gian qua đã bị hư hỏng và sửa chưa được nên không có phương tiện ra sông.

Sau khi thấy có người lạ xuất hiện, các đối tượng “cát tặc” nhanh chóng điều khiển tàu rời đi về phía hạ nguồn, rồi mất hút trong đêm tối

Còn ông Hoàng Anh Tiến, Phó chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên thì cho biết, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Lam thì huyện cũng nhận được phản ánh khá nhiều và đã chỉ đạo các lực lượng chức năng, đặc biệt là phía công an huyện vào cuộc xử lý.

“Tôi sẽ chuyển thông tin cho phía Công an huyện để họ có phương án, lập chuyên án để đấu tranh, xử lý tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Lam như đã phản ánh” - Ông Tiến nói thêm.

Theo một số người dân địa phương, nguyên do xảy ra tình trạng trên là bởi hiện nay, trữ lượng cát ở sông Lam đã không còn nhiều như trước; thậm chí, chất lượng cát ở đây có phần thấp hơn so với tiêu chuẩn vì bị ảnh hưởng của vấn đề nhiễm mặn. Chính vì vậy, các tàu thuyền thường lợi dụng đêm tối để hút cát ngoài phạm vi cho phép như ở các bãi bồi người dân đang canh tác nông nghiệp và sát chân đê để có được số lượng nhiều và chất lượng cát đẹp hơn.

Và hiện tượng mất đất sản xuất nông nghiệp, tình trạng xói lở thường xuyên xảy ra tại các khu vực bãi bồi ở xã Xuân Lam, đe dọa trực tiếp đến an toàn đê điều cũng có một phần nguyên nhân từ hoạt động khai thác cát trái phép gây ra. Điều này đã tạo nên sự bất bình đối với người dân địa phương và gây sự bức xúc trong dư luận.

Trong một diễn biến khác, qua tìm hiểu chúng tôi được biết, cuối tháng 7 vừa qua, Sở TN&MT tỉnh Nghệ An đã có văn bản số 5153/STNMT-KS ngày 31/7/2023 gửi cho các địa phương về việc tăng cường công tác bảo vệ khoáng sản chưa khai thác.

Trong nội dung, có nêu rõ: Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và tăng cường các biện pháp để ngăn chặn các hoạt động khai thác khoáng sản trái phép cũng như quản lý chặt chẽ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. Nghiêm cấm mọi hoạt hoạt động khai thác của các nhân, tổ chức khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép khai thác theo quy định. Xử lý nghiêm các tổ chức, cán bộ có liên quan trên địa bàn để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép...

Mặc dù công văn quyết liệt là vậy, thế nhưng, một nghịch lý đang xảy ra trên địa bàn xã Xuâm Lam, huyện Hưng Nguyên, đó là tình trạng khai thác cát trái phép, hoạt động “chui” về đêm vẫn thường xuyên xảy ra. Vậy, dư luận cho rằng, trách nhiệm này thuộc về ai?