"Chìa khoá" cải thiện vị thế doanh nghiệp Việt trong chuỗi giá trị toàn cầu

>>>"Bắt tay" cải thiện vị thế ngành công nghiệp hỗ trợ

Diễn đàn đa phương (MSF) 2022 với chủ đề “Cải thiện vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu cho Việt Nam: Hợp tác đa phương trong nâng cao năng lực và trách nhiệm tra soát”.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Bộ Công Thương, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Samsung Việt Nam cùng phối hợp tổ chức Diễn đàn đa phương (MSF) 2022 với chủ đề “Cải thiện vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu cho Việt Nam: Hợp tác đa phương trong nâng cao năng lực và trách nhiệm tra soát”.

Yêu cầu tất yếu

Theo Phó Chủ tịch VCCI Bùi Trung Nghĩa nhấn mạnh, toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới, thúc đẩy hội nhập giữa các quốc gia với trọng tâm là mở cửa kinh tế, tạo điều kiện kết hợp hiệu quả các nguồn lực trong và ngoài nước thúc đẩy phát triển theo hướng bền vững, trong đó chuỗi cung ứng toàn cầu đóng vai trò trọng yếu.  

Phó Chủ tịch VCCI Bùi Trung Nghĩa.

Dòng vốn FDI vào Việt Nam ngày càng tăng trong những năm gần đây trong mọi lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ mang lại cơ hội mới cho Việt Nam tham gia vào các hoạt động chuỗi giá trị toàn cầu phức tạp hơn và có giá trị cao hơn. Trong năm 2021, mặc dù dịch Covid -19 đang diễn biến phức tạp nhưng vốn FDI vào Việt Nam đạt 31,15 tỷ USD, tăng 9,2% so với năm 2020. Điều này cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài đang đặt niềm tin rất lớn vào môi trường đầu tư tại Việt Nam.

“Trên bản đồ chuỗi giá trị toàn cầu, Việt Nam có quy mô tham gia năm 2018 đạt 62,1% so với tổng giá trị xuất khẩu – cao hơn mức trung bình của nhiều khu vực trên thế giới, cho thấy nền sản xuất Việt Nam đã và đang có sự gia nhập khá mạnh mẽ vào mạng lưới sản xuất toàn cầu”, Phó Chủ tịch VCCI khẳng định.

Tuy nhiên, đại dịch Covid-19, bất ổn địa chính trị và các yếu tố bất định khác của kỷ nguyên VUCA cũng vẫn đang tạo nên những xu hướng tái định hình và vận hành chuỗi cung ứng toàn cầu. Theo đó, chuỗi cung ứng linh hoạt, ứng dụng công nghệ số, tăng cường tính minh bạch là các yếu tố không thể tách rời với xu hướng phát triển bền vững.

“Do đó, để tăng cường vị thế của các doanh nghiệp Việt Nam khi tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, thúc đẩy quá trình phục hồi sau đại dịch theo hướng phát triển cân bằng và bền vững hơn, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách kinh tế thông qua một chiến lược dài hạn được phối hợp chặt chẽ của nhiều bên liên quan. Việc đánh giá tổng thể và toàn diện năng lực động giúp doanh nghiệp thích ứng với những thay đổi trên cơ sở tích hợp và định vị lại nguồn lực của tổ chức, cũng như năng lực đổi mới sáng tạo, kết nối mạng lưới của doanh nghiệp là nhiệm vụ trước mắt và quan trọng để giải quyết bài toán khó khăn đang đặt ra cho Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới”, ông Bùi Trung Nghĩa khẳng định.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cũng cho biết, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là mục tiêu xuyên suốt của Đảng và Nhà nước từ Đại hội III đến nay. Qua 35 năm kiên trì thực hiện mục tiêu này, công nghiệp Việt Nam đã đạt được một số thành tựu nhất định. Quy mô nền kinh tế Việt Nam năm 2021 đạt khoảng 370 tỷ USD, là nền kinh tế lớn thứ 4 Đông Nam Á; thu nhập bình quân đầu người hơn 3.700 USD; quy mô thương mại đạt 670 tỷ USD, thuộc nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế. “Việt Nam đã ký kết 15 hiệp định thương mại tự do với trên 60 nước, vùng lãnh thổ, trong đó có những thị trường lớn nhất trên thế giới và ngày càng đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, các chuỗi cung ứng”, Thứ trưởng khẳng định.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải.

Ngoài ra, công nghiệp chế biến chế tạo ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế, với mức đóng góp trong GDP tăng từ 13% năm 2010 lên 16,7% năm 2020. Cơ cấu ngành công nghiệp đã chuyển biến tích cực, giảm dần tỉ trọng các ngành thâm dụng tài nguyên, các ngành công nghệ thấp, tăng dần tỷ trọng các ngành công nghệ trung bình và công nghệ cao. Năng lực cạnh tranh công nghiệp đã được cải thiện đáng kể, Báo cáo cạnh tranh công nghiệp của UNIDO đã đưa Việt Nam từ nhóm “các nền kinh tế đang phát triển” lên nhóm “các nền kinh tế công nghiệp mới nổi”.

Tuy nhiên, trước những thách thức về biến đổi khí hậu và yêu cầu của người tiêu dùng trên toàn thế giới, đặc biệt là ở thị trường các nước phát triển, xu thế phát triển bền vững, sử dụng nguồn lực hiệu quả, và trách nhiệm tra soát… đang trở thành xu thế tất yếu của ngành công nghiệp toàn cầu trong giai đoạn tới. Ngoài nhu cầu sản xuất nhanh hơn, chi phí thấp hơn, chất lượng tốt hơn, thì ngày nay sản xuất còn phải đảm bảo có trách nhiệm hơn với môi trường và con người.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương, điều này đặt ra nhiều thách thức đối với các sản phẩm công nghiệp sản xuất tại Việt Nam, vốn chủ yếu mang tính chất gia công, giá trị gia tăng, hàm lượng khoa học công nghệ thấp, chưa tiếp cận được về chuyển đổi số hướng đến sản xuất thông minh.

>>>Nâng cao năng lực doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ

>>>Kết nối doanh nghiệp Việt với chuỗi cung ứng toàn cầu

Các đại biểu tham dự.

Chuyển đổi mô hình sản xuất

Trên thực tế, Nghiên cứu về "Năng lực động của doanh nghiệp Việt Nam: Hiện trạng, vị trí trong chuỗi giá trị và hàm ý cho hợp tác đa phương" được VCCI thực hiện đã chỉ ra, doanh nghiệp Việt Nam đang tham gia tích cực trong chuỗi giá trị toàn cầu song giá trị gia tăng còn hạn chế.

Có tới hơn 51% đến từ việc tiêu thụ sản phẩm từ bên ngoài và chỉ có 11% đến từ việc cung cấp sản phẩm ra bên ngoài cho chuỗi cung ứng.

Đáng chú ý, hơn một nửa doanh nghiệp khảo sát trả lời (53,3%) không đặt mục tiêu gì khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, tức là thiếu định hướng rõ ràng.

Những mục tiêu doanh nghiệp đặt ra chỉ nằm ở ý tưởng, mong muốn chứ chưa đi vào thực thi, khi có tới 64,7% chưa có sự chuẩn bị gì khi tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

“Do đó, các doanh nghiệp cần tập trung chuyển đổi mô hình sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng trong sản xuất công nghiệp theo hướng phát triển bền vững kinh tế tuần hoàn; giảm tiêu hao năng lượng, giảm phát thải, sản xuất xanh, ứng phó với biến đổi khí hậu… dần hướng tới đáp ứng tiêu chuẩn của các nước có nền công nghiệp tiên tiến, phát triển trên thế giới”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định. 

Ông Choi Joo Ho, Tổng Giám đốc Samsung Việt Nam.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Choi Joo Ho, Tổng Giám đốc Samsung Việt Nam chia sẻ: “Việt Nam đang có một số lợi thế bao gồm nỗ lực trong việc thu hút đầu tư nước ngoài và tính nhất quán trong chính sách phát triển kinh tế của Chính phủ, cùng với một nền kinh tế năng động, thị trường tiêu thụ ngày càng mở rộng. Tôi nghĩ rằng điều cần thiết trong việc nhân đôi và phát triển hơn nữa những lợi thế này chính là mở rộng sự tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu bằng cách thúc đẩy ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam và cần phải có những nỗ lực trung – dài hạn trong tương lai. 

Đề xuất giải pháp cho vấn đề này, bà Trần Thị Lan Anh, Tổng thư ký VCCI, Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động VCCI nhấn mạnh, Việt Nam cần chủ động hơn trong quá trình tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, xây dựng chiến lược, mục tiêu và kế hoạch thực hiện.

bà Trần Thị Lan Anh, Tổng thư ký VCCI, Giám đốc Văn phòng Giới sử dụng lao động VCCI.

Cụ thể, có kế hoạch phân bổ nguồn lực hợp lý cho nâng cao năng lực, tham gia hiệu quả hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nhất là năng lực đổi mới sáng tạo và thích ứng. Ngoài sự hỗ trợ của nhà nước, cần tận dụng nhiều hơn các hỗ trợ từ các đối tác khác nhau: Doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp, các tổ chức quốc tế.

“Các doanh nghiệp dẫn dắt trong chuỗi cần phát huy vai trò trong hỗ trợ doanh nghiệp khác về công nghệ, đào tạo lao động để giúp tham gia được vào chuỗi giá trị toàn cầu”, Tổng thư ký VCCI chia sẻ.

Trên cơ sở đó, phát huy vai trò cầu nối để thúc đẩy hợp tác đa phương để nâng cao năng lực, hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam cải thiện vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong khi đó, ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh, việc tham gia ngày càng sâu trong chuỗi cung ứng thế giới mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức cho cả doanh nghiệp, người lao động và tổ chức công đoàn Việt Nam, trong đó, đảm bảo quyền của người lao động phù hợp quy định của pháp luật, yêu cầu kinh doanh có trách nhiệm, phát triển bền vững là một trong những nội dung hết sức quan trọng và cần được quan tâm đặc biệt. Đảm bảo thực hiện tốt quyền của người lao động là một trong những chìa khóa quan trọng để các doanh nghiệp hội nhập sâu rộng và bền vững vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Có thể bạn quan tâm

• Kiến nghị gỡ khó cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ

  00:06, 16/10/2022

• Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ quyết tâm đưa Việt Nam trở thành nước công nghiệp hóa

  13:36, 13/10/2022

• "Bắt tay" cải thiện vị thế ngành công nghiệp hỗ trợ

  03:45, 07/10/2022

• Cải thiện vị thế ngành công nghiệp hỗ trợ: Kết nối chuỗi cung ứng

  17:38, 06/10/2022

• Nâng cao năng lực doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ

  09:56, 05/10/2022

THY HẰNG