[eMagazine] Mọi quyết sách của Quốc hội đều hướng tới người dân và doanh nghiệp

Công tác phòng, chống dịch COVID-19 và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân đã được Đảng, Nhà nước lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, thường xuyên, liên tục. Quốc hội khóa XV đã kịp thời thể chế hóa các nghị quyết của Đảng, “đặt lợi ích của người dân, doanh nghiệp lên trên hết”, khẩn trương thông qua các kế hoạch trung hạn 5 năm 2021 - 2025, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hằng năm và đặc biệt, tại Kỳ họp bất thường lần đầu tiên trong lịch sử vào đầu năm 2022, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội với quy mô, chính sách chưa có tiền lệ để hỗ trợ kịp thời cho phòng, chống dịch COVID-19, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội...

Đồng thời xem xét, quyết định cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù về lựa chọn nhà đầu tư, phân cấp, ủy quyền,… đối với các dự án quan trọng quốc gia, các dự án hạ tầng quan trọng, có quy mô lớn khác trong lĩnh vực giao thông và y tế.

Những kết quả đạt được đã khẳng định sự đúng đắn, kịp thời trong việc ban hành chính sách của Quốc hội, Chính phủ, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch COVID-19, được Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp đồng tình ủng hộ, ghi nhận và đánh giá cao.

Điều đó chính là minh chứng, khẳng định rõ nhất thông điệp “mọi quyết sách của Quốc hội đều phải đặt người dân và doanh nghiệp vào vị trí trung tâm, vì lợi ích của người dân và doanh nghiệp”. Và cần phải khẳng định, các kết quả đạt được vừa qua cũng chính nhờ sự nỗ lực, đóng góp lớn của cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân cả nước.

Mặc dù vậy, kết quả triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn khiêm tốn. Việc thực hiện chính sách hỗ trợ vẫn còn một số điều kiện bất cập dẫn tới doanh nghiệp khó tiếp cận và thụ hưởng; các thủ tục hành chính còn phức tạp, các điều kiện để được hưởng chính sách chưa rõ ràng, làm giảm hiệu quả của chính sách.

Tỷ lệ giải ngân các chính sách hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn khá thấp. Giải ngân gói đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, điều hòa vốn dành cho các dự án thuộc Chương trình và Kế hoạch đầu tư công trung hạn triển khai chậm. Gói hỗ trợ lãi suất 2% qua hệ thống ngân hàng thương mại có tỷ lệ giải ngân rất thấp.

Vừa qua, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội cũng đã thảo luận việc thực hiện Nghị quyết số 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; các cơ quan của Quốc hội sẽ tiếp tục giám sát việc triển khai thực hiện nghị quyết này cũng như các nghị quyết khác của Quốc hội, UBTVQH... để nhìn nhận rõ được hạn chế, nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm để triển khai tốt hơn.

Tại Diễn đàn Kinh tế - xã hội Việt Nam 2022, nhiều chuyên gia trong nước và nước ngoài cho rằng năng lực chống chịu và tính tự cường của nền kinh tế Việt Nam hiện nay chỉ ở mức trung bình khá, trong đó các chỉ tiêu thể chế và quản trị vĩ mô, chỉ tiêu kinh tế - tài chính đạt điểm số ở mức khá và khá cao, song các chỉ tiêu về môi trường - xã hội hầu hết ở mức thấp và trung bình thấp.

Mức độ ảnh hưởng của các cú sốc đến nền kinh tế Việt Nam không quá lớn và Việt Nam có nhiều lợi thế để tăng trưởng, phát triển bền vững. Tuy nhiên, với những diễn biến phức tạp của bối cảnh hiện nay và sắp tới; cần lưu ý là rủi ro luôn đan xen, lan truyền; các chỉ tiêu kinh tế - tài chính có sức chịu đựng trung bình luôn tiềm ẩn nguy cơ chuyển sang trạng thái rủi ro cao hơn nếu thiếu các biện pháp kịp thời, hiệu quả.

Doanh nghiệp Việt Nam mặc dù đã có những bước phát triển nhanh và mạnh mẽ trong thời gian qua, nhưng nhìn chung quy mô vốn của doanh nghiệp còn nhỏ, năng lực quản trị, điều hành còn hạn chế, chưa bắt kịp với sự thay đổi nhanh chóng của khoa học-công nghệ, sức chống chịu bị suy giảm vì tác động nặng nề của đại dịch COVID-19.

Trong thời gian sắp tới, nhiều khả năng đất nước sẽ tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức trước những diễn biến phức tạp của tình hình kinh tế thế giới. Chính vì vậy, tại Nghị quyết số 68/2022/QH15 về kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023 đã tiếp tục đề ra mục tiêu “Đẩy mạnh cơ cấu lại, nâng cao năng lực nội tại, tính tự lực, tự chủ, khả năng chống chịu và thích ứng của nền kinh tế”.

Để đạt được mục tiêu đó, chúng ta phải có chiến lược, giải pháp cụ thể nâng cao sức chịu đựng, tính tự chủ, tự cường của nền kinh tế, của các ngành, lĩnh vực và doanh nghiệp Việt Nam mà trước hết là tiếp tục tâm thế điều hành chính sách tài khóa, tiền tệ kết hợp với các chính sách khác một cách chủ động, hài hòa như thời gian vừa qua; tập trung chú trọng chất lượng tăng trưởng, phát triển cân bằng thị trường tài chính, tăng mức độ tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, tăng nội lực, nội địa hóa các yếu tố đầu vào; chú trọng nâng cao chất lượng thể chế. Ngoài ra, việc xây dựng và nhất quán thực thi Chiến lược an ninh năng lượng, an ninh lương thực gắn với chiến lược phát triển khu vực Đồng bằng sống Cửu Long là hết sức cần thiết.

Bên cạnh đó, cần có kế hoạch cụ thể huy động nguồn lực nhằm hiện thực hóa các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra về sức chống chịu, tính tự chủ và tự cường của nền kinh tế, nhất là các nguồn lực về tài chính, công nghệ - kỹ thuật, năng lực chuyên môn – kỹ năng, coi trọng nguồn lực kinh tế tư nhân trong nước, nguồn lực nước ngoài và nguồn lực từ ngân sách Nhà nước và sử dụng hiệu quả và minh bạch các nguồn lực đó.

Đồng thời, cần nâng cao hiệu quả công tác giáo dục, truyền thông về “văn hóa kinh tế tuần hoàn, văn hóa xanh, văn hóa tự chủ, tự cường” trong tất cả các ngành, lĩnh vực, địa phương, doanh nghiệp. Đây cũng chính là các yếu tố tạo nên tâm thế chủ động, tích cực của doanh nghiệp và cả nền kinh tế, sẵn sàng tận dụng thời cơ để chuyển đổi mô hình kinh tế, mô hình tăng trưởng, thúc đẩy phát triển bền vững trong tương lai.

Với sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, cùng nhiều chính sách hỗ trợ, tạo động lực đã được ban hành và thực thi, đến nay đội ngũ doanh nhân Việt Nam ngày càng lớn mạnh, có những đóng góp to lớn vào sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trên nhiều phương diện.

Nhiều doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam vẫn có những đổi mới trong quản trị doanh nghiệp, thích nghi với điều kiện thực tiễn và tạo ra đột phá trong sản xuất, kinh doanh để hình thành những tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh với những dự án tham vọng, mang tầm vóc quốc tế, tiên phong trong một số ngành, lĩnh vực quan trọng như sản xuất ô-tô, hàng không, công nghệ thông tin, tạo ra nhiều việc làm, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, phục vụ công tác xóa đói giảm  nghèo và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những hạn chế của cộng đồng doanh nhân cần sớm khắc phục như: năng lực cạnh tranh doanh nghiệp vẫn ở mức trung bình so thế giới, chưa đạt mục tiêu lọt vào nhóm 3, nhóm 4 của ASEAN,... Việc khơi dậy, phát huy đạo đức, văn hóa kinh doanh của doanh nhân Việt Nam chưa được quan tâm tương xứng, chưa thật sự trở thành nguồn lực phát triển bền vững cho đất nước.

Do đó, để đáp ứng được kỳ vọng trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển đất nước đến năm 2025, định hướng tới năm 2030 và tầm nhìn tới năm 2045, đội ngũ doanh nhân cần tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp mới để xây dựng và phát huy vai trò của mình gắn với thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước.

Cùng với đó là những yêu cầu, đòi hỏi ngày càng cao về nâng cao năng lực, phẩm chất, chất lượng nguồn nhân lực lãnh đạo, quản lý, quản trị doanh nghiệp; xây dựng văn hóa doanh nghiệp, đội ngũ doanh nhân đủ tài, đủ tâm và đủ tầm để đáp ứng được những thay đổi và thách thức ngày càng lớn của môi trường kinh doanh trong nước và quốc tế...

Doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam coi đạo đức, văn hóa, kinh doanh là gốc, khoa học công nghệ hiện đại là năng lực cạnh tranh, nêu cao tinh thần đoàn kết, hợp tác để cùng phát triển, cùng tiến xa.

Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, Quốc hội sẽ tiếp tục phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm và hiệu quả hoạt động, ban hành các quyết sách đúng đắn, kịp thời, bảo đảm tính ổn định, đồng bộ, thống nhất; luôn đồng hành và tiếp thu các đề xuất, sáng kiến hay của doanh nghiệp, doanh nhân, trong quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp, doanh nhân; tăng cường rà soát văn bản và giám sát việc thi hành pháp luật, bảo đảm môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp.

Hiện nay, đà suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu trở nên rõ rệt hơn trong khi lạm phát được dự báo vẫn duy trì ở mức cao, tính bất định gia tăng vì các xung đột địa chính trị, cạnh tranh khốc liệt giữa các nước lớn,... đặt ra nhiều thách thức về tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô và lựa chọn chính sách đối với các nước.

Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam có độ “mở” lớn, kim ngạch xuất nhậu khẩu gần gấp 2 lần GDP nhưng năng lực sản xuất, sức cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa còn nhiều hạn chế, thách thức với ổn định kinh tế vĩ mô còn hiện hữu, các thị trường tài chính, bất động sản, lao động và khoa học, công nghệ vẫn còn nhiều điểm nghẽn,... cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn để khơi thông nguồn lực.

Tuy nhiên, bên cạnh những khó khăn, thách thức, năm 2023 cũng là năm các chính sách tài khóa, tiền tệ theo Nghị quyết số 43 của Quốc hội phát huy hiệu quả sâu rộng hơn, nhất là việc giải ngân các dự án trong danh mục dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Điều hành lãi suất, tỷ giá, dự trữ ngoại hối, cung tiền sát thực với diễn biến tình hình kinh tế - xã hội của đất nước; biên độ, thời gian điều chỉnh phải tính toán, dự báo phù hợp, có tầm nhìn, không gây sốc cho nền kinh tế. Đặc biệt lưu ý mối quan hệ mật thiết, tính liên thông giữa tín dụng, thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản để phối hợp điều hành các chính sách đồng bộ, hài hòa, phù hợp, bảo đảm hiệu quả tổng thể.

Ngoài ra, cần có giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, đột phá để khơi thông nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần tạo thêm việc làm, giảm thất nghiệp, tăng thu nhập cho người dân, người lao động; đồng thời, cần thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh thông tin. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 chương trình mục tiêu quốc gia...

Năm 2023, Quốc hội sẽ tiếp tục cụ thể hóa chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng nhằm hoàn thiện thể chế pháp luật, tạo điều kiện phát triển đồng bộ các thị trường, khơi thông nguồn lực. Trong đó, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua một số dự án Luật quan trọng, đánh giá, tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; đánh giá giữa kỳ việc thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025; giám sát việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội; xem xét Quy hoạch tổng thể quốc gia được UBTVQH cho ý kiến tại phiên họp ngày 21/12/2022 để trình Quốc hội tại xem xét, quyết định tại Kỳ họp bất thường lần thứ hai dự kiến vào tháng 01/ 2023. Những nội dung này sẽ là cơ sở quan trọng định hình không gian, lộ trình và nguồn lực phát triển của quốc gia trong thời gian tới.

Bài: NGUYỄN VIỆT - Thiết kế: THÙY DƯƠNG