CPI năm 2020 dưới 4%: Thách thức lớn

Dự báo giá thịt lợn dự kiến sẽ tiếp tục tăng những tháng đầu năm 2020.

Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV đã thông qua Nghị quyết về kế hoạch phát triển Kinh tế - xã hội năm 2020 trong đó đề ra chỉ tiêu tăng trưởng GDP ở mức 6,8%; tốc độ tăng giá tiêu dùng (CPI) dưới 4%.

Trong ba năm qua Chính phủ đã kiểm soát lạm phát rất thành công, với mức tăng lần lượt là 3,53%; 3,54% và 2,79%, đều thấp hơn mục tiêu 4% Quốc hội đề ra. Tuy nhiên, trong cuộc họp cuối tuần qua, Tổng cục trưởng Thống kê Nguyễn Bích Lâm cho rằng năm 2020 sẽ rất khó đạt được mục tiêu này. 

CPI bình quân năm 2019 ước tăng khoảng 2,7% - 2,8%

Ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, mặt bằng giá thị trường năm 2019 biến động theo hướng tăng cao trong tháng diễn ra Tết Nguyên đán Canh Tý, giảm nhẹ trong tháng 3, tăng dần trở lại trong hai tháng tiếp theo, sau đó giảm vào tháng 6 và tiếp tục tăng các tháng cuối năm. CPI các tháng cũng tăng, giảm theo xu hướng của giá thị trường. 

Theo ông Tuấn, diễn biến chỉ số giá trong năm 2019 tương đối sát với dự báo từ đầu năm, nằm trong kịch bản tăng thấp. CPI hàng tháng đều tăng so với tháng trước, tăng nhiều nhất là tháng 2 với 0,8%, tháng 11 tăng 0,96%, tăng thấp nhất là tháng 7 với 0,18%. Riêng CPI tháng 3 giảm 0,21% và tháng 6 giảm 0,09%. 

“CPI tháng 12 ước tăng từ 1% - 1,1% so với tháng trước và CPI bình quân năm 2019 ước tăng khoảng 2,7% - 2,8% so với cùng kỳ năm 2018” - ông Nguyễn Anh Tuấn nói.

Các nguyên nhân chủ yếu làm tăng CPI trong năm 2019 là do một số mặt hàng tăng giá theo quy luật hàng năm như: Giá một số nhóm mặt hàng tiêu dùng tăng vào dịp lễ, tết, trong các tháng cao điểm du lịch hè; giá nhiên liệu chất đốt trong nước tăng theo giá thế giới những tháng đầu năm; việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế… Đáng chú ý, mặt bằng giá thị trường năm 2019 chịu áp lực lớn từ biến động tăng cao của giá thịt lợn do ảnh hưởng của dịch tả lợn châu Phi khiến nguồn cung sụt giảm.

Số liệu từ Tổng cục Thống kê vừa công bố cũng cho thấy, CPI tháng 12/2019 tăng 1,4% so với tháng trước, đây là mức tăng cao nhất trong 9 năm qua.

Theo bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ trưởng Thống kê giá (Tổng cục Thống kê), CPI tăng kỷ lục trong tháng 12 chủ yếu do giá thịt lợn tăng cao, riêng biến động mặt hàng này đóng góp 0,83% trong tổng mức tăng 1,4% của CPI.

Theo cơ quan thống kê, giá thịt lợn giảm trong giai đoạn tháng 3 đến tháng 6 năm nay nhưng tăng trở lại từ tháng 7, đặc biệt ba tháng gần đây tăng cao đột biến.

Giá thịt lợn trên thị trường tháng 10 tăng trung bình 7,85%, tháng 11 tăng 18,51% và tháng 12 tăng 19,7%. Biến động này dự báo sẽ còn tiếp tục ảnh hưởng trong quý I/2020 do dịp Tết Nguyên đán sắp tới. 

Nhiều áp lực lên mặt bằng giá năm 2020

Theo Nhóm giúp việc Ban Chỉ đạo điều hành giá, để đạt được mục tiêu dưới 4% trong năm 2020, bình quân mỗi tháng CPI chỉ được phép tăng 0,19% - đây là mức tăng khá thấp vì CPI các tháng cuối năm 2019 ở mức cao, góp phần làm CPI tháng 1/2020 so với cùng kỳ ở mức cao, dù chưa tính tới các yếu tố tăng giá của các hàng hóa, dịch vụ trong tháng. 

Dự báo cũng có một số yếu tố làm giảm áp lực lên mặt bằng giá như: Nguồn cung các mặt hàng thiết yếu ngày càng tăng do năng lực sản xuất trong nước gia tăng cùng với việc ký kết các hiệp định tự do thương mại của Chính phủ giúp người dân có nhiều cơ hội được mua hàng hóa sản xuất trong nước và hàng hóa nhập khẩu với giá cả cạnh tranh. Nguồn cung gạo trong nước tương đối dồi dào trong khi tình hình xuất khẩu chưa có nhiều cải thiện nên giá gạo trong nước dự kiến không có nhiều biến động trong thời gian tới. Chính sách tiền tệ hiện vẫn đang được điều hành ổn định. 

Tuy vậy, trong năm 2020, có nhiều yếu tố tạo áp lực lên mặt bằng giá. Đáng chú ý, một số hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục Nhà nước định giá phải tiếp tục điều chỉnh theo lộ trình. Đó là: Giá dịch vụ y tế năm 2020 dự kiến chịu tác động từ việc điều chỉnh kết cấu chi phí quản lý vào giá dịch vụ y tế (bước 3) và việc điều chỉnh chi phí tiền lương tăng. Giá dịch vụ giáo dục sẽ tiếp tục tăng từ 5% - 6% trong năm 2020 theo lộ trình. Đặc biệt, dự kiến giá đất trong bảng giá đất giai đoạn 2020 - 2014 sẽ được điều chỉnh tăng trong khoảng 10% - 20% so với năm 2019.

Trong khi đó, giá một số hàng hóa, dịch vụ thiết yếu dự kiến sẽ diễn biến phức tạp, khó lường trong năm 2020 như giá nhiên liệu (xăng dầu, LPG) trong nước chịu ảnh hưởng của giá nhiên liệu trên thị trường thế giới. 

Theo dự báo của một số tổ chức thế giới, nguồn cung dầu thô trên thế giới sẽ tăng nhờ việc gia tăng nguồn cung dầu thô từ Hoa Kỳ, việc cắt giảm sản lượng dầu khu vực OPEC sẽ được tiếp tục diễn ra vào năm 2020 nhưng sản lượng cắt giảm so với việc tăng nguồn cung từ Mỹ cũng như việc dư cung hiện nay thì dự báo nguồn cung dầu thô năm 2020 vẫn dồi dào. Tuy nhiên không loại trừ khả năng giá nhiên liệu vẫn có thể tăng nhẹ từ những bất ổn kinh tế chính trị hiện nay tại khu vực Trung Đông và khu vực Mỹ La tinh. 

Một số hàng hóa, dịch vụ khác như giá điện, giá một số mặt hàng khác có khả năng sẽ tác động đến tâm lý và đời sống của người dân.

Đặc biệt ảnh hưởng của dịch tả lợn Châu Phi vẫn còn nhiều diễn biến phức tạp; nguồn cung thịt lợn trong nước hiện đang giảm cùng với nhu cầu thu mua lợn của Trung Quốc qua đường tiểu ngạch; việc tái đàn vẫn chưa đạt hiệu quả nên dự báo giá thịt lợn dự kiến sẽ tiếp tục tăng những tháng đầu năm 2020.

Tại cuộc họp đánh giá kết quả công tác quản lý, điều hành giá quý IV năm 2019 và cả năm 2019, định hướng công tác điều hành giá năm 2020 diễn ra vào cuối tuần qua, trước dự báo những khó khăn trong mục tiêu đạt CPI dưới 4% năm 2020, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá đã chỉ đạo: Năm 2020, việc thực hiện cho được Nghị quyết của Quốc hội là dưới 4%, mặc dù có thách thức hơn so với với các năm trước đó. Tuy nhiên, Chính phủ sẽ quyết tâm điều hành giá theo kịch bản CPI ở ngưỡng 3,59-3,91%.

Linh Nga