Khủng hoảng lương thực và năng lượng "sâu sắc" hơn ở nền kinh tế đang phát triển

>>>Nguy cơ "bùng nổ" cuộc khủng hoảng lương thực mới

Gần 90% các nền kinh tế đang phát triển và thị trường mới nổi chứng kiến mức tăng giá lúa mì tính theo đồng nội tệ lớn hơn so với mức tăng của USD.

Báo cáo Triển vọng Thị trường hàng hóa mới nhất của Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố cho thấy, giá trị đồng tiền của hầu hết các nền kinh tế đang phát triển thu hẹp lại đang đẩy giá thực phẩm và nhiên liệu lên theo những cách có thể làm sâu sắc thêm các cuộc khủng hoảng lương thực và năng lượng.

Theo báo cáo của WB, tính theo USD, giá của hầu hết các mặt hàng đã giảm so với mức đỉnh gần đây trong bối cảnh lo ngại về một cuộc suy thoái toàn cầu sắp xảy ra. 

Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine vào tháng 2/2022 đến nay, giá dầu thô Brent tính theo USD đã giảm gần 6%. Tuy nhiên, do đồng tiền mất giá, gần 60% các nền kinh tế đang phát triển và thị trường mới nổi nhập khẩu dầu đã chứng kiến sự gia tăng giá dầu bằng nội tệ trong giai đoạn này. 

Đặc biệt, gần 90% các nền kinh tế này cũng chứng kiến mức tăng giá lúa mì tính theo đồng nội tệ lớn hơn so với mức tăng của USD. 

Trong khi đó, giá các mặt hàng năng lượng được sử dụng làm đầu vào cho sản xuất nông nghiệp tăng, khiến giá lương thực tăng. Trong ba quý đầu năm 2022, lạm phát giá lương thực ở Nam Á trung bình hơn 20%. Lạm phát giá lương thực ở các khu vực khác, bao gồm Mỹ Latinh và Caribe, Trung Đông và Bắc Phi, Châu Phi cận Sahara, Đông Âu và Trung Á, trung bình từ 12 đến 15%. Đông Á và Thái Bình Dương là khu vực duy nhất có lạm phát giá lương thực thấp, một phần do giá gạo ổn định rộng rãi, mặt hàng chủ lực của khu vực.

Ông Pablo Saavedra, Phó chủ tịch phụ trách các tổ chức, tài chính và tăng trưởng công bằng của WB cho biết, mặc dù giá nhiều hàng hóa đã lùi khỏi mức đỉnh nhưng vẫn ở mức cao so với mức trung bình trong 5 năm qua.

“Giá lương thực thế giới tăng mạnh hơn nữa có thể kéo dài những thách thức về mất an ninh lương thực ở các nước đang phát triển. Một loạt các chính sách là cần thiết để thúc đẩy nguồn cung, tạo điều kiện phân phối và hỗ trợ thu nhập thực tế ”, ông Pablo Saavedra nhấn mạnh.

>>>Báo động nguy cơ khủng hoảng lương thực trầm trọng hơn

>>>Liên Hợp Quốc "bế tắc" đàm phán, khủng hoảng lương thực sẽ trầm trọng hơn?

60% nền kinh tế đang phát triển và thị trường mới nổi nhập khẩu dầu đã chứng kiến sự gia tăng giá dầu bằng nội tệ trong giai đoạn này.

Cùng với đó, kể từ khi chiến tranh bùng nổ ở Ukraine, giá năng lượng khá biến động nhưng hiện được dự báo sẽ giảm. Sau khi tăng khoảng 60% vào năm 2022, giá năng lượng được dự đoán sẽ giảm 11% vào năm 2023. Mặc dù có sự điều tiết này, giá năng lượng trong năm tới vẫn sẽ cao hơn 75% so với mức trung bình 5 năm qua.

Giá dầu thô Brent dự kiến sẽ đạt trung bình 92 USD / thùng vào năm 2023 - cao hơn mức trung bình 5 năm là 60 USD / thùng. Cả giá khí đốt tự nhiên và giá than đều được dự đoán sẽ giảm vào năm 2023 từ mức cao kỷ lục vào năm 2022. Tuy nhiên, vào năm 2024, giá than của Úc và giá khí đốt tự nhiên của Mỹ vẫn được dự đoán sẽ cao gấp đôi mức trung bình trong 5 năm qua, trong khi giá khí đốt tự nhiên của châu Âu có thể cao hơn gần bốn lần. Sản lượng than dự kiến sẽ tăng đáng kể khi một số nhà xuất khẩu lớn tăng sản lượng, khiến các mục tiêu biến đổi khí hậu gặp rủi ro.

Ông Ayhan Kose, Giám đốc Nhóm Triển vọng của WB và Chuyên gia kinh tế trưởng của EFI - nơi đưa ra báo cáo Triển vọng, cho biết, sự kết hợp của giá hàng hóa tăng cao và đồng tiền mất giá dai dẳng dẫn đến lạm phát cao hơn ở nhiều quốc gia . 

“Các nhà hoạch định chính sách ở thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển có hạn chế để quản lý chu kỳ lạm phát toàn cầu rõ rệt nhất trong nhiều thập kỷ. Họ cần phải hiệu chỉnh cẩn thận các chính sách tiền tệ và tài khóa, truyền đạt rõ ràng các kế hoạch của mình và sẵn sàng cho một thời kỳ biến động thậm chí còn cao hơn trên thị trường hàng hóa và tài chính toàn cầu”, Giám đốc Nhóm Triển vọng nhận định.

Từ đó, WB đánh giá, giá nông sản dự kiến sẽ giảm 5% trong năm tới. Giá lúa mì trong quý 3 năm 2022 giảm gần 20% nhưng vẫn cao hơn 24% so với một năm trước. Giá nông sản giảm trong năm 2023 phản ánh một vụ lúa mì toàn cầu tốt hơn dự kiến, nguồn cung ổn định trên thị trường gạo và việc xuất khẩu ngũ cốc từ Ukraine trở lại. Giá kim loại được dự báo sẽ giảm 15% vào năm 2023, phần lớn là do tăng trưởng toàn cầu yếu hơn và lo ngại về sự chậm lại ở Trung Quốc.

Cũng theo WB, triển vọng giá cả hàng hóa có nhiều rủi ro. Theo đó, thị trường năng lượng phải đối mặt với những lo ngại về nguồn cung đáng kể khi những lo lắng về năng lượng trong mùa đông ở châu Âu gia tăng.

Giá năng lượng cao hơn dự kiến có thể ảnh hưởng đến giá phi năng lượng, đặc biệt là lương thực, kéo dài những thách thức liên quan đến mất an ninh lương thực. Tăng trưởng toàn cầu giảm tốc mạnh hơn cũng là một rủi ro chính, đặc biệt là đối với giá dầu thô và kim loại.

Về vấn đề này, ông John Baffes, Chuyên gia kinh tế cao cấp trong Nhóm Triển vọng của Ngân hàng Thế giới cho biết, dự báo giá nông sản giảm có thể chịu một loạt rủi ro.

Thứ nhất, sự gián đoạn xuất khẩu của Ukraine hoặc Nga một lần nữa có thể làm gián đoạn nguồn cung ngũ cốc toàn cầu. Thứ hai, giá năng lượng tăng thêm có thể gây áp lực lên giá ngũ cốc và dầu ăn. 

Thứ ba, các hình thái thời tiết bất lợi có thể làm giảm sản lượng; Năm 2023 có thể sẽ là năm La Niña thứ ba liên tiếp, có khả năng làm giảm sản lượng các loại cây trồng chủ lực ở Nam Mỹ và Nam Phi.

Có thể bạn quan tâm

• Nguy cơ "bùng nổ" cuộc khủng hoảng lương thực mới

  04:30, 31/10/2022

• “Đón sóng” cổ phiếu ngành lương thực

  16:01, 03/10/2022

• Báo động nguy cơ khủng hoảng lương thực trầm trọng hơn

  04:30, 09/09/2022

• Thỏa thuận ngũ cốc Nga- Ukraine: Giá lương thực khó "hạ nhiệt" ngay

  04:00, 24/08/2022

THY HẰNG