Nghị định 35/2022 về quản lý khu công nghiệp - Bài 2: Gỡ nút thắt nhà ở công nhân

>>> Nghị định 35/2022/NĐ-CP về quản lý KCN, KKT: Cơ hội và thách thức

>>> Nghị định 35/2022/NĐ-CP: "Khơi thông" các điểm nghẽn đón dòng vốn đầu tư mới

Khi dịch COVID-19 được kiểm soát, nền kinh tế đang phục hồi mạnh mẽ. Các địa phương trên cả nước tiếp tục đẩy mạnh phát triển khu, cụm công nghiệp và tuyển dụng nguồn lao động. Để đáp ứng nhu cầu, giữ chân được người lao động thì việc giải quyết những vấn đề căn cơ như nhà ở, các thiết chế thiết yếu cho công nhân ở các KCN là vô cùng quan trọng.

Tại Diễn đàn "Triển khai Nghị định 35/2022/NĐ-CP quản lý Khu công nghiệp và Khu kinh tế” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức, các diễn giả đều nhận định rằng, Nghị định 35 có rất nhiều điểm mới, trong đó có vấn đề về nhà ở công nhân trong KCN.

PGS.TS. Lưu Đức Hải - Viện trưởng Viện nghiên cứu Đô thị và Phát triển Hạ tầng cho biết: “Việc điều chỉnh Nghị định qua các thời kỳ cho thấy mỗi lần chỉnh sửa là một lần tiến bộ, có nhiều cơ chế chính sách thuận lợi hơn cho quá trình công nghiệp hoá. Có nhiều đổi mới hơn trong Nghị định 35, trong đó có 4 điểm mới quan trọng nói về nút thắt nhà ở công nhân”.

Cụ thể, theo ông Hải, tại khoản 4 mục D của Nghị định 35 có nói tới: “Có quỹ đất thiểu bằng 2% tổng diện tích khu công nghiệp để quy hoạch xây dựng nhà ở công trình dịch vụ tiện ích cho người lao động làm việc tại các KCN”. Như vậy, Chính phủ đã chú ý tới việc một địa phương khi quy hoạch KCN cần quy hoạch 2% để xây dựng nhà ở cho người lao động. Đây là điểm gỡ nút thắt đầu tiên, tạo tiền đề cho các địa phương, chính quyền 63 tỉnh, thành phố đồng hành cùng doanh nghiệp tạo quỹ đất cho người công nhân có nhà ở.

Cũng theo ông Hải, tại mục 7 điều 9 về điều kiện đầu tư hạ tầng KCN quy định: “Có quy hoạch khu nhà ở và các công trình dịch vụ tiện ích công cộng cho người lao động hoặc các KCN được cơ quan nhà nước quy định về nhà ở”.

>>> Nghị định 35/2022/NĐ-CP: "Cú hích" chính sách phát triển khu công nghiệp

>>> [TRỰC TIẾP] Triển khai Nghị định 35/2022/NĐ-CP về quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế

So sánh với thời kỳ trước, ông Hải nhận định, cách đây 30 năm, trong KCN không quy định phải có nhà ở, cũng không có văn bản nào quy định KCN không có nhà ở thì ai lo nhà ở cho người lao động. Việc giải quyết nhà ở khi đó chỉ phục vụ theo nhu cầu lao động mà không có quy hoạch lâu dài cho vấn đề nhà ở. Tuy nhiên, tại Nghị định 35, ở mục 2 và 3 điều 33 đã quy định: “Phát triển KCN đô thị dịch vụ được đầu tư đồng bộ bao gồm nhà ở, công trình giáo dục đào tạo, công trình nghiên cứu, y tế, thể thao, văn hoá…”.  Ngoài ra, tại điều 56 nghị định này cũng quy định cụ thể quyền hạn trách nhiệm của quản lý nhà nước thuộc về Bộ xây dựng.

“Trước đây, Bộ xây dựng đứng ngoài các văn bản quy định về nhà ở ở các KCN, khu kinh tế. Như vậy trách nhiệm đã được giao đến Bộ Xây dựng”, ông Hải nhận định.

Đồng quan điểm với PGS.TS. Lưu Đức Hải, bà Trần Thị Tố Loan - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Sao Đỏ cho biết, Nghị định 35 đã có rất nhiều thay đổi tiến bộ so với Nghị định 82, trong đó có vấn đề về nhà ở công nhân. Cụ thể, trong Nghị định 82 trước đây, người lao động không được ở tại trong KCN mà chỉ có lao động là chuyên gia nước ngoài được ở lại với điều kiện được sự đồng ý của UBND cấp tỉnh. Tuy nhiên, ở trong Nghị định 35 lần này thì tất cả cơ sở lưu trú để cho người lao động ở lại trong KCN lại được khuyến khích đầu tư.

Cũng theo bà Loan, trước đây, để đưa được nhà ở công nhân về KCN rất phức tạp. Cụ thể, Tập đoàn Sao Đỏ đã phải đưa toàn bộ diện tích dành cho nhà ở công nhân phải ra khỏi KCN bằng thủ tục xin chủ trương điều chỉnh toàn bộ quy mô của KCN; điều chỉnh lại giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, quyết định giao đất và thậm chí là cả sổ đỏ. Nhưng tại Nghị định 35 hiện nay đã có một quy định là có thể xây dựng các cơ sở lưu trú cho người lao động trên đất hành chính dịch vụ. Nghĩa là nếu một KCN đã có quy hoạch phần đất dành cho dịch vụ thì không phải xin cấp phép, thay đổi bất cứ điều gì cả. Doanh nghiệp KCN có thể ngay lập tức xây dựng các cơ sở lưu trú dành cho người lao động.

“Trong quy định này cũng thể hiện một điểm rất tiến bộ của Nghị định 35, đó là phân quyền mạnh mẽ hơn và giao nhiều trách nhiệm hơn cho UBND cấp tỉnh. Nghĩa là có những thay đổi, điều chỉnh mà ở mức độ vừa phải, thậm chí là quy mô của KCN có thể phê duyệt ngay ở cấp tỉnh, thay vì trước đây chúng ta phải lên tận Trung ương. Như vậy có thể thấy rằng Nghị định 35 đang hỗ trợ tích cực cho hoạt động triển khai của KCN”, bà Loan nhấn mạnh.

Nghị định 35 được ban hành đã khẳng định vấn đề hạ tầng xã hội của người lao động trong KCN đã được quan tâm hơn rất nhiều. Đây là tiến bộ quan trọng nhấn mạnh câu chuyện đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Tuy nhiên, PGS.TS. Lưu Đức Hải - Viện trưởng Viện nghiên cứu Đô thị và Phát triển Hạ tầng cũng cho biết thêm: “Nghị định 35 chưa giải quyết được các vấn đề về nhà ở cho người lao động tại KCN, KKT. Do đó, Chính phủ và các cơ quan liên quan cần tiếp tục nhiều vấn đề”.

Còn theo bà Trần Thị Tố Loan - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Sao Đỏ cho biết: “Một KCN có thể bao gồm những yếu tố của KCN, phân khu KCN khác nhau và nó đều hỗ trợ cho các nhà đầu tư thứ cấp. Trong tương lai, chúng tôi cũng mong nghị định có sự thay đổi để phù hợp hơn với tình hình thực tế của KCN cũng như là nhu cầu của nhà đầu tư. Nhưng ít nhất tại thời điểm này, tôi thấy Nghị định 35 rất tiến bộ so với Nghị định 82. Có rất nhiều việc chúng ta có thể bắt tay vào làm luôn thay vì phải chờ đợi như trước đây”.