TẦM NHÌN QUY HOẠCH NĂNG LƯỢNG QUỐC GIA: Quy hoạch lại... quy hoạch!

BÙI PHÚ• 05/09/2020 11:00

Đây là lần đầu tiên Việt Nam lập quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia. Trước đó, quy hoạch năng lượng chỉ rải rác được đề cập trong các chiến lược ngành.

LTS: Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đang được xem xét xây dựng. Thực tế, quy hoạch này có liên quan tới nhiều quy hoạch đang trong giai đoạn xây dựng và khả năng đồng bộ các quy hoạch này là một thách thức lớn.

Cơ cấu nguồn điện quốc gia theo năng lượng sơ cấp. Nguồn: Cục Điều tiết Điện lực.

Đến nay chưa có Chiến lược phát triển kinh tế, xã hội đến năm 2050, còn Chiến lược phát triển kinh tế, xã hội giai đoạn 2021-2030 thì sớm nhất đến năm 2021 mới có. Điều này tạo nên nguy cơ quy hoạch xây dựng nhưng lại không phù hợp với chiến lược phát triển.

Nan giải nhất hiện nay là nguyên tắc lập quy hoạch. Theo quy định của Luật Quy hoạch, Quy hoạch ngành quốc gia phải phù hợp với Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia. Do đó, nội dung Quy hoạch tổng thể về năng lượng phải đảm bảo tích hợp một cách đồng bộ, đầy đủ và phù hợp trên cơ sở kế thừa các nội dung có liên quan trong Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia. Tuy nhiên, trên thực tế, cho đến nay cả Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch sử dụng đất quốc gia đều chưa có.

Vấn đề cần lưu ý nữa là, Quy hoạch lập cho giai đoạn đến năm 2050, trong đó việc phát triển năng lượng tái tạo nói chung và điện năng lượng tái tạo nói riêng được khuyến khích tăng cường. Như vậy, đến năm 2040 chắc chắn khối lượng chất thải từ điện mặt trời, điện gió sẽ rất lớn.

Hiện nay, vấn đề xử lý các loại chất thải này trong các dự án điện mặt trời, điện gió chưa được quan tâm đúng mức, hoặc chưa có giải pháp cụ thể. Do vậy, Quy hoạch phải đặc biệt quan tâm xử lý vấn đề này, vừa nhằm tránh để xảy ra tình trạng như nạn rác thải nhựa hiện nay, vừa tính đủ chi phí để đảm bảo thực hiện mục tiêu của Quy hoạch: "Đảm bảo cân đối cung cầu năng lượng với mục tiêu tối ưu chi phí phục vụ phát triển bền vững kinh tế, xã hội của đất nước".

Còn nhớ, năm 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký Quyết định số 995/QĐ-TTg giao các Bộ lập 39 quy hoạch ngành quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 bởi chính Thủ tướng đã từng phải thốt lên: “Đất nước gì mà tới 20.000 quy hoạch”. Bởi thế, những quy hoạch tổng thể như quy hoạch ngành năng lượng lần này cần hơn lúc nào hết.