Một triệu héc ta lúa chất lượng cao: Hình mẫu về sản xuất lúa giảm phát thải
Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL, được coi là mô hình mẫu về sản xuất lúa giảm phát thải mà Việt Nam là nước đầu tiên triển khai.
>>>Một triệu héc ta lúa chất lượng cao: Cơ chế “kéo” doanh nghiệp vào chuỗi
Về Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh, đừng xem Đề án này là của Chính phủ, của Bộ NN&PTNT mà là của tất cả mọi người để từ đó, có sự cộng hưởng, thực hiện hiệu quả. Bộ NN&PTNT không thể đi một mình được mà cần sự đồng hành của chính quyền các cấp, doanh nghiệp, truyền thông, nông dân...
Bộ NN&PTNT khẳng định đề án cần sự đồng hành của chính quyền các cấp, doanh nghiệp, truyền thông, nông dân...
“Từ việc tích cực trao đổi, đóng góp thống nhất các nội dung, chỉ tiêu và giải pháp thiết thực để triển khai thực hiện, khi Đề án được Chính phủ thông qua và tổ chức thực hiện sẽ góp phần nâng cao thu nhập và vị thế cho người trồng lúa” Bộ trưởng khẳng định.
Ông Đồng Văn Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang nhận định, Đề án được coi là mô hình mẫu về sản xuất lúa giảm phát thải mà Việt Nam là nước đầu tiên triển khai trên thế giới, qua đó sẽ thu hút sự quan tâm và hỗ trợ của đối tác quốc tế về nguồn lực tài chính, khoa học công nghệ trước những thách thức về biến đổi khí hậu, an ninh lương thực.
Hàng năm, diện tích gieo trồng cây lúa của tỉnh Hậu Giang đạt trên 180.000 ha, sản lượng đạt khoảng 1,2 triệu tấn, năng suất trung bình đạt khoảng 6,8 tấn/ha. Những năm qua, Hậu Giang đã dịch chuyển cơ cấu giống lúa dần từ nhóm chất lượng thấp (IR 50404, OM 576…) sang các giống lúa chất lượng cao (OM 5451, OM 18, Jasmin 85, RVT, Đài Thơm 8, ST24…). Hiện giống chất lượng cao trên 95% tổng diện tích gieo trồng lúa của tỉnh, phù hợp với nhu cầu thị trường.
Vì vậy, khi Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao triển khai thực hiện, không chỉ hướng đến hiệu quả kinh tế, an ninh lương thực, tạo thu nhập cao hơn cho nông dân mà còn phải đảm bảo đa mục tiêu trong tình hình mới gồm: thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm được lượng khí mê-tan (gây hiệu ứng khí nhà kính) do canh tác lúa gây ra; góp phần chuyển đổi tư duy sản xuất từ nâng cao chất lượng, tạo giá trị gia tăng và phát triển bền vững của các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và Hậu Giang nói riêng.
>>>Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ IV): Hoàn thiện chuỗi sản xuất gạo Việt
Ông Li Gou, Chuyên gia cao cấp về nông nghiệp của WB tại Việt Nam nhận định, nhu cầu tiêu thụ gạo trên thế giới đang tăng lên, giá cả khá tốt; đây là điều kiện thuận lợi cho các nước xuất khẩu gạo như Việt Nam tăng cường cung ứng gạo ra thế giới. Thuận lợi là vậy, song nếu nhìn toàn diện thì thời gian qua nông dân trồng lúa ở các tỉnh ĐBSCL thu nhập chưa như mong muốn, còn khá ít hộ giàu lên từ cây lúa…
Nguyên nhân do lợi nhuận mà cây lúa mang lại chưa bằng cây ăn trái hay nuôi thủy sản; ngoài ra việc sản xuất dạng nhỏ lẻ, manh mún còn phổ biến, thiếu liên kết chuỗi giá trị, thiếu thương hiệu, được xem là những hạn chế trong sản xuất lúa gạo thời gian qua. Vì vậy, đề án 1 triệu ha lúa chuyên canh chất lượng cao đang được Bộ NN&PTNT triển khai là cơ hội tốt để tái cơ cấu, tìm hướng đi mới cho lúa gạo vùng ĐBSCL.
Dự thảo Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc ta chuyên canh lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long” đặt ra mục tiêu chung là: hình thành vùng chuyên canh sản xuất lúa chất lượng cao với hệ thống sản xuất được tổ chức theo chuỗi giá trị, áp dụng các tiêu chuẩn bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính; nâng cao hiệu quả hệ thống sản xuất kinh doanh, thu nhập người trồng lúa, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia; ổn định xã hội và nâng cao chất lượng, uy tín sản phẩm gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.
Một số mục tiêu cụ thể mà dự thảo Đề án đưa ra như đến năm 2025 diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa đạt 500.000 ha với sản lượng khoảng 6,3 triệu tấn lúa; đến năm 2030, diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa toàn vùng đạt 1 triệu ha với sản lượng 13,0 triệu tấn lúa.
Đề án sẽ được triển khai tại 12 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long với tổng diện tích khoảng 1 triệu ha chuyên canh lúa đến năm 2030 gồm An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp, Long An, Sóc Trăng, Cần Thơ, Bạc Liêu, Trà Vinh, Hậu Giang, Cà Mau, Tiền Giang và Vĩnh Long.
Ông Lê Hữu Toàn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Kiên Giang cho biết, tỉnh đã có văn bản đăng ký thực hiện đề án với diện tích đến năm 2025 là 100.000ha và năm 2030 là 200.000ha. Trước mắt, trong năm 2024 sẽ làm ngay từ 60.000-82.000ha, đây là những diện tích đang sản xuất lúa chất lượng cao trong vụ Đông xuân 2022-2023 khá hiệu quả, bởi có sự liên kết bao tiêu của khoảng 21 doanh nghiệp xuất khẩu gạo.
Ông Trương Kiến Thọ, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh An Giang, bộc bạch: “Ngay trong năm 2024, chúng tôi sẽ tham gia đề án này từ 60.000-80.000ha, tất cả diện tích đều đảm bảo về cơ sở hạ tầng phục vụ tốt cho sản xuất, đồng thời đã có doanh nghiệp đầu tư bao tiêu trong những năm qua. Tới đây sẽ tập huấn, nâng chất lượng hoạt động của 210 hợp tác xã nông nghiệp ở tỉnh nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của đề án…”.
Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Truyền, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Long An cho hay, tỉnh đã đăng ký thực hiện đề án 60.000ha vào năm 2025 và nâng lên 120.000ha vào năm 2030. Toàn bộ diện tích này đều được cơ giới hóa, có 32 hợp tác xã đang hoạt động và 29 doanh nghiệp tham gia thu mua cho nông dân…
Đề án sẽ được triển khai tại 12 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long với tổng diện tích khoảng 1 triệu ha chuyên canh lúa đến năm 2030.
Chuyên gia cao cấp về nông nghiệp của WB tại Việt Nam đánh giá, thời gian qua ở các địa phương ĐBSCL có kinh nghiệm sản xuất lúa gạo khá tốt, nhất là thực hiện dự án VnSAT rất hiệu quả, đây là tiền đề để xây dựng thành công đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, gắn với tăng trưởng xanh ở ĐBSCL. Vì vậy, WB tin rằng đề án lần này sẽ góp phần tăng thu nhập cho nông dân thêm khoảng 20% qua cải thiện về phương án sản xuất nhằm năng suất, chất lượng và giảm chi phí giá thành.
Đồng quan điểm, ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Lộc Trời, nếu so với mô hình cánh đồng lớn trước đây thì đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao lần này thuận lợi hơn, bởi cơ sở hạ tầng hiện nay được đầu tư cơ bản, nông dân cũng chuyển đổi từ sản xuất tự phát sang tự giác và có liên kết với doanh nghiệp tiêu thụ.
Ngoài ra thị trường gạo thế giới khá tốt nên chúng ta không quá lo về thiếu đầu ra. Vấn đề là tổ chức lại sản xuất bài bản, đảm bảo chất lượng hạt gạo đáp ứng cho nhiều phân khúc thị trường khác nhau trên thế giới với giá cả hấp dẫn. Làm được việc này cần có “nhạc trưởng” điều phối cho toàn vùng ĐBSCL một cách nhịp nhàng, ăn ý, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm.
Theo dự kiến, đề án này sẽ được trình Chính phủ vào đầu tháng 4/2023 và được chính thức triển khai từ năm 2024. Để công việc không bị động, trước mắt Bộ NN&PTNT yêu cầu các tỉnh thành ĐBSCL rà soát lai diện tích 184.000ha lúa nằm trong dự án VnSAT (một dự án lớn về lúa gạo ở ĐBSCL, do WB tài trợ) về cơ sở hạ tầng, thủy lợi, hợp tác xã, bao nhiêu diện tích đã có doanh nghiệp bao tiêu, bao nhiêu diện tích chưa bao tiêu và cần mời thêm doanh nghiệp tham gia… nhằm đưa toàn bộ diện tích này vào thực hiện sớm cho đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao. Sau đó, mở rộng thêm diện tích một cách phù hợp theo từng năm.
Có thể bạn quan tâm
Một triệu héc ta lúa chất lượng cao: Cơ chế “kéo” doanh nghiệp vào chuỗi
04:00, 20/03/2023
Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ IV): Hoàn thiện chuỗi sản xuất gạo Việt
03:30, 26/07/2022
Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (Kỳ III): Khẳng định vị thế gạo Việt
01:00, 24/07/2022
Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ II): Giải pháp "6 thông minh"
04:00, 13/07/2022
Một triệu héc ta lúa chất lượng cao (kỳ I): Để liên kết lớn không còn… “chậm lớn”
04:20, 11/07/2022