Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam: Lo ngại tính khả thi về mặt huy động vốn
Ủy ban Quản lý vốn đánh giá hình thức đầu tư PPP với tỷ lệ Nhà nước 80% theo đề xuất của Bộ GTVT là rất cao, khó khả thi.
Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vừa có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư tham gia ý kiến thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.
Trong đó, Ủy ban cho rằng, hình thức đầu tư PPP với tỷ lệ Nhà nước 80% theo đề xuất của Bộ GTVT là rất cao, cho thấy tính khả thi dự án không cao, không đủ khả năng thu hút vốn tư nhân tham gia, thu hồi vốn đầu tư.
Đặc biệt, về mặt quy hoạch, Dự án này thực hiện trong 30 năm, từ năm 2020 đến 2050, tuy nhiên quy hoạch tổng thể phát triển giao thông đường sắt mới xây dựng cho đến năm 2020 và tầm nhìn tới 2030. Như vậy, dự án đường sắt đã vượt tầm nhìn quy hoạch nên sẽ có nhiều vấn đề phát sinh, như: kỹ thuật, giá thành vật tư, thiết bị, tỉ lệ trượt giá, chi phí nhân công…
Thực tế, các dự án đường sắt đô thị có tỷ lệ tăng tổng mức đầu tư rất lớn, có dự án tăng tới 2,7 lần trong vòng 10 năm (Dự án metro Bến Thành-Suối Tiên). Trong khi đó, tổng mức đầu tư là cơ sở xác định hiệu quả đầu tư, chuẩn bị nguồn lực đầu tư do đó đề nghị làm rõ cơ sở xác định và tính chuẩn xác của tổng mức đầu tư đã đề xuất…
Đặc biệt là cần tính đến khi Cảng hàng không Long Thành đi vào vận hành và tuyến đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía Đông đi vào sử dụng và Sân bay Tân Sơn Nhất được mở rộng…
Ủy ban này cũng đề nghị Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư đánh giá kỹ hơn về đề xuất này, đặc biệt lưu ý khả năng cân đối thu chi ngân sách nhà nước, vấn đề nợ công khi thực hiện đầu tư dự án. Ủy ban cho rằng phương thức đầu tư cần phải được tính toán, xác định trên cơ sở hiệu quả đầu tư, khả năng thu hút đầu tư của dự án. Một vấn đề quan trọng nữa là về công nghệ, việc lựa chọn công nghệ, kỹ thuật rất quan trọng ảnh hưởng đến công tác vận hành, yếu tố kinh tế, an toàn.
Vì vậy, cần có tư vấn độc lập đủ năng lực, tính khách quan có phân tích đề xuất của Bộ Giao thông vận tải về cơ sở kỹ thuật, kinh tế khi chọn phương án 3 (nâng cấp tuyến đường hiện hữu và xây mới tuyến cao tốc với vận tốc thiết kế 350 km/giờ) để thực hiện.
Trước đó, tháng 2/2019, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) trình Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Dự án có chiều dài toàn tuyến khoảng 1.599 km, nối Hà Nội - TP.HCM, tổng mức đầu tư khoảng 58,71 tỷ USD; với tốc độ khai thác đoàn tàu 320 km/h; phân kỳ đầu tư hai giai đoạn 2020-2032 và 2032-2050.
Tuy nhiên, Bộ KH-ĐT đưa ra phương án chỉ 26 tỷ USD, rẻ hơn 32 tỷ USD so với phương án Bộ GTVT trình Thủ tướng.
Liên quan đến dự án đường sắt tốc độ cao, đại diện Bộ GTVT cho biết, hiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đang được Hội đồng thẩm định Nhà nước đánh giá, làm rõ về đề xuất dự án, trong đó có hình thức đầu tư và huy động vốn mà Bộ GTVT đề xuất.