Những siêu xe biếu, tặng đã trốn thuế như thế nào?

Những ngày qua, thông tin về đường dây nhập siêu xe dưới dạng biếu, tặng tiếp tục là tâm điểm dư luận. Mặc dù phía hải quan khẳng định không thất thu thuế, nhưng sau khi đường dây này bị báo chí phanh phui, một số chiếc xe cụ thể được báo nêu tên, cơ quan chức năng đã âm thầm truy thu thuế. Chưa kể, các cục hải quan chuyên cấp phép, làm thủ tục nhập ô tô biếu tặng thừa nhận, cán bộ công chức vẫn còn những thiếu sót trong quá trình thu thập thông tin xác định trị giá xe để tính thu thuế. Trong khi đó, C03 (Bộ Công an) và PC03 các tỉnh vẫn đang thu thập hồ sơ để xác minh.

Xung quanh những chiêu trò để trốn thuế qua vụ việc này, trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, luật sư Nguyễn Thành Luân – Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Việt cho rằng, thực tế, dù quy định đã rất chặt chẽ, song hiện nay hiện tượng lợi dụng việc nhập khẩu xe ô tô dưới hình thức tặng cho sau đó thực hiện mua bán, kinh doanh đang diễn ra trên thực tế. Các đối tượng chủ yếu tạo ra các doanh nghiệp ảo, hay nhờ những cá nhân khác đứng tên để nhận xe biếu tặng, sau khi hoàn tất thủ tục thì đưa xe vào kinh doanh nhằm trốn tránh nghĩa vụ thuế.

Theo quy định của pháp luật thuế hiện hành, do không thuộc các trường hợp được miễn thuế, xe ô tô nhập khẩu dưới hình thức biếu tặng vẫn phải chịu các mức thuế thông thường áp dụng với xe ô tô nhập khẩu, đó là: thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng.

Tuy nhiên, luật sư Luân cho biết, hành vi trốn thuế có thể xảy ra trong quá trình tính thuế giá trị gia tăng khi giá xe được xác định thấp hơn giá trị thực, khiến cho số thuế phải nộp giảm đi đáng kể. Đặc biệt, do các xe biếu tặng đa số là xe sang, được định giá cao bằng ngoại tệ, tương ứng với giá trị lớn hơn nhiều lần khi quy đổi sang tiền Việt Nam.

Do đó, nếu kê khai sai giá trị của xe sẽ dẫn tới khoản thuế bị thất thu là khá lớn. Ngoài ra, có thể kể đến việc cá nhân, doanh nghiệp sau khi được tặng cho xe, không tiến hành hạch toán giá trị của xe vào khoản thu nhập của cá nhân, doanh nghiệp, làm giảm số thuế thu nhập cá nhân, thu nhập doanh nghiệp phải nộp, cũng dẫn tới việc thất thu thuế.

>>Chiêu trò trốn thuế hàng chục tỉ đồng của “ông chủ” kinh doanh phế liệu

“Trong các trường hợp như vậy, sai phạm có thể xuất phát từ hai phía, đó là cả doanh nghiệp và cơ quan hải quan. Bởi lẽ giá trị và giá cả của các loại xe sang đều được nhà sản xuất niêm yết rõ, chưa kể đến việc có các cơ quan chuyên môn có khả năng thẩm định giá (đối với cả xe trước và sau sử dụng)” - luật sư Luân cho biết.

Vì vậy, theo luật sư Nguyễn Thành Luân, việc xác định sai giá của xe ô tô được tặng cho đa số là do sự móc nối giữa doanh nghiệp và cơ quan hải quan, nhằm làm giảm số thuế phải nộp. Trong các trường hợp như vậy, cơ quan thuế có thể tiến hành ấn định số thuế mà doanh nghiệp buộc phải nộp, trường hợp doanh nghiệp, cá nhân vẫn cố tình vi phạm, thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Điều 16, 17 Nghị định 125/2020/NĐ-CP về hành vi khai sai hồ sơ thuế hoặc trốn thuế, mức phạt cao nhất lên đến 3 lần số thuế phải nộp.

Trường hợp có dấu hiệu tội phạm, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội "Trốn thuế" theo Điều 200 Bộ luật Hình sự với mức phạt tù cao nhất lên đến 07 năm hoặc phạt tiền lên đến 4.500.000.000 đồng (chưa kể hình phạt bổ sung).

Đưa ra đề xuất để hạn chế tình trạng trên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Việt cho rằng, việc nhập khẩu siêu xe theo hình thức quà biếu, quà tặng là một trong những phương thức mới được nhiều đối tượng sử dụng nhằm trốn thuế. Do đó, để hạn chế tình trạng này, cần sớm siết chặt những quy định liên quan đến lĩnh vực này nhằm tránh thất thu ngân sách, bảo đảm môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu xe ô tô.

“Bên cạnh đó, cần tăng cường rà soát các cơ sở kinh doanh ô tô tại các địa phương để kịp thời phát hiện các hành vi gian lận, trốn thuế, từ đó có phương án xử lý theo quy định của pháp luật và tiến hành truy thu thuế đối với các cơ sở kinh doanh trên”, luật sư Nguyễn Thành Luân chia sẻ.

Trước những bất thường liên quan đến nhập khẩu ô tô biếu tặng, mới đây Ủy ban kiểm tra Trung ương yêu cầu Tổng cục Hải quan phải làm rõ việc chênh lệch giá giữa xe ô tô nhập khẩu biếu tặng với xe nhập kinh doanh thương mại, lý do chênh lệch. Để có số liệu báo cáo theo yêu cầu của Ủy ban kiểm tra Trung ương về tình hình xe nhập khẩu biếu tặng, Tổng cục Hải quan yêu cầu 6 Cục Hải quan gồm: TP. Hà Nội, TP. Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Bà Rịa–Vũng Tàu, TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Ninh thống kê so sánh giá xe ô tô nhập khẩu dưới 9 chỗ ngồi giữa loại hình quà biếu tặng với xe nhập kinh doanh thương mại từ năm 2012 đến 31/5/2022. Các cục phải nêu rõ chủng loại xe, giá khai báo của doanh nghiệp, cá nhân nhập, giá do hải quan xác định; chênh lệch giá xác định của Hải quan đối với xe thương mại và xe nhập khẩu biếu tặng, lý do… Trước đó, liên quan đến vấn đề này, Văn phòng Chính phủ cũng đã có Công văn 3209/VPCP-KTTH truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái về việc xử lý thông tin nêu trên. Theo đó, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái giao Bộ Công an, Bộ Tài chính theo chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương, kiểm tra, xác minh thông tin. Trường hợp phát hiện vi phạm xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.