Gửi bình luận
Không “ly hương” nhưng vẫn “ly nông”, người nông dân Thái Bình đang quay lưng với cây lúa. Thế nhưng, để chống hoang hóa cho hàng nghìn ha ruộng bỏ hoang lại là việc…khó như lên trời.
Xót xa những thửa ruộng bỏ hoang
Xã An Đồng, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình trước đây là xã thuần nông. Khoảng 10 năm trở lại đây trên địa bàn xã và vùng lân cận xuất hiện các nhà máy da giày, công ty,…lực lượng lao động ở nông thôn đã thoát ly để làm công nhân.
Chị Nguyễn Thị H, thôn Tây Lễ Văn – một công nhân Công ty Dũng Thắng trên địa bàn xã An Đồng cho biết, lương cứng và làm thêm giờ mỗi tháng mang lại cho chị thu nhập khoảng 7 – 10 triệu đồng/tháng tức là bằng cấy 1 mẫu lúa/vụ.
“Làm công nhân tuy có gò bó về thời gian nhưng bù lại chẳng phải dầm mưa dãi nắng, chân lấm tay bùn mà lại có thu nhập cao nên thanh niên chúng em chẳng dại gì phải làm nông nghiệp nữa. Nhà em giờ chỉ cấy khoảng 2 sào để lấy thóc ăn mỗi vụ, còn lại để ruộng không” – chị H tâm sự.
Những thửa ruộng bỏ hoang, xót xa!
An Đồng chỉ là số ít trong nhiều xã của huyện Quỳnh Phụ mà người nông dân bỏ ruộng để làm nghề khác. Ông Nguyễn Văn Nhất – Bí thư Đảng ủy xã cho biết, hiện An Đồng có khoảng 20 ha đất nông nghiệp bị bỏ hoang, người dân không tha thiết với cấy lúa nữa vì vất vả, thu nhập thấp.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thái Bình, diện tích đất cấy lúa bỏ hoang của vụ mùa năm 2019 là 1.560 ha, tăng gần gấp đôi so với vụ xuân 2019. Trong đó, các địa phương có diện tích bỏ hoang nhiều như huyện Vũ Thư, Kiến Xương, Quỳnh Phụ, Thái Thụy.
Ông Trần Đức Toản - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vũ Thư cho biết, trong vụ mùa năm 2019, toàn huyện có 301,77ha ruộng bị bỏ hoang. Trong đó, 2/3 diện tích ruộng bỏ hoang là đất giao cơ bản, thậm chí ở nhiều vùng được coi là “bờ xôi, ruộng mật”; 1/3 diện tích bỏ hoang ở quỹ đất 5% của các xã. 25/41 Hợp tác xã nông nghiệp trong toàn huyện có diện tích ruộng bị bỏ hoang, trong đó một số địa phương có diện tích ruộng bỏ hoang lớn như: Hòa Bình 52 ha, Vũ Đoài 34,6 ha, Phúc Thành 27 ha, Minh Lãng 25,43 ha,...
Trước đây, Thái Bình chọn cây lúa là chủ lực phát triển kinh tế. Đặc biệt, trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ thì Thái Bình là hậu phương mạnh về lương thực cho miền Bắc với hình ảnh “chị hai 5 tấn”. Giai đoạn 1965-1974, Thái Bình đã đóng góp cho Nhà nước hơn một triệu tấn thóc. Trong khi địa phương này chỉ chiếm 5% diện tích đất đai của miền Bắc, nhưng đã đóng góp từ 10 đến 12% tổng số lương thực. Năm 1966, Thái Bình là tỉnh đầu tiên đạt năng suất 5 tấn thóc/ha.
Tuy nhiên, đó là chuyện của 50 năm trước.
Những thửa ruộng bỏ hoang trên cánh đồng xã Hòa Bình, Vũ Thư, Thái Bình.
Tìm giải pháp đưa nông nghiệp trở lại
Theo GS.TS Võ Tòng Xuân, câu chuyện nông nghiệp ở Việt Nam giống như ở Nhật những năm 1960. Sau chiến tranh, công nghiệp ở Nhật phát triển đã thu hút lao động nông thôn vào các nhà máy, xí nghiệp dẫn đến nguy cơ khủng hoảng về lương thực. Tuy nhiên, Nhật Bản đã ban hành Luật Hợp tác xã (HTX) để nhanh chóng đưa nông nghiệp trở lại. Theo đó, giá nông sản sẽ được đẩy cao thông qua việc nông dân ra nhập HTX và sản xuất theo quy trình, kỹ thuật thì sẽ được mua lúa với giá cao, nhà nước sẽ bù lỗ cho HTX. Như vậy, nông dân sẽ có thu nhập cao như làm công nhân. Và nông dân khi đã ổn thì bán lại nông sản cho HTX với giá thấp.
“Nếu người nông dân Thái Bình nói riêng và miền Bắc nói chung nếu cứ bám cây lúa sẽ còn nghèo. Vì cây lúa miền Bắc phải đối mặt với 4 kẻ thù trong năm đó là, mùa hè thì chống hạn, mùa đông chống rét, mùa xuân – thu thì chống ngập úng, chưa kể các loại sâu bệnh. Nếu muốn người nông dân thoát nghèo, chính quyền cần mạnh dạn chuyển đổi. Các HTX cần đứng ra tìm đầu ra cho nông sản như: xuất khẩu, tiêu thụ trong nước thì mới đảm bảo được thu nhập cho nông dân. Ví dụ, cây vải thiều là cây thế mạnh ở miền Bắc thế nhưng để vải thiều xuất khẩu ra thị trường các nước khác cần phải đòi hỏi 1 quy trình sản xuất, bảo quản đủ tiêu chuẩn.” – GS. TS Võ Tòng Xuân cho biết.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi ở Thái Bình cũng không hề đơn giản. Theo ông Nguyễn Văn Nhất – Bí thư Đảng ủy xã An Đồng (huyện Quỳnh Phụ) cho biết, chính quyền xã An Đồng đã vận động bà con nhân dân không bỏ ruộng, tuy nhiên người nông dân vẫn không mặn mà với cây lúa. Trước đây, đã từng có doanh nghiệp đặt vấn đề thuê ruộng của bà con để chuyển mô hình sản xuất. Tuy nhiên, nhiều hộ nông dân lại không muốn cho thuê đất nông nghiệp với lý do…để lấy đền bù khi có dự án nên ruộng cứ bỏ hoang.
Có thể bạn quan tâm
17:00, 17/08/2019
05:00, 30/11/2019
09:20, 25/11/2019
Ông Đoàn Mạnh Hà, Giám đốc HTX nông nghiệp xã Hòa Bình (huyện Vũ Thư) cho rằng, đối với các diện tích đất cấy lúa kém hiệu quả nằm gần các khu dân cư, khu xen kẹt, chéo méo, khi quy hoạch không làm phá vỡ mặt bằng cấy lúa chung thì các cấp chính quyền nên tạo điều kiện để nông dân chuyển đổi sang nuôi trồng các loại cây, con khác nhằm cho hiệu quả kinh tế cao hơn cấy lúa.
Thậm chí, có những phương án “mạnh tay” như với những diện tích đất sản xuất nông nghiệp mà bị bỏ hoang, không sản xuất 2 - 3 vụ liên tiếp thì địa phương sẽ thu hồi để giao cho tổ chức, cá nhân khác có nhu cầu sản xuất được đưa ra.
Tuy nhiên, chính quyền địa phương vẫn lo ngại việc phá vỡ mặt bằng quy hoạch đất trồng lúa chung cũng như lo ngại việc “xé rào” trong chính sách. Bởi vậy, những cánh đồng hoang ở Thái Bình vẫn ngày một lan rộng.
