"Phá" điểm nghẽn hạ tầng giao thông để tạo trụ động lực phát triển kinh tế phía Nam

Đó là ý kiến của các chuyên gia trước những bước tiến và chuyển mình mạnh mẽ và chuẩn bị cán đích tại các dự án hạ tầng giao thông trọng điểm phía Nam.

Phá điểm “nghẽn” hạ tầng giao thông

Theo TS Nguyễn Viết Thuận - Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, ở các nước phát triển, quy hoạch và đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông luôn luôn đi trước một bước để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội. Và ở Việt Nam nói chung, các tỉnh phía Nam nói riêng nếu chúng ta muốn phát triển đột phá thì chắc chắn cũng không thể đứng ngoài lằn ranh này. Sở dĩ, hạ tầng giao thông được ví như là mạch máu của một nước. Do đó, nếu phá được điểm “nghẽn” về hạ tầng giao thông sẽ có lợi cho nền kinh tế, hàng hóa sản xuất, xuất khẩu được lưu thông, người dân đi lại thuận tiện. Và đây chính là mục tiêu mà chúng ta cần phải hành động nhanh, hành động ngay.

Cũng theo TS Thuận, hệ thống hạ tầng giao thông đường bộ Việt Nam qua nhiều năm phát triển đã tạo nên một hình hài thực sự là “mạch máu” của nền kinh tế. Trong đó, cao tốc Bắc – Nam được xác định là mạch máu chủ đang hình thành sẽ có nhiệm vụ kết nối các đường vành đai và cùng với đó là hệ thống đường quốc lộ, đường tỉnh, liên tỉnh, đường liên huyện...

Nhìn lại hàng loạt các công trình đầu tư công tại khu vực phía Nam nói chung, TP HCM nói riêng đồng loạt công bố khánh thành và đưa vào vận hành trong những ngày cuối năm 2024 và đầu năm 2025, là những tín hiệu vui về sự nỗ lực của các địa phương trong việc “gỡ” điểm nghẽn về hạ tầng giao thông kết nối phía Nam để bứt phá. Bên cạnh đó, các dự án chuẩn bị hoàn thành cũng như các dự án sắp, và sẽ khởi công mới cũng đang hứa hẹn sẽ giúp khu vực phía Nam hình thành một mạng lưới liên kết liền mạch, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cho toàn vùng.

Đơn cử, tuyến đường cao tốc Bến Lức - Long Thành với chiều dài khoảng 58km, đi qua 3 tỉnh, thành: Long An, Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh khi hoàn thành sẽ là trục giao thông kết nối không chỉ của nội vùng Đông Nam Bộ, mà còn đóng vai trò kết nối giữa vùng Đông Nam Bộ với khu vực Tây Nam Bộ để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Tiếp sau sự kiện thông xe tạm 2 đoạn tuyến của đường cao tốc Bến Lức - Long Thành, ngày mùng 4 Tết, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phát lệnh khởi công Dự án Đường bộ cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành đoạn qua tỉnh Bình Dương. Và một khi đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, hình thành sẽ có nhiệm vụ kết nối từ đường vành đai 3 TP HCM đến thị xã Chơn Thành (tỉnh Bình Phước). Đây là đường cao tốc đầu tiên kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với Bình Dương, Bình Phước và sẽ tiếp tục liên thông với đường cao tốc Chơn Thành - Gia Nghĩa (Đắk Nông) để kết nối lên Tây Nguyên.

“Việc đầu tư xây dựng đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Thủ Dầu Một - Chơn Thành không chỉ kết nối vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, mà còn tạo động lực phát triển cho các địa phương, mở ra không gian phát triển mới, kết nối với khu vực Tây Nguyên, tạo liên kết vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của các địa phương trong khu vực và cả nước”, TS Nguyễn Viết Thuận nhấn mạnh.

Tạo trụ động lực phát triển kinh tế

Đồng quan điểm, PGS, TS Trần Chủng - Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), cho rằng mục tiêu phát triển hệ thống hạ tầng giao thông nói chung, cao tốc, các đường vành đai, liên tỉnh, liên huyện… không chỉ là nhiệm vụ kích hoạt nền kinh tế nội địa mà còn tạo trụ động lực để hấp dẫn, thu hút các nguồn lực quốc tế đến Việt Nam.

Cũng theo PGS, TS Trần Chủng, tính đến nay, về cơ bản chúng ta đã về đích hơn 600km đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Và kỳ vọng trong năm 2025 chúng ta có thể phấn đấu được 3.000km đường cao tốc và năm 2030 là khoảng 5.000km đường cao tốc.

“Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; Đường vành đai 3 - Thành phố Hồ Chí Minh, đang tạo ra nhiểm điểm sáng. Bởi, đối với cả 2 dự án này, kế hoạch đề ra là phải cơ bản hoàn thành xây dựng vào cuối năm 2025 và đưa vào khai thác đồng bộ trong năm 2026. Đặc biệt, một trong những dự án hạ tầng giao thông lớn nhất của cả nước là Dự án Cảng hàng không quốc tế (sân bay) Long Thành giai đoạn 1 sẽ cơ bản hoàn thành xây dựng để đưa vào khai thác. Do đó, yêu cầu về việc đồng bộ mạng lưới hạ tầng giao thông kết nối để khai thác tối đa hiệu quả Dự án Sân bay Long Thành giai đoạn 1, nhằm tạo bệ đỡ, trụ cột để tạo đà phát triển kinh tế cho khu vực phía Nam nói riêng, cả nước nói chung, là nhiệm vụ hết sức cấp bách và cần phải thực hiện cho bằng được mới hy vọng đạt được kết quả cao” - PGS, TS Trần Chủng nhấn mạnh.

Đáng chú ý, trước đó, chia sẻ với báo chí về ý nghĩa của việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông phía Nam nói chung, TP HCM nói riêng, ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, nguyên Chủ tịch UBND TP HCM, cho rằng để đạt được mục tiêu tăng trưởng hai con số đến năm 2030, TP HCM cần một lượng vốn đầu tư rất lớn, bao gồm 1,1 triệu tỷ đồng từ ngân sách công và 3,3 triệu tỷ đồng từ nguồn lực ngoài ngân sách. Trong đó, xác định những lĩnh vực trọng điểm cần ưu tiên đầu tư, gồm hạ tầng giao thông, đô thị, công nghệ thông tin, khoa học - công nghệ, và xã hội. Tuy nhiên, việc huy động và sử dụng nguồn vốn khổng lồ này đặt ra không ít thách thức, từ việc đảm bảo tiến độ giải ngân, hoàn thiện hồ sơ quy hoạch, đến việc thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Đặc biệt, các dự án được ưu tiên sẽ tập trung vào việc cải thiện giao thông kết nối, như hệ thống đường sắt đô thị (Metro), Cảng biển quốc tế Cần Giờ và các dự án trung tâm tài chính. Đồng thời, triển khai các dự án hạ tầng xã hội nhằm nâng cao chất lượng sống cho người dân, giải quyết vấn đề ngập nước, ô nhiễm môi trường, và thiếu hụt cơ sở giáo dục, y tế. Song, với kế hoạch trên, dự kiến đến năm 2030 kết cấu hạ tầng giao thông, đô thị chắc chắn sẽ cơ bản đồng bộ, góp phần tạo động lực phát triển kinh tế cho TP HCM nói riêng và các tỉnh phía Nam nói chung.